Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Λάμπρος Λιάβας, Καθηγητής, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Χαψούλας Αναστάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παπαπαύλου Μαρία, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Φιλοσοφική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία αποσκοπεί στην ανάδειξη του ρόλου της μουσικής και κυρίως του πολιτικού τραγουδιού κατά τη δεκαετία του 1940, μέσα από το παράδειγμα της Λέσβου. Επίσης, είναι μία προσπάθεια συλλογής και καταγραφής των τραγουδιών που γράφτηκαν εκείνη την περίοδο, σε τοπικό επίπεδο.
Μέσα από σχετική βιβλιογραφία, αναφέρεται το θεωρητικό πλαίσιο και γίνεται παρουσίαση των ειδών τραγουδιού που άνθιζαν τότε, ιδιαίτερα στην Αθήνα. Στη συνέχεια, περιγράφεται το πολιτικό και πολιτιστικό τοπίο της Λέσβου, από το 1930 κι έπειτα, μέσω ιστορικής ανασκόπησης.
Για την πραγματοποίηση της εργασίας, χρησιμοποιήθηκαν, εκτός από τη βιβλιογραφία, στοιχεία από τοπικές εφημερίδες, της δεκαετίας του 1940, οι οποίες βρέθηκαν στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης. Επίσης, γραπτές μαρτυρίες αγωνιστών, αλλά και προφορικές, οι οποίες συλλέχθηκαν μέσα από συνεντεύξεις. Μάλιστα, χάρη στις συνεντεύξεις, έγινε γνωστή η μελωδία κάποιων τραγουδιών και κατάφερα να τα καταγράψω, σε στίχους αλλά και σε παρτιτούρες.
Ο λειτουργικός ρόλος του τραγουδιού ερευνάται αφενός ως προς τη μορφολογική του διάσταση – ρυθμός, μουσική, μέτρο, και αφετέρου ως προς την επιτελεστική του διάσταση, δηλαδή κάτω από ποιες συνθήκες τραγουδούσε ο λαός και με ποιο σκοπό – αντίσταση, εμψύχωση, έκφραση χαράς/λύπης, ψυχαγωγία, εκδίκηση.
Τελικά, η δημιουργία και η επιτέλεση των τραγουδιών θεωρείται κυρίως πράξη αντίστασης, (χρήση της μουσικής σαν όπλο), αλλά και διατήρησης της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Η σύνθεση, ως επί το πλείστων, σατυρικών τραγουδιών και ποιημάτων, που εξευτέλιζαν τον εχθρό, λειτουργούσε σαν «αντίδοτο» στη σκληρότητα και στη βάναυση αντιμετώπιση του λαού, από τους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους.
Η εργασία συνοδεύεται από ακουστικό υλικό (CD).
Λέξεις-κλειδιά:
πολιτικό τραγούδι, μουσική - αντίσταση, Λέσβος, Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, "Go Back"
