Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Dimitrios Kostopoulos, Assistant Professor, School of Sciences Faculty of Geology and Geoenvironment, National and Kapodistrian University of Athens
Πρωτότυπος Τίτλος:
Calamine-type (hemimorphite/smithsonite) zinc mineralization, southern Siphnos Island, Cycladic Archipelago, Aegean Sea, Greece: a possible source of ancient gold
Περίληψη:
Το νησί της Σίφνου ανήκει στο κυκλαδικό αρχιπέλαγος του Νότιου Αιγαίου Πελάγους της Ελλάδας. Από καταγραφές των αρχαίων κειμένων γνωρίζουμε ότι ο πλούτος του νησιού, τον 6ο αιώνα π.Χ., οφειλόταν στα μεταλλεία χρυσού και αργύρου. Στο νησί της Σίφνου, έχουν αναγνωριστεί δύο τύποι μεταλλοφοριών: μια μεταλλοφορία Pb-Ag εντός ανθρακικών στο κεντρικό τμήμα, και μια μεταλλοφορία Au εντός σχιστολίθων/γνευσίων στο νότιο τμήμα. Στην παρούσα διατριβή, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις αναφερόμενες περιοχές της νότιας Σίφνου που φέρουν μεταλλοφορία χρυσού. Η προσεκτική χαρτογράφηση και δειγματοληψία σε συνδυασμό με οπτική και ηλεκτρονική μικροσκοπία σάρωσης και ορυκτές χημικές αναλύσεις σε επιλεγμένα δείγματα αποκάλυψαν την παρουσία, για πρώτη φορά, μεταλλοφορίας Zn, τύπου καλαμίνας. Η κύρια θέση αυτού του τύπου μεταλλοφορίας είναι ένα παλιό ορυχείο ψευδαργύρου στην τοποθεσία «Άγιος Ιωάννης», περίπου 400m ΝΔ του χωριού Φάρος, το οποίο λειτούργησε από την μεταλλευτική εταιρεία «Κάψαλος» μεταξύ 1903 και 1908. Το ορυχείο βρίσκεται στην επαφή μαρμάρου και σχιστολίθου. Η δημιουργία της μεταλλοφορίας έπεται της εκταφής και της ανάδρομης μεταμόρφωσης της Ενότητας Κυανοσχιστολίθων Κυκλάδων, καθώς φιλοξενείται σε πετρώματα πρασινοσχιστολιθικής φάσης με υπολειμματικό γλαυκοφανή. Το κύριο μετάλλευμα, αποτελείται από ημιμορφίτη [Zn4(Si2O7)(OH)2•H2O] και σμιθσονίτη (ZnCO3), τυπικά ορυκτά κοιτασμάτων τύπου καλαμίνας. Κατά την μακροσκοπική μελέτη αναγνωρίστηκαν επίσης σιδηροπυρίτης, σφαλερίτης και γαληνίτης, μαζί με χαλκοσίνη και κοβελλίνη. Ιστορικά, καλαμίνα έχει εξορυχθεί από τα ανώτερα τμήματα μεταλλευμάτων ψευδαργύρου και μολύβδου. Αυτός ο τύπος κοιτάσματος ερμηνεύεται ως το αποτέλεσμα της οξείδωσης πρωτογενών αποθέσεων θειούχων μεταλλευμάτων σε βάθος, κινητοποίησης των μετάλλων και απόθεσης των ορυκτών της καλαμίνας σε ανώτερους ορίζοντες εντός κοιλοτήτων και καρστικών εγκοίλων κατά την διάρκεια μεταβολών της θέσης του υδροφόρου ορίζοντα.
Τα κοιτάσματα καλαμίνας της Σίφνου είναι παρόμοια με αυτά της Θάσου (π.χ. τοποθεσία Μαρλού) όπου η μεταλλοφορία εμφανίζεται σε ανθρακικά πετρώματα και σχιστολίθους και ορίζει δύο διαφορετικούς τύπους αποθέσεων: μία συνιζηματογενή και μία νεότερη τύπου πλήρωσης καρστικών. Η μεταλλοφορία χρυσού της Θάσου έχει συσχετιστεί με συστήματα πορφυρικού και επιθερμικού τύπου. Αν και δεν έχουν εντοπιστεί Καινοζωικές πυριγενείς διεισδύσεις στη Σίφνο, προτείνεται ότι τέτοια σώματα πρέπει να αναζητηθούν σε βάθος και είναι υπεύθυνα για την εκτεταμένη μεταλλοφορία που παρατηρείται στο νησί.
