Κατεύθυνση Ειδική Αγωγή
Βιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής

2021-03-22

2021

Μουτσατσού Δήμητρα

Καλλιρρόη Παπαδοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ειδική Αγωγή» του Τ.Ε.Α.Π.Η., ΕΚΠΑ

Αναπηρία και Αυτονομία: διερεύνηση των απόψεων και των εμπειριών ανάπηρων ενηλίκων αναφορικά με τον γονεϊκό ρόλο στη διαδικασία της αυτονόμησής τους

Ελληνικά
Αγγλικά

Αναπηρία και Αυτονομία: διερεύνηση των απόψεων και των εμπειριών ανάπηρων ενηλίκων αναφορικά με τον γονεϊκό ρόλο στη διαδικασία της αυτονόμησής τους

Η οικογένεια αποτελεί, τον κύριο κορμό της κοινωνίας και έναν από τους βασικούς παράγοντες στη μετάδοση κουλτούρας, απόψεων, ηθικής, παραδόσεων και συναισθημάτων. Οι γονείς αποτελούν τα πιο σημαντικά άτομα στην ζωή των παιδιών τους, καθώς διαδραματίζουν προεξέχοντα ρόλο στην ανατροφή και ανάπτυξη τους. Ο γονεϊκός ρόλος είναι πολύ σημαντικός για την παροντική και μελλοντική διαμόρφωση της ζωής των παιδιών (Riyahi et al., 2017). Οι πολιτισμικές τους πεποιθήσεις για την αναπηρία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο η οικογένεια αντιλαμβάνεται την αναπηρία και τα είδη των μέτρων που θα λάβει για πρόληψη θεραπεία και αποκατάσταση (Ashum & Singal, 2004). Οι γονείς των αναπήρων έχουν αντίκτυπο επάνω στις καθημερινές ζωές των αναπήρων σε σχέση με την αυτονομία (Barron, 2001). Ενώ η ιστορία πρακτικών αποκλεισμού της κοινωνίας απέναντι στα άτομα με αναπηρία συνεισέφερε σε μια ελλειμματική κατεύθυνση σχετικά με την διαχείριση θεμάτων που σχετίζονται με την αυτονομία (Carter et al., 2013). Είναι γεγονός επομένως ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και ορίζουμε την αναπηρία είναι καθοριστικός καθώς επηρεάζει τόσο τις προσδοκίες μας όσο και τους τρόπους με τους οποίους αλληλεπιδρούμε με τα ανάπηρα άτομα (Barton, 2012). Αναδεικνύεται λοιπόν, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι αφομοιώνουν τις νόρμες του πολιτισμικού τους περιβάλλοντος και, συνεπώς, οι αξίες των ανθρώπων αντικατοπτρίζουν με τη σειρά τους τις νόρμες που αφομοιώθηκαν από το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσαν (Friendman, 2003).
Η έρευνα αυτή αποτελεί μια ποιοτική ερμηνευτική προσέγγιση. Το δείγμα της απαρτίστηκε από πέντε ενηλίκους/ες με οπτική αναπηρία και δέκα γονείς, πιο συγκεκριμένα τους γονείς των αναπήρων συμμετεχόντων. Η μέθοδος δειγματοληψίας που χρησιμοποιήθηκε ήταν δειγματοληψία ευκολίας, αλλά και δειγματοληψία ομοιογενών δειγμάτων, αφενός ευκολίας επειδή οι περιπτώσεις είναι άμεσα διαθέσιμες καθώς αποτελούσαν ευρύτερο φιλικό οικογενειακό περιβάλλον και αφετέρου επιλέχθηκαν περιπτώσεις που διαθέτουν κοινά χαρακτηριστικά για τη μελέτη και την κατανόηση μιας συγκεκριμένης ομάδας σε βάθος. Παράλληλα ως κατάλληλο ερευνητικό εργαλείο επιλέχθηκε η ημι-δομημένη συνέντευξη. Οι συνεντεύξεις απομαγνητοφωνήθηκαν και αποδελτιώθηκαν για να τεθούν σε περεταίρω βαθύτερη ανάλυση. Η ανάλυση περιεχομένου χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να ομαδοποιηθούν και να αναλυθούν τα ευρήματα της έρευνας.
Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν, τις επικρατούσες εννοιολογικές θεωρήσεις για την αυτονομία που είναι αυτές της ανεξαρτησίας και της αυτοεξυπηρέτησης. Απόψεις που υπονομεύουν ότι οι ανάπηροι μπορούν να είναι και αυτόνομοι από τη στιγμή που δεν συμβαδίζουν με την κοινωνική νόρμα του αυτόνομου ατόμου, καθώς και ότι η κυριότερη συνεισφορά του ρόλου των γονιών ήταν η υποβοήθηση κατάκτησης δεξιοτήτων λειτουργικότητας στους αναπήρους. Κυρίαρχη είναι η νοηματοδότηση της αναπηρίας ως βλάβης, ελλείμματος και μειονεξίας. Προοπτικές που συντελούν στην απαξίωση του αναπήρου που δεν επιτυγχάνει να επιτελεί κανονικούς ρόλους με βάση τα κανονιστικά πρότυπα της κοινωνίας.

Γενικά έργα

Λέξεις κλειδιά: αναπηρία, αυτονομία, γονεϊκός ρόλος, αντιλήψεις γονέων και αναπήρων, προώθηση της αυτονομίας, ηλικία και διαφορές αντιμετώπισης.

Ναι

2

Όχι

124

102

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2939863