Μονάδα:
Κατεύθυνση Αρχαία Ελληνική ΦιλολογίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-02-03
Συγγραφέας:
Παππά Αγγελική
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ροζαλία Χατζηλάμπρου (επόπτρια), Επίκουρη Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Ιωάννης Κωνσταντάκος, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ,
Αμφιλόχιος Παπαθωμάς, Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Χρήση του θεσμού της προίκας στα κείμενα της δικανικής αττικής ρητορείας και της Νέας Κωμωδίας.
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Χρήση του θεσμού της προίκας στα κείμενα της δικανικής αττικής ρητορείας και της Νέας Κωμωδίας.
Περίληψη:
Αντικείμενο μελέτης της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η χρήση του θεσμού της προίκας στη δικανική ρητορεία του 5ου και 4ου π.Χ. και στη Νέα Κωμωδία. Η προίκα συνιστούσε σε ηθικοκοινωνικό επίπεδο έναν πολύ σημαντικό θεσμό, καθώς εθεωρείτο από την πλειονότητα των Αθηναίων αναπόσπαστο μέρος της εγγύης και του γάμου γενικότερα. Η πλειονότητα των μελετητών έχει εξετάσει την προίκα υπό νομικό, κοινωνιολογικό και οικονομικό πρίσμα. Απουσιάζει παντελώς κάποια μελέτη που να εστιάζει στο πώς ο θεσμός της προικοδότησης χρησιμοποιείται και αξιοποιείται ρητορικά τόσο στους λόγους της δικανικής ρητορείας όσο και στις κωμωδίες του Μενάνδρου. Αυτό το βιβλιογραφικό «κενό» επιδιώκει η συγκεκριμένη διπλωματική , όσο το δυνατόν περισσότερο, να καλύψει.
Η εργασία αρθρώνεται σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο κεφάλαιο, περιγράφονται το νομοθετικό και κοινωνικό πλαίσιο σχετικά με την προίκα, η σημασία που κατείχε στην Αθήνα της κλασικής εποχής και οι λόγοι παροχής της, ενώ, παράλληλα, μνημονεύονται και οι προβληματικές που έχουν αναπτυχθεί γύρω από την προίκα και έχουν απασχολήσει την έρευνα έως τώρα. Στο δεύτερο κεφάλαιο, εξετάζεται η ρητορική χρήση του θεσμού της προίκας στους δικανικούς λόγους του Λυσία, του Δημοσθένη και του Ισαίου. Κατά την εξέταση των αποσπασμάτων στα όποια γίνεται μνεία στην προίκα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στα επιχειρήματα (ἄτεχνοι και ἔντεχνοι πίστεις) με τα οποία κάθε φορά ο ομιλητής αναδεικνύει το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η παράμετρος της προίκας στην υπόθεσή του (εὕρεσις/inventio), στον τρόπο με τον οποίο τα εκφέρει (λέξις/elocutio) και στα μέρη του λόγου που επιλέγει να τα τοποθετήσει (τάξις/dispositio). Παράλληλα, επιχειρείται να ερμηνευτεί, όπου καταστεί αναγκαίο, η επιλογή του εκάστοτε ομιλητή να προκρίνει, να αποσιωπήσει ή να αναφερθεί εμμέσως σε κάποια πρακτική σχετική με την προίκα.
Στο τρίτο κεφάλαιο, η μελέτη επικεντρώνεται σε έξι έργα του Μενάνδρου και επιχειρείται να ερμηνευθεί πώς ο Μένανδρος αποτυπώνει και χρησιμοποιεί τον θεσμό της προίκας στις κωμωδίες του. Επιπροσθέτως, στο συγκεκριμένο κεφάλαιο συνεξετάζεται τόσο σε ποιες Πράξεις του έργου ο ποιητής πραγματεύεται το συγκεκριμένο θέμα όσο και τον τρόπο με τον οποίο λεκτικά το εκφέρει. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο, διατυπώνονται τα συμπεράσματα που έχουν εξαχθεί από την μελέτη, εξετάζοντας συγκριτικά τη ρητορική χρήση της προίκας στη δικανική ρητορεία και στην κωμωδία και διάφορων παραμέτρων που σχετίζονται με αυτή, όπως το μέγεθος των προικών, η «παρουσία» του νομικού για την προίκα πλαισίου και οι κοινωνικές πρακτικές που συνδέονται με τον υπό εξέταση θεσμό. Κατά την εξαγωγή των συμπερασμάτων έχουν ληφθεί υπόψη τρεις βασικοί παράγοντες: η δικανική ρητορεία και η Νέα Κωμωδία αποτελούν δύο εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους είδη, που έχουν διαφορετική στοχοθεσία και απευθύνονται σε διαφορετικό ακροατήριο.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
προίκα, δικανική αττική ρητορεία, Νέα κωμωδία, ρητορική, Λυσίας, Δημοσθένης, Ισαίος, Μένανδρος
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
68
