Πρωτότυπος Τίτλος:
Συμμόρφωση της διοίκησης σε θέματα ισότητας και διακρίσεων λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας, γενετήσιου προσανατολισμού και φύλου. Διαδικασίες ελέγχου και αποτελεσματικότητα.
Περίληψη:
Η ποικιλομορφία και η διαφορετικότητα που χαρακτηρίζουν τα είκοσι εφτά κράτη που εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν αναγάγει το ζήτημα των διακρίσεων και την αντιμετώπισή του σε μία από τις θεμελιώδεις αξίες που καλούνται να υπερασπιστούν τα θεσμικά ευρωπαϊκά κοινοτικά όργανα και οι εθνικές κυβερνήσεις. Κάτι τέτοιο, είναι αναμενόμενο, αφού, οι σύγχρονες ευρωπαϊκές κοινωνίες, έχουν αντιληφθεί στο βαθμό που τους επιτρέπει η πολιτική τους κουλτούρα, την ύπαρξη ειδικών
κατηγοριών πληθυσμού που υφίστανται άνιση μεταχείριση, είτε αυτή αφορά άμεση ή έμμεση διάκριση, είτε ο χαρακτήρας της είναι θετικός ή αρνητικός1. Η όποια παραβίαση, συνιστά παραβίαση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων τους. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι συνηθίζουμε να κρίνουμε το πόσο αναπτυγμένη είναι μία κοινωνία, από το πόσο ευαισθητοποιημένη είναι απέναντι στους αδυνάτους.
Οι οικονομικές και γεωπολιτικές αλλαγές που συντελούνται στην Ευρώπη κατά την τελευταία
δεκαετία, δεν ήταν δυνατό να μην επηρεάσουν τη χώρα μας. Τα πολυπολιτισμικά στοιχεία που
προσέδιδαν στην ελληνική κοινωνία οι ρομά και οι μουσουλμάνοι Έλληνες πολίτες, και αργότερα οι παλιννοστούντες, πολλαπλασιάστηκαν με την έλευση μεγάλου αριθμού οικονομικών μεταναστών από διάφορες χώρες που πλέον εργάζονται και ζουν μόνιμα στη χώρα μας.2 Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι χριστιανοί, οπότε οι αλλόθρησκοι ή οι άθεοι αντιμετωπίζουν προβλήματα στην
καθημερινότητά τους. Ανισότητα εμφανίζεται ακόμη και σήμερα, ανάμεσα στα δύο φύλα, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στη χαμηλή ποσόστωση των γυναικών σε δημόσια αξιώματα, στην απασχόληση και την επαγγελματική εκπαίδευση, την εξέλιξη στο χώρο εργασίας και την επιχειρηματικότητα. Η ανισότητα
βέβαια, δεν αφορά μόνο στις γυναίκες αλλά και στους άνδρες (για παράδειγμα, άνιση μεταχείριση ως προς τους όρους και τις συνθήκες απασχόλησης). Στις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες που υφίστανται διακριτική μεταχείριση, έρχονται να προστεθούν αυτή των ατόμων με ειδικές ανάγκες, (οι οποίοι ακόμα και στις σύγχρονες κοινωνίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα προσβασιμότητας, γεγονός που τους αποκλείει από πολλές δραστηριότητες, αλλά και προβλήματα στο χώρο εργασίας τους ή στην εκπαίδευση), αυτή των ομοφυλοφίλων, (που πολλές φορές η διαφορετικότητα τους αποτελεί εμπόδιο στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία ή ακόμα και σε καθημερινές τους συνήθειες) και αυτή των ηλικιωμένων
ή των νέων αντιστοίχως, κυρίως σε εργασιακά ζητήματα. Η καταπολέμηση των διακρίσεων μπορεί να εκκινεί, αλλά δεν εξαντλείται σε νομοθετικό επίπεδο.
Το δίκαιο αποτελεί εργαλείο για την ρύθμιση των κοινωνικών σχέσεων, τη διασφάλιση της κοινωνικής
ειρήνης και συνοχής και την αποκατάσταση μιας κανονικότητας στις σχέσεις αυτές, ακόμη και με
κατασταλτικούς μηχανισμούς. Ωστόσο, δεν μπορεί να επενεργήσει στα κίνητρα που τροφοδοτούν
συμπεριφορές και αντιλήψεις που γεννούν τον ρατσισμό3.
Αρχικά, στη συγκεκριμένη εργασία, θα οριστούν κάποιες κεντρικές έννοιες που θα μελετηθούν,
έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη η κατανόησή τους, όπως η δημόσια διοίκηση, τα θέματα ισότητας και
διακρίσεων που θα μας απασχολήσουν, η σχετική νομολογία σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο
και οι θεσμικοί μηχανισμοί ελέγχου που έχουν θεσπιστεί, ώστε να εποπτεύουν όλες τις μορφές δημόσιας διοίκησης. Στη συνέχεια, θα εξεταστεί μέσω μελέτης συγκεκριμένων υποθέσεων που σχετίζονται με θέματα διακρίσεων, αφ’ ενός η αποτελεσματικότητα των ελέγχων των αρμόδιων θεσμικών μηχανισμών και αφετέρου, η ικανότητα της διοίκησης να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις των μηχανισμών. Σκοπός αυτής
της εργασίας, είναι να εξετάσει κατά πόσο το υπάρχον νομικό πλαίσιο ουσιαστικά συμβάλλει στην καταπολέμηση των διακρίσεων -κυρίως στο δημόσιο τομέα, που είναι κι αυτός που μας αφορά- και στη συνέχεια, κατά πόσο οι θεσμικοί μηχανισμοί ελέγχου οδηγούν σε συμμόρφωση ή όχι της διοίκησης.
