Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κοντός Μιχαήλ, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Φελέκουρας Ευάγγελος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Κουτσιλιέρης Μιχάλης, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Οι συμφύσεις διακρίνονται σε συγγενείς και επίκτητες. Οι συγγενείς συμφύσεις αφορούν σε εμβρυολογική δυσπλασία κατά την ανάπτυξη της περιτοναϊκής κοιλότητας ενώ στον αντίποδα βρίσκονται οι επίκτητες οι οποίες δημιουργούνται λόγω φλεγμονωδών παραγόντων είτε στα πλαίσια μιας ενδοκοιλιακής φλεγμονής, όπως επί παραδείγματι οξείας σκωληκοειδίτιδας, είτε μετεγχειρητικά, είτε μετά από ακτινοβολία της περιοχής. Ωστόσο τα ποσοστά που αναλογούν σε καθεμία από τις προαναφερθείσες κατηγορίες δεν είναι γνωστά, μολαταύτα φαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών αφορούν σε μετεγχειρητικές συμφύσεις. Οι περιτοναϊκές συμφύσεις μετά από χειρουργικές επεμβάσεις διαφόρων ειδών συνεχίζουν να αποτελούν σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας. Ενδεικτικά παραδείγματα τέτοιων χειρουργείων αποτελούν η χολοκυστεκτομή, η γαστρεκτομή, η σκωληκοειδεκτομή, η υστερεκτομή, αγγειοχειρουργικές παρεμβάσεις στην κοιλιακή χώρα και άλλα. H επίπτωση των ενδοπεριτοναϊκών συμφύσεων μετά από χειρουργεία στην κοιλιά ανέρχεται σε 67%-93% και κατόπιν γυναικολογικής επέμβασης μπορεί να ανέλθει ακόμα ψηλότερα (ως και 97%).
Στη δημιουργία αυτών φαίνεται πως εμπλέκονται διάφοροι παράγοντες όπως η κάκωση των ιστών, ο μηχανικός τραυματισμός, η ισχαιμία, αυξημένη τάση μεταξύ των ραμμάτων καθώς επίσης και η παρουσία ξένων σωμάτων όπως επί παραδείγματι η πούδρα από τα γάντια κ.α. Σχετικά με την παθογένεια των περιτοναϊκών συμφύσεων η συνεχιζόμενη έρευνα έχοντας παρατηρήσει τόσο τα κυτταρικά όσο και τα μοριακά φαινόμενα που λαμβάνουν χώρα έχει πλέον αναγνωρίσει τον κεντρικό ρόλο που κατέχει το περιτοναϊκό ινωδολυτικό σύστημα μέσω του ιστικού ενεργοποιητή πλασμινογόνου(t-PA) και του αναστολέα αυτού (Plasminogen activator inhibitor-1, PAI-1). Ωστόσο μετά από μία χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή ή πυελική χώρα και λαμβάνοντας υπόψιν τόσο την κάκωση των παρακείμενων ιστών όσο και την δημιουργηθείσα ισχαιμία φαίνεται ότι πυροδοτείται άμεσα μία φλεγμονώδης αντίδραση. Άμεση συνέπεια είναι η αναστολή του συστήματος ινωδόλυσης είτε με μείωση του t-PA είτε με αύξηση του PAI-1 και το ανωτέρω υποστηρίζεται από αρκετούς ερευνητές ότι αποτελεί τη βάση του παθογενετικού μηχανισμού των συμφύσεων. Άλλοι εμπλεκόμενοι φλεγμονώδεις παράγοντες είναι η κυκλοοξυγενάση(COX-2), οι ιντερλευκίνες 1 και 6 (IL-1&IL-6), παράγοντας νέκρωσης των όγκων (TNF), προσταγλανδίνες Ε2 (PGE2 ), λευκοτριένια B4 (LTB4) κ.α.
Η κλινική σημασία των συμφύσεων είναι μεγάλη καθώς επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής εκατομμυρίων ασθενών παγκοσμίως καθώς αποτελούν αίτιο αποφρακτικού ειλεού, χρόνιου κοιλιακού και πυελικού άλγους, δυσκολία στη χειρουργική προσπέλαση της κοιλιάς, δευτεροπαθή γυναικεία στειρότητα κ.α. Δεδομένων των συνεπειών που έχουν οι περιτοναϊκές συμφύσεις τόσο για τον ίδιο τον ασθενή όσο και για τα συστήματα παροχής υγείας ,δικαιολογούνται οι αυξανόμενες προσπάθειες μελέτης (πχ σε πειραματικά μοντέλα) και ανεύρεσης θεραπευτικών στόχων με τελικό σκοπό την αποφυγή δημιουργίας τους.
Ενδεικτικά, έχουν δημοσιευτεί πολλές πειραματικές μελέτες σχετικές με το ρόλο διαφόρων παραγόντων στη δημιουργία συμφύσεων. Μερικοί από τους ανωτέρω παράγοντες είναι οι ακόλουθοι: αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης-2 (COX-2), ο υποδοχέας neurokinin -1, η εντερική αλκαλική φωσφατάση (Intestinal alkaline phosphatase; IAP), το πλούσιο σε αιμοπετάλια πλάσμα (Platelet-rich Plasma; PRP), η σιμβαστατίνη, η υποθερμία, η ενδοφλέβια χρήση ινφλιξιμάμπης-Infliximab (χιμαιρικό μονοκλωνικό αντίσωμα που αναστέλλει τη λειτουργική δράση του παράγοντα νέκρωσης των όγκων-α (anti-TNFa), ο αυξητικός παράγοντας των κερατινοκυττάρων (Keratinocyte growth factor) σε συνδυασμό με Sodium Hyalurinate Gel, η ρεσβερατρόλη (φυτικό συστατικό που ανήκει στην κατηγορία των φυτοαλεξινών με βασική δομή στιλβενίων), η μεταλλαγμένη μεταλλοπρωτεϊνάση-9 εξωκυττάριου χώρου (Mutant matrix metalloproteinase-9; MMP-9) κ.α.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διενέργεια βιβλιογραφικής ανασκόπησης στην αγγλική σε επιστημονική βάση δεδομένων σχετικά με το προαναφερθέν θέμα προκειμένου να παρουσιασθούν τα μέχρι σήμερα νέα δεδομένα.
Λέξεις-κλειδιά:
Περιτοναϊκές συμφύσεις. Συγγενείς συμφύσεις, Μετεγχειρητικές συμφύσεις, Παθογένεια, Πρόληψη, Πειραματικά μοντέλα
