Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Μ.Ι.Θ.Ε. Ε.Κ.Π.Α.
ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Μ.Ι.Θ.Ε. Ε.Κ.Π.Α.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΤΥΜΠΑΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Μ.Ι.Θ.Ε. Ε.Κ.Π.Α.
Περίληψη:
Κάνοντας την παραδοχή της Νευτώνειας φυσικής φιλοσοφίας και των νόμων της, κα-
θώς και την παγκόσμια ισχύ των τελευταίων, κανείς θα πρέπει να διερευνήσει τις λο-
γικές συνέπειες μιας τέτοιας παραδοχής. Ο Laplace στο γύρισμα του 18ου αιώνα και
στις αρχές του 19ου θα εξετάσει αυτό το ζήτημα με ένα τρόπο που συμβολοποιεί την
αντίληψη για τον κόσμο εκείνη την εποχή. Σύμφωνα με αυτή, η τεράστια ποικιλία των
φαινομένων μπορεί να αναχθεί σε ένα σύνολο ποσοτικών νόμων που καθορίζουν τη συ-
μπεριφορά μιας βασικής οντολογίας, αυτής των κινούμενων υλικών σωματιδίων. Αυτή
η μηχανιστική αντίληψη με τη βασική αυτή οντολογία της "ύλης σε κίνηση" ήταν κυ-
ρίαρχη στις φυσικές θεωρίες που προτάθηκαν τον 19ο αιώνα. Την ίδια ώρα αυξάνεται
η κυριαρχία της ποσοτικοποίησης των φυσικών φαινομένων. Επιπλέον η ενέργεια και η
αρχή της διατήρησης της έπαιξε ένα σημαντικό και ενοποιητικό ρόλο, βοηθώντας στη
σχηματοποίηση μιας ενιαίας εικόνας για τον κόσμο.
Αυτή η εικόνα, παρόλο που είναι κυρίαρχη την εποχή αυτή, δεν ήταν εκτός προκλήσεων
και δεν απέφευγε τα προβλήματα που τίθενται τόσο από τη θεωρία όσο και από το πεί-
ραμα. Η δυναμική θεωρία των αερίων, και το θεώρημα της ισοκατανομής πιο συγκεκρι-
μένα, έθετε το ζήτημα με ένταση και όπως το έθεσε και ο Kelvin "ήταν ένα σύννεφο"
για τη δυναμική θεωρία συνολικά. Ο Rayleigh ασχολήθηκε με το ζήτημα και ερεύνησε
διεξοδικά το θεώρημα της ισοκατανομής. Μαζί με τον Ramsay πρότειναν ότι το Αργό
είναι μονοατομικό στοιχείο βασιζόμενοι στο θεώρημα του Clausius, αλλά επειδή αυτό το
συμπέρασμα προέκυπτε και με εφαρμογή του θεωρήματος της ισοκατανομής, τέθηκε ως
παράδειγμα για την αντίστοιχη γενική συζήτηση. Ο Rayleigh εξέτασε την ισχύ του θε-
ωρήματος, συμπεραίνοντας ότι εάν αυτό αντιμετώπιζε πρόβλημα, τότε αυτό ηταν της
γενικής μηχανικής, της οποίας ήταν άμεσο αποτέλεσμα. Όταν ερευνησε την ακτινοβο-
λία του μέλανος σώματος, κάνοντας την παραδοχή του θεωρήματος της ισοκατανομής,
έφτασε στο νόμο Rayleigh-Jeans ο οποίος ήταν σε άμεση αντίφαση με τα πειραματικά
δεδομένα. Πως εμπλέκονται ο Rayleigh και το έργο του σε αυτή τη διαμάχη είναι το θέμα
του παρόντος κειμένου. Αλλά αυτή η συζήτηση πρέπει να τεθεί στο ιστορικό της πλαίσιο
και να ιδωθεί ως ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο
και αλληλεπίδρασε με μια σειρά από παράγοντες και συνθήκες, όπου οι υποκειμενικοί
και οι κοινωνικοί παράγοντες δεν πρέπει να αγνοηθούν.
