Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Στυλιανοπούλου Φωτεινή Καθηγήτρια (Επιβλέπουσα), Σταματάκης Αντώνιος Επίκ. Καθηγ., Ευθυμιόπουλος Σ. Αναπλ. Καθηγ.
Περίληψη:
Οι πρώιμες εμπειρίες θεωρούνται κύριοι παράγοντες στη διαμόρφωση της
συμπεριφοράς και της λειτουργίας του εγκεφάλου των ενηλίκων. Τα αρνητικά
γεγονότα που μπορεί να βιώσει το νεογνό έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην
ανάπτυξη αρκετών περιοχών του εγκεφάλου, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός, ο
ιππόκαμπος και η αμυγδαλή, δημιουργώντας στα άτομα αυτά μια προδιάθεση για μη
προσαρμοστικές ή και ψυχοπαθολογικές συμπεριφορές. Στην παρούσα μελέτη
χρησιμοποιήσαμε το ζωικό μοντέλο νεογνικής εκπαίδευσης σε λαβύρινθο σχήματος Τ
υπό συνθήκες ανταμοιβής (επαφή με τη μητέρα) ή ματαίωσης της συγκεκριμένης
ανταμοιβής, προκειμένου να μελετήσουμε τις επαγόμενες από τις δύο αυτές
νεογνικές εμπειρίες, τροποποιήσεις στην ποιοτική και ποσοτική κατανομή των β1
και α2Α-αδρενεργικών υποδοχέων σε ζώα 13ης μεταγεννητικής ημέρας και σε ενήλικα
ζώα. Προσδιορίστηκε ο αριθμός των ανοσοθετικών κυττάρων για τους δυο τύπους
αδρενεργικών υποδοχέων με τη μέθοδο του ανοσοϊστοχημικού εντοπισμού και η
ποσότητα της λειτουργικής πρωτεΐνης του β1-αδρενεργικού υποδοχέα με τη μέθοδο
της in vitro πρόσδεσης ραδιοσημασμένου δεσμευτή.
Τα αποτελέσματα μας έδειξαν ότι τα ματαιωμένα ζώα 13ης μεταγεννητικής ημέρας
είχαν μεγαλύτερο αριθμό β1-ανοσοθετικών κυττάρων στις περιοχές 1 και 3 του
φλοιού της έλικας του προσαγωγίου, στον έσω και έξω κογχομετωπιαίο φλοιό, στον
κάτω μεταιχμιακό φλοιό και στο μέσο πυρήνα της αμυγδαλής σε σχέση με τα
επιβραβευμένα ζώα. Αντίθετα στις περιοχές CA1 και CA3 του ιπποκάμπου και στον
έξω βασικό και κεντρικό πυρήνα της αμυγδαλής δεν παρατηρήθηκε επίδραση της
πειραματικής ομάδας στον αριθμό των β1-ανοσοθετικών κυττάρων.
Στον εγκέφαλο ενήλικων αρουραίων βρέθηκε ότι στις περιοχές 1 και 3 του φλοιού
της έλικας του προσαγωγίου, στον κάτω μεταιχμιακό φλοιό, στον μέσο και στον
κεντρικό πυρήνα της αμυγδαλής δεν υπήρξε επίδραση της πρώιμης εμπειρίας στον
αριθμό των β1-ανοσοθετικών κυττάρων. Στις περιοχές του έξω κογχομετωπιαίου
φλοιού, της CA3 και της CA1 περιοχής του ιπποκάμπου και του έξω βασικού πυρήνα
της αμυγδαλής ο αριθμός των β1-ανοσοθετικών κυττάρων ήταν μεγαλύτερος στα
επιβραβευμένα σε σχέση με τα ματαιωμένα ζώα. Η διαφορά αυτή στην CA1 περιοχή
του ιπποκάμπου παρατηρήθηκε μόνο στα αρσενικά και όχι στα θηλυκά. Επίσης στον
έσω κογχομετωπιαίο φλοιό βρέθηκε ότι τα αρσενικά έχουν μεγαλύτερο αριθμό β1-
ανοσοθετικών κυττάρων σε σχέση με τα θηλυκά.
Η τεχνική της in vitro πρόσδεσης ραδιοσημασμένου δεσμευτή επιβεβαίωσε σε
γενικές γραμμές τα αποτελέσματα της ανοσοϊστοχημείας για τους β1-αδρενεργικούς
υποδοχείς σε αρουραίους 13ης μεταγεννητικής ημέρας και σε ενήλικους αρουραίους.
Οι όποιες διαφορές παρατηρήθηκαν μπορούν να αποδοθούν στη διαφορετική
ευαισθησία των δυο μεθόδων.
Στον εγκέφαλο ενήλικων αρουραίων βρέθηκε ότι στις περιοχές 1 του φλοιού της
έλικας του προσαγωγίου, στον έσω κογχομετωπιαίο φλοιό, στη CA3 περιοχή του
ιπποκάμπου και στον μέσο πυρήνα της αμυγδαλής η πρώιμη εμπειρία δεν επηρέασε
τον αριθμό των α2-ανοσοθετικών κυττάρων. Αντίθετα στην περιοχή 3 του φλοιού της
έλικας του προσαγωγίου, στην περιοχή CA1 του ιππόκαμπου και στον κεντρικό και
έξω βασικό πυρήνα της αμυγδαλής τα ματαιωμένα ζώα είχαν μεγαλύτερο αριθμό α2-
ανοσοθετικών κυττάρων σε σχέση με τα επιβραβευμένα. Η διαφορά αυτή στην περιοχή
CA1 του ιππόκαμπου και έξω βασικό πυρήνα της αμυγδαλής παρατηρήθηκε μόνο στα
αρσενικά ζώα και όχι στα θηλυκά.
Φαίνεται ότι η συγκεκριμένη νεογνική εμπειρία της εκπαίδευσης υπό συνεχόμενη
ανταμοιβή ή ματαίωση έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον προμετωπιαίο φλοιό,
στον ιππόκαμπο και την αμυγδαλή σε μοριακό και λειτουργικό επίπεδο,
υποστηρίζοντας την άποψη ότι οι πρώιμες εμπειρίες μπορούν να προγραμματίσουν με
πολύ ειδικό τρόπο τη λειτουργία του εγκεφάλου των ενηλίκων και επομένως και τη
συμπεριφορά τους.
Λέξεις-κλειδιά:
α2-αδρενεργικός υποδοχέας, β1-αδρενεργικός υποδοχέας, Λαβύρινθος σχήματος Τ, Νοραδρεναλίνη, Ανοσοιστοχημεία
