Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Πατηράκη Ελισάβετ, Καθηγήτρια, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Σταματάκης Αντώνιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νοσηλευτική, ΕΚΠΑ
Κατσαραγάκης Στυλιανός, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η ανορεξία που σχετίζεται με τη λήψη σισπλατίνης έχει συνδεθεί με μικρότερη επιβίωση, μειωμένη λειτουργικότητα, χειρότερη ποιότητα ζωής και μειωμένη απόκριση στη θεραπεία. Η σισπλατίνη πυροδοτεί την έκκριση ωκυτοκίνης, η οποία έχει ανορεξιογόνο δράση και εμπλέκεται στη σηματοδότηση του κορεσμού.
Σκοπός: Η διερεύνηση της επίδρασης της διατροφικής καθοδήγησης στα επίπεδα ωκυτοκίνης και την ανορεξία σε ασθενείς με καρκίνο που έλαβαν σισπλατίνη.
Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε πιλοτική μελέτη παρέμβασης δύο περιόδων σε ογκολογική κλινική ημερήσιας νοσηλείας για διάστημα επτά μηνών. Το δείγμα αποτέλεσαν άνδρες ασθενείς με συμπαγείς όγκους που έλαβαν σισπλατίνη. Οι ασθενείς χωρίστηκαν τυχαία στην ομάδα παρέμβασης και στην ομάδα ελέγχου και στη συνέχεια έγινε αξιολόγηση της διατροφικής τους κατάστασης από νοσηλευτή με βάση το εργαλείο Scored Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) και μία αιμοληψία για την μέτρηση των τιμών ωκυτοκίνης πριν την λήψη σισπλατίνης. Επιπλέον, στην ομάδα παρέμβασης έγινε στοχευμένη εκπαίδευση από νοσηλευτή με βάση τις διατροφικές συμβουλές του National Cancer Institute-Eating Hints: Before, During and After Cancer Treatment. Μετά την λήψη σισπλατίνης και μετενυδάτωσης έγινε μία εκ νέου αιμοληψία σε όλους τους ασθενείς της μελέτης. Στη 2η περίοδο της μελέτης έγινε νοσηλευτική διατροφική αξιολόγηση μέσω του PG-SGA και μία αιμοληψία για την μέτρηση των τιμών ωκυτοκίνης πριν την λήψη σισπλατίνης σε όλους τους ασθενείς.
Αποτελέσματα: Από τους 27 ασθενείς οι 13 ταξινομήθηκαν στην ομάδα παρέμβασης, ενώ οι 14 στην ομάδα ελέγχου, με μέση ηλικία 53,69,4 και 53,49,2 ετών, αντίστοιχα. Συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, στην ομάδα παρέμβασης παρατηρήθηκε αύξηση σωματικού βάρους (53,8%) και πρόσληψης τροφής (46,2%) και μείωση της ανορεξίας (23%). Στην ομάδα παρέμβασης παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική μείωση του σκορ PG-SGA (p=0,002) από την 1η (9,46) στη 2η περίοδο (6,83,8), ενώ στην ομάδα ελέγχου το σκορ δεν παρουσίασε στατιστικά σημαντική μεταβολή (85 έναντι 145,8, p=0,426). Οι τιμές ωκυτοκίνης δεν διέφεραν στατιστικά σημαντικά μεταξύ των δύο ομάδων πριν την λήψη χημειοθεραπείας τόσο στην 1η (p=0,107) όσο και στην 2η περίοδο (p=0,455). Ωστόσο, ήταν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερες (OR=26,440, 95% Cl: 4,737-48,142, p=0,019) στην ομάδα ελέγχου συγκριτικά με την ομάδα παρέμβασης μετά την λήψη σισπλατίνης και μετενυδάτωσης. Η ανορεξία δεν συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά (p>0,05) με τις τιμές ωκυτοκίνης τόσο στην 1η όσο και στην 2η μέτρηση.
Συμπεράσματα: Τα ευρήματά μας ανέδειξαν το πρόβλημα της ανορεξίας στους ασθενείς που λαμβάνουν σισπλατίνη και τονίζουν τη σπουδαιότητα της νοσηλευτικής διατροφικής καθοδήγησης που συμβάλλει σε αύξηση του σωματικού βάρους και της πρόσληψης τροφής, μειώνοντας την ανορεξία και τις τιμές της ωκυτοκίνης, βελτιώνοντας το αίσθημα ασφάλειας και παρέχοντας ποιοτική φροντίδα με το λιγότερο δυνατό κόστος.
Λέξεις-κλειδιά:
Νοσηλευτική διατροφική καθοδήγηση, Καρκίνος, Σισπλατίνη, Ανορεξία, Ωκυτοκίνη
