Περίληψη:
Εισαγωγή: Η πανδημία COVID-19 αποτέλεσε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ερευνητών παγκοσμίως, λόγω της απουσίας ανοσίας στον πληθυσμό και της αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας που παρατηρείται από αυτήν. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η εκτίμηση της θνητότητας (Case Fatality Rate, CFR) της νόσου COVID-19 στην Ελλάδα διαχρονικά και η διερεύνηση των σχετιζόμενων παραγόντων, καθώς και η διερεύνηση των παραγόντων που εξηγούν την ετερογένεια της θνητότητας μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μέθοδος: Για τη διαχρονική μελέτη του CFR στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν Γενικευμένα Προσθετικά Μοντέλα (ΓΠΜ), με τη χρήση ενός πολυωνύμου παρεμβολής με περιορισμό για τον έλεγχο της εποχικότητας και την εφαρμογή χρονοϋστέρησης 14 ημερών για το σύνολο των ανεξάρτητων μεταβλητών και τον αριθμό των κρουσμάτων. Η ανάλυση βασίστηκε σε εβδομαδιαία δεδομένα που αφορούσαν το διάστημα από 26 Φεβρουαρίου 2020 έως 12 Ιανουαρίου 2022.
Για τη διερεύνηση των παραγόντων που εξηγούν την ετερογένεια της θνητότητας μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποιήθηκαν Γενικευμένα Γραμμικά Μοντέλα (ΓΓΜ). Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε σε τέσσερις χρονικές περιόδους: από το Φεβρουάριο 2020 έως τον Ιούνιο 2020, από τον Ιούλιο 2020 έως το Φεβρουάριο 2021, από το Μάρτιο 2021 έως το Νοέμβριο του 2021 και από το Δεκέμβριο 2021 έως το Μάιο 2022.
Αποτελέσματα: Όσον αφορά την ανάλυση στην Ελλάδα, διαπιστώθηκε ότι για κάθε ένα έτος αύξησης της διάμεσης ηλικίας των κρουσμάτων, το CFR αυξάνεται κατά 1,098 φορές (95% ΔΕ 0,999, 1,207, p=0,055). Το CFR ήταν 0,270 φορές μικρότερο όταν είχε εμβολιαστεί τουλάχιστον το 70% των ατόμων ηλικίας 70+, σε σχέση με την απουσία εμβολιασμού (95% ΔΕ 0,070, 1,049, p=0,062) και 0,327 φορές μικρότερο όταν έχουν λάβει αναμνηστική δόση τα άτομα ηλικίας 60+, σε σχέση με την απουσία λήψης αναμνηστικής δόσης (95% ΔΕ 0,101, 1,065, p=0,067).
Όσον αφορά την ανάλυση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρατηρήθηκε ότι κατά την πρώτη περίοδο, για κάθε μια μονάδα αύξησης του ποσοστού των ατόμων ηλικίας 65+, των ατόμων ηλικίας 65+ σε μονάδες φροντίδας και των καπνιστών, το CFR αυξάνεται κατά 1,152 (95% ΔΕ 1,032, 1,285), 1,133 (95% ΔΕ 1,020, 1,257) και 1,079 (95% ΔΕ 1,041, 1,120) φορές, αντιστοίχως. Για κάθε μια μονάδα αύξησης του επιπολασμού του σακχαρώδους διαβήτη και των διαθέσιμων κλινών (ανά 100.000 άτομα πληθυσμού), το CFR μειώνεται κατά 0,855 (95% ΔΕ 0,767, 0,954) και 0,998 (95% ΔΕ 0,997, 0,999) φορές, αντιστοίχως. Όσον αφορά τη δεύτερη περίοδο, παρατηρήθηκε ότι για κάθε μια μονάδα αύξησης της διάμεσης ηλικίας του πληθυσμού και των διαθέσιμων κλινών (ανά 100.000 άτομα πληθυσμού), το CFR αυξάνεται κατά 1,098 (95% ΔΕ 1,039, 1,130) και 1,001 (95% ΔΕ 1,001, 1,002) φορές, αντιστοίχως, ενώ για κάθε μια μονάδα αύξησης του επιπολασμού του σακχαρώδους διαβήτη, το CFR μειώνεται κατά 0,954 φορές (95% ΔΕ -0,926, 1,031). Το CFR ήταν μικρότερο κατά 0,702 φορές (95% ΔΕ 0,684, 0,992) στις χώρες που πραγματοποιούσαν εκτενή διαγνωστικό έλεγχο, σε σχέση με τις χώρες που δεν πραγματοποιούσαν.
Όσον αφορά την τρίτη περίοδο, για κάθε μια μονάδα αύξησης της διάμεσης ηλικίας του πληθυσμού και του ετήσιου αριθμού θανάτων λόγω καρδιαγγειακών νοσημάτων ανά 100.000 άτομα πληθυσμού, το CFR αυξάνεται κατά 1,124 (95% ΔΕ 1,036, 1,219) και 1,003 φορές (95% ΔΕ 1,001, 1,005), αντιστοίχως. Το CFR ήταν μικρότερο κατά 0,549 φορές (95% ΔΕ 0,328, 0,919) στις χώρες που έχει εμβολιαστεί το 75+% του πληθυσμού, σε σχέση με τις χώρες που έχει εμβολιαστεί <75% του πληθυσμού.
Τέλος, αναφορικά με την τέταρτη περίοδο, παρατηρήθηκε ότι το CFR ήταν μικρότερο κατά 0,654 φορές (95% ΔΕ 0,401, 1,065) στις χώρες που πραγματοποιούσαν εκτενή διαγνωστικό έλεγχο, σε σχέση με χώρες που δεν πραγματοποιούσαν. Ακόμα, το CFR ήταν μικρότερο κατά 0,430 (95% ΔΕ 0,248, 0,743) φορές στις χώρες που είχε εμβολιαστεί το 83+% του πληθυσμού, σε σχέση με τις χώρες που έχει εμβολιαστεί <83% του πληθυσμού και 0,544 φορές (95% ΔΕ 0,302, 0,979) μικρότερο στις χώρες που είχε λάβει αναμνηστική δόση το 65+% του πληθυσμού, σε σχέση με τις χώρες που είχε λάβει <65% του πληθυσμού.
Συμπεράσματα: Ο πλήρης εμβολιασμός κατά της νόσου COVID-19 και η λήψη αναμνηστικής δόσης, κρίνονται βαρύνουσας σημασίας για τον γενικό πληθυσμό και ιδιαιτέρως για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στην Ελλάδα, αλλά και στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες. Οι παράγοντες που εξηγούν την ετερογένεια του CFR μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τις δύο πρώτες περιόδους σχετίζονταν με πληθυσμιακά χαρακτηριστικά, ενώ με την πάροδο του χρόνου, αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο η σημασία του πλήρους εμβολιασμού και της λήψης αναμνηστικής δόσης.
