Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννης Παπαδογιάννης, Καθηγητής, Τμήμα Χημείας, Α.Π.Θ.
Περίληψη:
Στην παρούσα διπλωματική εργασία μελετήθηκαν δύο παράγωγα του
βενζολίου, η φαινόλη και η μ-κρεσόλη. Η φαινόλη είναι ένα άχρωμο κρυσταλλικό
στερεό, πτητικό, με χαρακτηριστική γλυκιά και πισσώδη οσμή και πολύ
καυστική γεύση, λίγο διαλυτή στο νερό και υγροσκοπική. Επιπλέον είναι
δηλητηριώδης και έχει μεταλλαξιογόνο δράση και μπορεί άμεσα να προκαλέσει
λευκές κηλίδες και χημικά εγκαύματα στο δέρμα. Λόγω της αντισηπτικής και
απολυμαντικής δράσης της, χρησιμοποιείται στην παρασκευή καλλυντικών, όπως οι
βαφές μαλλιών, τα αντηλιακά και προϊόντα φροντίδας δέρματος. Αντίστοιχα, η μ-
κρεσόλη είναι ένα άχρωμο, ιξώδες υγρό που χρησιμοποιείται, τόσο ως
βιοκτόνο/συντηριτικό, όσο και ως μέσο αρωματισμού σε: προϊόντα για δερματική
χρήση, προϊόντα προσωπικής φροντίδα, προϊόντα για το μπάνιο και τα για τα μαλλιά,
καθώς και σε στοματικά διαλύματα. Οι συγκεκριμένες ενώσεις μπορούν δυνητικά να
βλάψουν τον άνθρωπο.
Σκοπός της εργασίας ήταν ο προσδιορισμός των ενώσεων αυτών σε ιστό
δέματος από χοίρο, ο οποίος αποτελεί το πλέον κατάλληλο μοντέλο για την
προσομοίωση του ανθρωπίνου δέρματος, λόγω των πολλών ομοιοτήτων του ως προς
τις ιδιότητες της επιφάνειάς του, τη μάζα του σώματος, το λόγο εμβαδού επιφανείας
ως προς το σώμα, την κινητική ανακύκλωσης της επιδερμίδας, την πυκνότητα των
θυλάκων των τριχών, τη διαπερατότητα και τη σύστασή του σε λιπίδια.
Αυτό κατέστη δυνατό τόσο με την τεχνική της υγρής χρωματογραφίας, σε
συνδυασμό με τη φασματοσκοπία μάζας, έπειτα από χημικό ιονισμό των ενώσεων
υπό ατμοσφαιρική πίεση (LC-APCI-MS), αλλά και με την τεχνική της αέριας
χρωματογραφίας σε συνδυασμό με τη φασματοσκοπία μάζας, έπειτα από
παραγωγοποίηση των ενώσεων (GC-MS).
Μετά την ανάπτυξή τους, οι δύο μέθοδοι υποβλήθηκαν σε σύγκριση ως προς
τα χαρακτηριστικά επίδοσής τους, αλλά και ως προς την προκατεργασία του
δείγματος που η κάθε μία απαιτούσε. Η επικύρωση των μεθόδων έγινε σε
εμβολιασμένα δείγματα ιστού δέρματος χοίρου ως προς τη γραμμικότητα, την
ανάκτηση, τα όρια ανίχνευσης και ποσοτικής αποτίμησης, την ακρίβεια, την
επαναληψιμότητα και την πιστότητα. Τα αποτελέσματα ήταν αρκετά συγκρίσιμα,
αποδεικνύοντας ότι ο προσδιορισμός της φαινόλης και της μ-κρεσόλης για αναλύσεις
143
ρουτίνας μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο με υγρή, όσο και με αέρια
χρωματογραφία.
Η κύρια διαφορά των δύο μεθόδων είναι το επιπλέον στάδιο
παραγωγοποίησης που απαιτείται στην περίπτωση της αέριας χρωματογραφίας και
επιβραδύνει την πειραματική διαδικασία κατά 30 min. Το στάδιο αυτό είναι
απαραίτητο, λόγω της χαμηλής πτητικότητας των δύο ενώσεων που καθιστά δύσκολο
τον προσδιορισμό τους με την τεχνική της αέριας χρωματογραφίας.
Συμπερασματικά, οι δύο νέες μέθοδοι που αναπτύχθηκαν είναι απλές,
οικονομικές, ακριβείς και επαναλήψιμες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον
προσδιορισμό φαινόλης και μ-κρεσόλης σε δείγματα ιστού δέρματος χοίρου. Η
επιλογή μεταξύ των δύο μπορεί να βασιστεί στο διαθέσιμο εξοπλισμού κάθε
εργαστηρίου και το χρόνο που διατίθεται για τη διεξαγωγή του πειράματος.
Λέξεις-κλειδιά:
φαινόλη, μ-κρεσόλη, hplc, lc-ms, gc-ms, ιστός χοίρου
