Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Παπαρρηγόπουλος Θωμάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Μαλλιώρη Μινέρβα-Μελπομένη, Ομότιμη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Τζαβέλλας Ηλίας, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Στη χώρα μας, περιορισμένες έρευνες έχουν αποτυπώσει τις στάσεις ειδικών ομάδων του πληθυσμού προς τα άτομα με διαταραχή χρήσης ουσιών, οι οποίες συναλλάσσονται μαζί τους σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών.
Σκοπός: Η παρούσα ερευνητική προσπάθεια αφορά τη διερεύνηση των στάσεων των επαγγελματιών υγείας απέναντι στα άτομα με διαταραχή χρήσης ουσιών που προσέρχονται σε Υπηρεσίες Υγείας στην Ελλάδα.
Υλικό και μέθοδος: Η μέθοδος η οποία χρησιμοποιήθηκε είναι η συγχρονική μέθοδος και ο τόπος διεξαγωγής της έρευνας ήταν η Αθήνα, Αλεξανδρούπολη, Μυτιλήνη, Βόλος. Το δείγμα αφορούσε δείγμα ευκολίας 122 επαγγελματιών υγείας με το 47,9% να αποτελούν εργαζομένους σε εξειδικευμένα τμήματα απεξάρτησης και το 52,1% εργαζομένους σε χώρους επειγόντων περιστατικών γενικών νοσοκομείων. Το 21,3 % αφορούσε δείγμα ανδρών, ενώ το υπόλοιπο 78,7% ήταν γυναίκες. Ως προς το επάγγελμα, το 21% δήλωσαν ιατροί, το 46,7% νοσηλευτές, το 15,6% ψυχολόγοι και το 16,4% κοινωνικοί λειτουργοί. Η έρευνα έγινε μέσω αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου 60 ερωτήσεων από το συνδυασμό 3 επιμέρους εργαλείων [Ερωτηματολόγιο Αντιλήψεων Σχετικά με τα Ναρκωτικά (DDPPQ: Drug and Drugs Problem Perception Questionnaire), Ερωτηματολόγιο Διερεύνησης Πεποιθήσεων Αναφορικά με τον Εθισμό (ABI: Addiction Belief Inventory), Ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων].
Αποτελέσματα: Οι επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε χώρο γενικού νοσοκομείου εκφράζουν αρνητικότερες στάσεις απέναντι στα άτομα με διαταραχή χρήσης ουσιών σε σχέση με τους συναδέλφους τους που εργάζονται σε φορείς απεξάρτησης (p=<,001). Σε σχέση με τις πεποιθήσεις τους, οι επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε χώρο γενικού νοσοκομείου συμφωνούν σε μεγαλύτερο βαθμό ότι το εξαρτημένο/εθισμένο άτομο έχει αδυναμία ελέγχου (p=,042), ότι η εξάρτηση/εθισμός είναι χρόνια ασθένεια (p=,020) και ότι η χρήση ουσιών είναι ηθική αδυναμία (p=,044), σε σχέση με τους συναδέλφους τους που εργάζονται σε υπηρεσίες απεξάρτησης. Η ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης έδειξε ότι προβλεπτικές παράμετροι θετικών στάσεων είναι η εργασία σε φορέα απεξάρτησης και η εκπαίδευση στις εξαρτήσεις, ενώ για τις ηθικές κρίσεις οι οποίες οδηγούν σε στιγματιστικές αντιλήψεις είναι η εκπαίδευση στις εξαρτήσεις.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι αντιλήψεις του προσωπικού σχετικά με τα άτομα με διαταραχή χρήσης ουσιών και οι πεποιθήσεις τους για τις εξαρτήσεις επηρεάζονται από διάφορους κοινωνικο-δημογραφικούς παράγοντες, όπως το φύλο, η ηλικία, η επαγγελματική ιδιότητα, η εκπαίδευση στις εξαρτήσεις και τα έτη εργασίας. Η σημαντικότερη παράμετρος που διαφοροποιεί τις αρνητικές στάσεις είναι η εργασία σε φορέα απεξάρτησης και η εκπαίδευση στις εξαρτήσεις, ενώ για την πεποίθηση των επαγγελματιών υγείας σχετικά με την ηθική αδυναμία των ατόμων με διαταραχή χρήσης ουσιών είναι η εκπαίδευση στις εξαρτήσεις. Η παρούσα έρευνα επιβεβαιώνει τις προτεινόμενες από τους ερευνητές προσεγγίσεις που αφορούν την μείωση του στίγματος: της εκπαίδευσης και της επαφής, οι οποίες συμβάλλουν στην αλλαγή των αρνητικών κρίσεων και των στιγματιστικών αντιλήψεων.
Λέξεις-κλειδιά:
Στάσεις, Αντιλήψεις / πεποιθήσεις, Επαγγελματίες υγείας, Χρήση ουσιών, Στίγμα
