Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σπανού Καλλιόπη, Καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί το πολυδιάστατο φαινόμενο της διαφθοράς όπως επίσης και τα μέσα πρόληψης και καταπολέμησής του. Επιχειρείται η επισκόπηση της διαφθοράς, μέσω του εννοιολογικού προσδιορισμού της, η ανάλυση των κυριότερων αιτιών πρόκλησής της και των σοβαρότερων επιπτώσεων της καθώς και η μέτρηση της έκτασης των διαστάσεων που αυτή καταλαμβάνει στη Δημόσια Διοίκηση μιας χώρας.
Το τι συνιστά διαφθορά και τι όχι, εξαρτάται άμεσα από τις εκάστοτε πολιτικές, κοινωνικές και ιστορικές αντιλήψεις του κάθε λαού. Αυτός είναι και ο λόγος για τη δυσκολία διατύπωσης ενός κοινά αποδεκτού ορισμού για τη διαφθορά. Στους παράγοντες που σχετίζονται με την πρόκληση και την ανάπτυξη του φαινομένου, ανήκουν η γραφειοκρατία, ο εκτεταμένος κρατικός παρεμβατισμός στο δημόσιο τομέα και την οικονομία που συνεπάγονται τη γιγάντωση της δημόσιας διοίκησης, η ανεπάρκεια των υφιστάμενων μορφών ελέγχου, η παράβαση της αρχής της νομιμότητας, η έλλειψη αξιοκρατίας και διαφάνειας, καθώς και η έλλειψη εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών αναφορικά με το εν λόγω φαινόμενο.
Η διαβρωτική επίδραση της διαφθοράς γίνεται έντονα αισθητή αφενός σε κρατικό και οικονομικό επίπεδο, αφετέρου σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, σε επίπεδο κράτους και οικονομίας, η διαφθορά υποσκάπτει την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας αυξάνοντας το δημοσιονομικό της έλλειμμα, ενώ ταυτόχρονα επιδρά αρνητικά σε όλες τις μορφές επενδύσεων. Από την άλλη σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο, η διαφθορά, υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς, τις ηθικές αξίες και ως επί το πλείστον τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική συνοχή.
Λόγω της διεθνοποίησης της οικονομίας και της κατάργησης των συνόρων, η διαφθορά ξεπερνά τα εθνικά σύνορα της κάθε χώρας, αποτελώντας φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις. Συνεπώς, απαιτείται μια ολοκληρωμένη στρατηγική καταπολέμησης της σε υπερεθνικό επίπεδο. Στην εν λόγω προσπάθεια, καθοριστική είναι η συμβολή των διεθνών οργανισμών, καθώς και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, όπως η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (O.L.A.F.), η Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς (GR.E.CO.) και η Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International), μέσω της σύναψης συμβάσεων και της προώθησης δράσεων και προγραμμάτων κατά της διαφθοράς.
Στον αγώνα κατά της διαφθοράς, συνδράμει επιπλέον πληθώρα σωμάτων και ελεγκτικών μηχανισμών σε εθνικό επίπεδο, με ποικίλες αρμοδιότητες, νομοθετικά καθήκοντα και βαθμούς ανεξαρτησίας. Τα σημαντικότερα μέχρι πρότινος, ήταν ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Ε.Δ.Δ.), καθώς και το Σώμα Επιθεωρητών – Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.), που διακρίνονταν εδώ και πολλά χρόνια για το έργο και τη δράση τους στην καταστολή του φαινομένου. Το έργο αυτό οφείλει σήμερα να συνεχίσει η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.), που πλέον αποτελεί τον επίσημο διάδοχό τους.
Τέλος, η προσπάθεια και ο αγώνας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, δε συνίσταται μόνο σε μέτρα καταστολής αλλά και πρόληψης που στοχεύουν στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Διαφθορά, δημόσια διοίκηση, κακοδιοίκηση, δωροδοκία, γραφειοκρατία, κρατική δραστηριότητα, παράβαση αρχής της Νομιμότητας, έλλειψη αξιοκρατίας, έλλειψη διαφάνειας, μορφές έλεγχου, Ελεγκτικά Σώματα, Διεθνείς Οργανισμοί, μέτρηση της διαφθοράς.
