Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
κ. Κωνσταντίνος Κορναράκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής, Τμήμα Θεολογίας
Περίληψη:
Η συγκεκριμένη εργασία επιχειρεί να περιγράψει τη συμβολή του Χρήστου Γιανναρά στην εξέλιξη και πορεία της Χριστιανικής Ηθικής μέσα στον 20ο αιώνα. Αποτελείται από δύο βασικά μέρη, εκ των οποίων το πρώτο χωρίζεται σε δύο βασικά κεφάλαια.
Στο πρώτο κεφάλαιο, περιγράφεται την Ηθική θεολογία της εποχής στην οποία δρα ο Χρήστος Γιανναράς. Γίνεται αναφορά στο ευρύτερο θεολογικό κλίμα και στις προσωπικότητες, οι οποίες τον επηρέασαν και διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα του έργου του. Επίσης, εντοπίζονται τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Ηθικής θεολογίας του 20ου αιώνα και αναδεικνύεται ο ηθικισμός που την διέκρινε, και τα αίτια που οδήγησαν σε αυτή την ευσεβιστική και εγκλωβιστική θεολογική δομή.
Στο δεύτερο κεφάλαιο του πρώτου μέρους, επιχειρείται μια πιο συγκεκριμένη α-ναφορά στις ηθικές και θεολογικές προϋποθέσεις του Έλληνα θεολόγου και διανοητή. Σκιαγραφούνται οι επιρροές του, καταγράφονται οι εννοιολογικοί σταθμοί του έργου του και επισημαίνετε ο αναπόσπαστος ηθικός χαρακτήρα της συγγραφικής του παρουσίας.
Στο δεύτερο μέρος της εργασίας αναπτύσσεται η ηθική σκέψη του Χρήστου Γιανναρά προβαίνοντας, μάλιστα, και σε μια γενική, αν και συνοπτική, αποτίμησή της.
Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο τμήμα της εργασίας εκτίθενται σε κεφάλαια οι θεμελιώδεις γραμμές, δηλαδή οι βασικές πτυχές της Ηθικής Θεολογίας του Γιανναρά. Οι επιμέρους αυτές ενότητες αναφέρονται στις οντολογικές προεκτάσεις της ηθικής, στη σχέση της με την αμαρτία και στον απόλυτο συσχετισμό της με την ζωή της εκκλησίας και την ευχαριστιακή ζωή. Δεν απουσιάζει, βέβαια, η αναφορά στην κριτική απέναντι στον ευσεβισμό και ηθικισμό της εποχής του και η επισήμανση της επιμονής του Έλληνα διανοητή απέναντι στο ήθος και το ύφος των χριστιανικών οργανώσεων. Στο πλαίσιο αυτής της καταγραφής, τίθενται σοβαροί προβληματισμοί σχετικά με πτυχές του ηθικού έργου του Γιανναρά και τις προοπτικές της συζήτησης που αυτές μπορούν να λάβουν.
Στο τελευταίο μέρος της εργασίας επιχειρείται μια γενική αποτίμηση του ηθικού έργου του Χρήστου Γιανναρά. Γίνονται αναφορές στα νέα ηθικά κριτήρια που προκύπτουν μέσα από την ευρύτερη εργασία του Έλληνα πανεπιστημιακού, στη μεταβολή της ηθικής ορολογίας και στην ανανέωση των ηθικών θεμάτων, η οποία προκαλείται σταδιακά στον ελληνικό θεολογικό κόσμο. Τέλος, κατατίθεται μια συνοπτική κριτική, μια γενική κατάθεση ενός προβληματισμού απέναντι στο ηθικό έργο του Γιανναρά, επισημαίνοντας ζητήματα και ερωτήματα που προκύπτουν μέσα από το πολυσχιδές και ευρύ έργο του.
Συμπερασματικά, αναδεικνύεται η μελέτη της ηθικής σκέψης του Χρήστου Γιανναρά ως γεγονός θεολογικής αυτοσυνειδησίας, και τονίζεται η ανάγκη μιας ειλικρινούς και απενοχοποιημένης αντιμετώπισης του σημαντικού έργου της σπουδαίας αυτής προσωπικότητας του 20ου αιώνα.
Λέξεις-κλειδιά:
Γιανναράς, Ηθική, ηθικισμός, έρωτας, εκστατικότητα, φύση, πρόσωπο, ευσεβισμός, χριστιανικές οργανώσεις,
