Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Διονύσιος Χ. Καλαμάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής
Θεοδώρα Αντωνοπούλου, Καθηγήτρια
Μαρία-Ζωή Φουντοπούλου, Καθηγήτρια
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η Παιδαγωγική και διδακτική διάσταση στα προοίμια των έργων του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου:περιεχόμενο, ορολογία, πηγές.
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η Παιδαγωγική και διδακτική διάσταση στα προοίμια των έργων του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου:περιεχόμενο, ορολογία, πηγές.
Περίληψη:
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Άγιος Νικόδημος αποτέλεσε ένα σημαντικό πρόσωπο της Αθωνικής ζωής που έδρασε σε μία κρίσιμη για τους Έλληνες περίοδο: την περίοδο της κυριαρχίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της διάδοσης των ιδεών του Διαφωτισμού. Τα γραπτά του κείμενα είναι επηρεασμένα από το κίνημα των Κολλυβάδων, ενώ η σημαντική του συνεισφορά βρίσκεται στην προώθηση του πνεύματος της Φιλοκαλίας, της ησυχαστικής ασκητικής παράδοσης, της νοερής προσευχής. Ωστόσο, η μεγάλη συνεισφορά του δεν αφορά μόνο στα δόγματα της Εκκλησίας και των Ιερών Κανόνων, τα οποία κωδικοποίησε, απλοποίησε και ερμήνευσε, αλλά και στον ορισμό των σχέσεων μεταξύ τους, καθώς και στην πνευματικότητα της Ορθοδοξίας. Τα Προοίμια των γραπτών του κειμένων, δώδεκα από τα οποία αποτελούν το αντικείμενο ανάλυσης αυτής της εργασίας, διακρίνονται για την παιδαγωγική και τη διδακτική τους διάσταση.
Μέσα από τα προοίμια των έργων του, ο άγιος Νικόδημος, στόχευε στη μετάδοση των αξιών ενός Χριστιανού, στις αρχές που θα πρέπει να διέπουν το έργο των κληρικών, στην εδραίωση της άρρηκτης σχέσης μεταξύ Ελληνισμού και Ορθοδοξίας, στον γλωσσικό εμπλουτισμό των Ελλήνων και στην προετοιμασία τους για την πνευματική αναγέννηση, στη βάση της Ορθοδοξίας και όχι των ιδεών του δυτικοευρωπαϊκού φαινομένου του Διαφωτισμού. Ο Άγιος Νικόδημος δεν έγραψε ποτέ με αποκλειστικά ακαδημαϊκό τόνο, αλλά πάντα με πρακτική και ποιμαντική πρόθεση. Σχεδόν όλα τα έργα του απευθύνονταν στους λαϊκούς, καθώς και στους κληρικούς και μοναχούς.
Μέσα από την ανάλυση των προοιμίων των έργων του, καταδεικνύεται ότι η παιδαγωγική και διδακτική τους διάσταση έγκειται στην κοινή ωφέλεια όλων των Ορθοδόξων Χριστιανών, κυρίως των απλών και αγράμματων ανθρώπων, ώστε να γίνεται κατανοητός ο λόγος του Θεού και τα διδάγματα των εκκλησιαστικών κειμένων για τη σωτηρία της ψυχής των πιστών, για την αποτελεσματική εφαρμογή των Ιερών Μυστηρίων και κατ’ επέκταση για τη διαμόρφωση χριστιανικών και πνευματικών προσωπικοτήτων. Όλη αυτή η προσπάθεια επιχειρείται σε συνδυασμό και με την επιθυμία και την ανάγκη της εποχής για πνευματική αφύπνιση, υπό το πρίσμα της Οθωμανικής κυριαρχίας και της επιρροής του ορθού λόγου του Διαφωτισμού.
Λέξεις-κλειδιά: Άγιος Νικόδημος, Άθως, ησυχαστική παράδοση, παιδαγωγική, διδασκαλία, πνευματική αναγέννηση, Διαφωτισμός.
Λέξεις-κλειδιά:
Λέξεις-κλειδιά: Άγιος Νικόδημος, Άθως, ησυχαστική παράδοση, παιδαγωγική, διδασκαλία, πνευματική αναγέννηση, Διαφωτισμός.
