Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Βασίλειος Καρακίτσιος Καθηγητής Ε.Κ.Π.Α. (επιβλέπων), Αλεξάνδρα Ζαμπετάκη-Λέκκα Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α., Φωτεινή Πομόνη-Παπαϊωάννου Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
Περίληψη:
Η φάση Ammonitico Rosso (AR), αποτελούμενη συνήθως από κόκκινους πελαγικούς
συμπυκνωμένους κονδυλώδεις ασβεστολίθους, είναι μία από τις πιο «διάσημες»
φάσεις του ωκεανού της Τηθύος, κυρίως λόγω των ιδιαίτερων λιθολογικών
χαρακτηριστικών της αλλά και του παλαιοντολογικού της περιεχομένου,
αποτελούμενη κυρίως από αμμωνίτες, που επιτρέπουν μεγάλης ακρίβειας
βιοστρωματογραφικές αναλύσεις.
Τα κεφαλόποδα της τάξης των Ammonoidea και κυρίως οι Μεσοζωικές μορφές, γνωστές
και απλώς ως ammonites, είναι τα πιο "διάσημα" απολιθώματα και τα πλέον άφθονα.
Τα όμορφα, επιπεδοσπειροειδώς περιελιγμένα, όστρακά τους με τον εντυπωσιακό σε
πολλές περιπτώσεις στολισμό τους (ραβδώσεις, φυμάτια κλπ.) καθώς και οι
πολύπλοκες γραμμές ραφής τους, έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών
συλλεκτών. Αλλά και για τους στρωματογράφους αποτελούν πολύτιμο εργαλείο. Λόγω
της γρήγορης εξέλιξής τους με ποικιλία μορφών, της αφθονίας των απολιθωμάτων
και της ευρείας κατανομής τους, χαρακτηρίζονται ως ιδανικά ζωνικά απολιθώματα
τόσο για τοπικές όσο και για παγκόσμιες συγκρίσεις. Η συστηματική τους
ταξινόμηση βασίζεται στη μελέτη του οστράκου τους και των γραμμών ραφής.
Η παρούσα εργασία στοχεύει στην βιοστρωματογραφική και ιζηματολογική μελέτη του
Ammonitico Rosso της Ιονίου Ζώνης στην Ήπειρο και τη Λευκάδα. Για το σκοπό αυτό
επισκεφτήκαμε την Ήπειρο και τη Λευκάδα για την συλλογή δειγμάτων.
Η νήσος Λευκάδα βρίσκεται στην δυτική Ελλάδα στο Ιόνιο πέλαγος και η Ήπειρος
στη ΒΔ Ελλάδα και στο μεγαλύτερο τμήμα τους δομούνται από σχηματισμούς της
Ιόνιας Ζώνης. Η Ιόνιος ζώνη εκτείνεται από την Αλβανία, καλύπτοντας το
μεγαλύτερο μέρος των Ιόνιων νησιών (Κέρκυρα, Λευκάδα, Ιθάκη, Αν. Κεφαλονιά και
Αν. Ζάκυνθο), της Ηπείρου, της Αιτωλοακαρνανίας και της ΒΔ Πελοποννήσου και
συνεχίζει μεταμορφωμένη (μεταμορφωμένη Ιόνιος ζώνη ή σειρά Plattenkalk) στην
υπόλοιπη Πελοπόννησο όπου είναι γνωστή και ως σειρά Μάνης και φτάνει μέχρι την
Κρήτη που είναι γνωστή ως σειρά Ταλέων όρεων-Ίδης (Bonneau 1973 & 1984,
Karakitsios 1987 & 1995, Hall et al. 1996).
Στην περιοχή της Ηπείρου συλλέξαμε δείγματα από τις περιοχές Βόρεια του Μαύρου
όρους (ΕΑΝ) και του Βαθύ-Τσάμπαλι (ΒΑΘ). Στις δύο αυτές θέσεις προχωρήσαμε σε
στρώμα προς στρώμα μελέτη της εμφάνισης με συλλογή απολιθωμάτων αμμωνιτών και
δειγμάτων πετρώματος για την ιζηματολογική μελέτη.
Όσον αφορά στη Λευκάδα και με οδηγό τις εργασίες των κ. Μπορνόβα (1964) και των
Pettinelli et al. (1997), εντοπίσαμε όλες τις γνωστές εμφανίσεις της φάσης
Ammonitico Rosso οι οποίες ήταν όλες σε μεγάλο βαθμό αποσαθρωμένες. Από τις
τομές αυτές παρά την συστηματική και ενδελεχή έρευνα δεν μπορέσαμε να
συλλέξουμε αμμωνίτες, ούτε καν απολελημμένους, ενώ λόγω και της κακής
κατάστασης των τομών και των στρωμάτων, δεν ήταν δυνατή η παρακολούθηση της
αλληλουχίας των στρωμάτων αλλά και η συλλογή υγειών δειγμάτων πετρωμάτων. Για
τον λόγο αυτό, για τις ανάγκες της παρούσης εργασίας, χρησιμοποιήσαμε δεδομένα
από την εργασία των Pettinelli et al. (1997) και πιο συγκεκριμένα για τη
εμφάνιση στην περιοχή Αναβρυσάδα (ΑΝ), η οποία σύμφωνα με τους παραπάνω
συγγραφείς είναι η πλουσιότερη σε πανίδα αμμωνιτών σε σχέση με τις άλλες
εμφανίσεις, στις οποίες οι αμμωνίτες είναι σπάνιοι.
Στην παρούσα εργασία αρχικώς αναφερόμαστε στη "Στρωματογραφία-Βιοστρωματογραφία-
Ιζηματολογία της φάσης Ammonitico Rosso" (κεφάλαιο 1). Πιο συγκεκριμένα
αναφερόμαστε στην στρωματογραφία της Ιόνιας Ζώνης, τη στρωματογραφία και
βιοστρωματογραφία του Ιουρασικού με ιδιαίτερη αναφορά στην βιοστρωματογραφία
βάση των αμμωνιτικών ζωνών, στην ιζηματολογία της φάσης Ammonitico Rosso και το
περιβάλλον απόθεσής της, ενώ επίσης γίνεται σύντομη αναφορά σε μερικές
χαρακτηριστικές εμφανίσεις της φάσης Ammonitico Rosso σε περιοχές γύρω από τη
Μεσόγειο. Ακολουθεί η "Εισαγωγή στα αμμωνιτοειδή" (κεφάλαιο 2) όπου
αναφερόμαστε σε γενικά στοιχεία που αφορούν στους αμμωνίτες, τη μορφολογία και
τα χαρακτηριστικά του οστράκου τους καθώς και σε στοιχεία που αφορούν στο ζώο,
την ανάπτυξή του, το περιβάλλον διαβίωσης, τον τρόπο ζωής, τους εχθρούς και την
αναπαραγωγή. Στο κεφάλαιο 3 ακολουθεί η "Συστηματική ταξινόμηση" των δειγμάτων
μας με την παράθεση των Πινάκων με τα δείγματά μας και διαφόρων διαγραμμάτων.
Στο κεφάλαιο 4 μελετάμε τις περιοχές μας όσον αφορά στη "Βιοστρωματογραφία-
Στρωματογραφία-Ιζηματολογία". Παρουσιάζονται οι Τομές μελέτης, τα στοιχεία που
συλλέξαμε από αυτές, το απολιθωματοφόρο περιεχόμενο από τη στρώμα προς στρώμα
συλλογή του, γίνεται μελέτη των ιζηματολογικών χαρακτηριστικών των στρωμάτων
από τη μελέτη των λεπτών τομών και τέλος αναφερόμαστε στα συμπεράσματα από τα
νέα δεδομένα όπου τεκμηριώνουμε τις ηλικίες απόθεσης των στρωμάτων για τις
θέσεις Μαύρον Όρος και Βαθύ-Τσάμπαλι. Στο κεφάλαιο 5 προχωράμε στην
"Παλαιογεωγραφική" μελέτη των θέσεων μελέτης για τον προσδιορισμό του
παλαιογεωγραφικού χώρου και του σχετικού βάθους απόθεσης του σχηματισμού
εφαρμόζοντας 2 διαφορετικές μεθοδολογίες, αυτήν που ανέπτυξε ο Batt (1989) και
τη θεωρία του Westermann (1988).
Λέξεις-κλειδιά:
Ammonitico Rosso, Ιόνιος Ζώνη, Βιοστρωματογραφία, Ιζηματολογία, Παλαιογεωγραφία
