Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Εμμανουήλ Μερίκας, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Απόστολος Αχείμαστος, Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Σ. Στεργίου, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αθανάσιος Πρωτογέρου, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ευστάθιος Μανιός, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Μπάμιας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Αλεξάνδρα Σολδάτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η υπέρταση στα παιδιά και εφήβους αποτελεί ένα θέμα που προκαλεί ολοένα και περισσότερο το επιστημονικό ενδιαφέρον, κυρίως εξαιτίας λόγω της αυξανόμενης επίπτωσης της σε αυτή την ηλικιακή ομάδα. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση στην παιδική ηλικία σχετίζεται με αυξημένη αρτηριακή πίεση κατά την ενηλικίωση και το επίπεδο της αρτηριακής πίεσης στην παιδική ηλικία μπορεί να προβλέψει την αύξηση του κινδύνου για αρτηριακή υπέρταση στην ενήλικο ζωή. Σημαντικό είναι επίσης, πως η υπέρταση στην παιδική και εφηβική ηλικία σχετίζεται με ασυμπτωματική βλάβη στα όργανα στόχους και το επίπεδο της αρτηριακής πίεσης στην εφηβεία, μπορεί να προβλέψει την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου μετά την ενηλικίωση. Όπως συμβαίνει και στους ενήλικες, έτσι και στα παιδιά και τους εφήβους οι ενδιάμεσοι φαινότυποι της υπέρτασης της λευκής μπλούζας και της συγκαλυμμένης υπέρτασης είναι συχνοί, ενώ έχει επίσης αποδειχθεί ότι συνδέονται με εμφάνιση ασυμπτωματικής βλάβης οργάνων.
Σκοπός: Η συγκριτική αξιολόγηση των φαινοτύπων της υπέρτασης και των τεχνικών μέτρησης της αρτηριακής πίεσης ως προς της σχέση τους με δείκτες πρώιμης βλάβης οργάνων στόχων σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες.
Μέθοδος: Η μελέτη συμπεριέλαβε αναδρομικό (άτομα από προηγούμενες προοπτικές μελέτες) και προοπτικό σκέλος. Παιδιά, έφηβοι και νέοι ενήλικες 5-25 ετών που είχαν παραπεμφθεί για έλεγχο της αρτηριακής πίεσης ή υγιείς εθελοντές υποβλήθηκαν σε: (α) μετρήσεις περιφερικής ΑΠ στο ιατρείο (2-3 επισκέψεις, τριπλές μετρήσεις με υδραργυρικό πιεσόμετρο), (β) μετρήσεις περιφερικής ΑΠ στο σπίτι (διπλές μετρήσεις πρωί-βράδυ για 7 ημέρες με αξιόπιστη ταλαντωσιμετρική συσκευή), (γ) 24ωρη καταγραφή της αρτηριακής πίεσης (αυτόματες μετρήσεις ανά 20 λεπτά καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου αφαιρώντας το διάστημα του μεσημβρινού ύπνου με αξιόπιστη ταλαντωσιμετρική συσκευή). Επίσης, έγινε εκτίμηση της ασυμπτωματικής βλάβης τουλάχιστον ενός οργάνου. Ως δείκτες ασυμπτωματικής βλάβης οργάνων στόχων χρησιμοποιήθηκαν : (α) η υπερηχογραφική εκτίμηση του δείκτη μάζας της αριστερής κοιλίας, (β) η υπερηχογραφική εκτίμηση του πάχους του έσω μέσου χιτώνα της κοινής καρωτίδας, (γ) η ταχύτητα του σφυγμικού κύματος μετρημένη με πιεζοηλεκτρική ή ταλαντωσιμετρική τεχνική.
Αποτελέσματα: Η ανάλυση περιέλαβε 251 άτομα (μέση ηλικία14±3,9 ετών, 70,9% άνδρες/αγόρια, 31,1% παιδιά, 54,6%έφηβοι, 14,3% νεαροί ενήλικες) εκ των οποίων οι 189 είχαν εκτίμηση του δείκτη μάζας αριστερής κοιλίας, 123 εκτίμηση του πάχους έσω μέσου χιτώνα και 198 μέτρηση της ταχύτητας σφυγμικού κύματος. Αρτηριακή υπέρταση διαγνώσθηκε 29,5% των εξεταζομένων με τις μετρήσεις του ιατρείου, στο 27,1 % με την 24ωρη καταγραφή και στο26,3% με τις μετρήσεις στο σπίτι. Η συμφωνία στη διάγνωση της υπέρτασης μεταξύ των μετρήσεων του ιατρείου και της 24ωρης καταγραφής ήταν 74,5% (kappa 0,37) ενώ μεταξύ των μετρήσεων του ιατρείου και του σπιτιού ήταν 76,1% (kappa 0,41). Μεγαλύτερη συμφωνία στη διάγνωση της υπέρτασης παρουσιάσθηκε μεταξύ 24ωρης καταγραφής της αρτηριακής πίεσης και των μετρήσεων του σπιτιού(84,9%, kappa0,61). Ο δείκτης μάζας της αριστερής κοιλίας είχε παρόμοια συσχέτιση με την συστολική πίεση του ιατρείου, της 24ωρης καταγραφής και του σπιτιού (r = 0,31 / 0,31 / 0,30, αντίστοιχα, P <0,01). Επίσης παρόμοια συσχέτιση με την συστολική πίεσης του ιατρείου, της 24ωρης καταγραφής και του σπιτιού εμφάνισε και το πάχος του έσω μέσου χιτώνα (r =0,33 / 0,32 / 0,37, αντίστοιχα, P <0,01) και η ταχύτητα του σφυγμικού κύματος όταν μετρήθηκε με την πιεζοηλεκτρονική τεχνική (r =0,55 / 0,53 / 0,52, αντίστοιχα, P <0,01), ενώ η ταχύτητα του σφυγμικού κύματος όταν μετρήθηκε με την ταλαντωσιμετρική τεχνική, είχε ισχυρότερη συσχέτιση με την αρτηριακή πίεση του ιατρείου συγκριτικά με την πίεση της 24ωρης καταγραφής και το σπιτιού. Στην πολυπαραγοντική σταδιακή ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης, η διακύμανση του δείκτη μάζας της αριστερής κοιλίας προσδιορίστηκε από την αρτηριακή πίεση στο διάστημα της νύχτας της 24ωρης καταγραφής, του πάχος του έσω μέσου χιτώνα από τις μετρήσεις στο σπίτι και της ταχύτητας του σφυγμικού κύματος από την πίεσης στο ιατρείο και την 24ωρη καταγραφή.Οι φαινότυποι της υπέρτασης διαγνώσθηκαν σε παρόμοια ποσοστά με τις μετρήσεις στο σπίτι και την 24ωρη καταγραφή. Συγκεκριμένα φυσιολογική πίεση είχε το 60,2/59% των συμμετεχόντων, υπέρταση λευκής μπλούζας είχε το 13,5/13,9%, συγκαλυμμένη υπέρταση είχε το 10,4/11,6% και εμμένουσα υπέρταση είχε το 15,9/15,5%των συμμετεχόντων όταν η κατηγοριοποίηση έγινε με βάση τις μετρήσεις του σπιτιού και την 24ωρη καταγραφή, αντίστοιχα.
Συμπεράσματα: Τα δεδομένα από τη μελέτη αυτή υποδηλώνουν ότι σε νεαρά άτομα η συσχέτιση της πίεσης όλων τω τεχνικών μέτρησης είναι ισχυρή. Οι μετρήσεις της πίεσης εκτός ιατρείου έχουν πολύ καλή συσχέτιση με την εκτίμηση της ασυμπτωματικής βλάβης οργάνων στόχων και μάλιστα η βλάβη των οργάνων-στόχων στους νεαρούς ασθενείς καθορίζεται κυρίως από τις μετρήσεις εκτός ιατρείου. Η αξιολόγηση της πίεσης με μετρήσεις στο σπίτι ή με 24ωρη καταγραφή δίνουν συγκρίσιμα μεταξύ τους αποτελέσματα σε ότι αφορά την συσχέτιση με την ασυμπτωματική βλάβη οργάνων αλλά και την διάγνωση των ενδιάμεσων φαινοτύπων της υπέρτασης. Η συμφωνία στη διάγνωση της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους μεταξύ των τεχνικών μέτρησης είναι μεγαλύτερη μεταξύ μετρήσεων σπιτιού και 24ωρης καταγραφής από ότι μεταξύ των μετρήσεων του ιατρείου και αυτών του σπιτιού ή της 24ωρης καταγραφής.
