Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αντώνης Κόντης. Αναπληρωτής Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης. ΕΚΠΑ
Μιχάλης Τσινισιζέλης. Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης. ΕΚΠΑ
Ναπολέων Μαραβέγιας. Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης. ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική (ΕΕΠ) έχει ορισθεί ως ένα σύστημα εξωτερικής πολιτικής, το οποίο περιλαμβάνει το σύνολο της εξωτερικής δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και τις εξωτερικές πολιτικές των κρατών μελών, με την εξωτερική
πολιτική της ΕΕ να λειτουργεί ως κεντρομόλος δύναμη. Το αντικείμενο της μελέτης καθορίζεται από το κεντρικό διττό ερώτημα γιατί και πώς «επιβιώνει» διαχρονικά το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εξωτερικής Πολιτικής. Υπό το φως του εν λόγω ερωτήματος, το ερμηνευτικό γιατί και το περιγραφικό πώς αποτελούν τους δύο κεντρικούς πυλώνες, γύρω από τους οποίους διαρθρώνεται η ανάλυση του μηχανισμού «επιβίωσης» και εξέλιξης του υπό εξέταση συστήματος. Μέσα από τη διαπίστωση ότι το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εξωτερικής Πολιτικής – ως μέρος του ευρύτερου διεθνούς πολιτικοοικονομικού συστήματος – αποτελεί πολύσημο φαινόμενο των διεθνών σχέσεων, με πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις, καταδεικνύεται η
αδυναμία της παραδοσιακής προσέγγισης της Ανάλυσης Εξωτερικής Πολιτικής να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ανάλυσής του, αλλά και η χρησιμότητα του προσανατολισμού της μελέτης προς την κατεύθυνση της Διεθνούς Πολιτικής
Οικονομίας. Προσεγγίζοντας τη μελέτη της ΕΕΠ, υπό τη συγκεκριμένη οπτική, προτείνεται ένα υπόδειγμα ανάλυσης, το οποίο, λειτουργώντας ως «συνδετικός κρίκος» μεταξύ
Ανάλυσης Εξωτερικής Πολιτικής και Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας, ως στόχο έχει τη διαμόρφωση ενός συνεπούς ερμηνευτικού πλαισίου του μηχανισμού λειτουργίας
και εξέλιξης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εξωτερικής Πολιτικής. Στο πλαίσιο του προτεινόμενου υποδείγματος, υποστηρίζεται ότι, πέραν των συμφερόντων εθνικών, υπερεθνικών και διεθνικών δρώντων, ανεξάρτητες μεταβλητές που προσδιορίζουν το
συγκεκριμένο μηχανισμό, είναι, επίσης, οι θεσμικές δομές, οι ιδέες και οι ταυτότητες, οι οποίες δύνανται να επηρεάσουν και, υπό προϋποθέσεις, να μεταβάλουν τις προτιμήσεις και τη συμπεριφορά των εμπλεκόμενων δρώντων.
Δίδοντας, παράλληλα, έμφαση στην ερμηνεία της διαδικασίας αλλαγής και, ως εκ τούτου, της εξέλιξης του ΕΣΕΠ, εισάγεται στο υπόδειγμα ανάλυσης η έννοια της μάθησης, η οποία, λειτουργώντας ως ενδιάμεση μεταβλητή, προσδιορίζει τη σχέση
θεσμικών δομών, συμφερόντων, ιδεών και ταυτοτήτων με το μηχανισμό λειτουργίας και εξέλιξης του ΕΣΕΠ. Το προτεινόμενο υπόδειγμα ανάλυσης εφαρμόζεται σε δύο πεδία, τα οποία αποτελούν συστατικά μέρη του υπό εξέταση συστήματος: τις
εξωτερικές αεροπορικές σχέσεις και τις εξωτερικές ενεργειακές σχέσεις στον τομέα του φυσικού αερίου.
H συγκριτική αποτίμηση της εφαρμογής του προτεινόμενου υποδείγματος ανάλυσης στις εξωτερικές αεροπορικές σχέσεις και τις εξωτερικές ενεργειακές σχέσεις στον τομέα του φυσικού αερίου επιτρέπει την εξαγωγή ευρύτερων συμπερασμάτων για το
μηχανισμό λειτουργίας και εξέλιξης του ΕΣΕΠ.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, Αερομεταφορές, Φυσικό αέριο, Ευρωπαϊκή Ένωση, Εξωτερική πολιτική
