Μονάδα:
Κατεύθυνση Βυζαντινή ΙστορίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-06-16
Συγγραφέας:
Γιαννακοπούλου Παρασκευή
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κατερίνα Νικολάου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Τόνια Κιουσοπούλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Σοφία Μεργιαλή-Σαχά, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Βυζαντινή Θεσσαλονίκη (8ος-11ος αι.): H τῶν ἑσπερίων μητέρα πόλη και όψεις των σχέσεων με την Κωνσταντινούπολη
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Βυζαντινή Θεσσαλονίκη (8ος-11ος αι.): H τῶν ἑσπερίων μητέρα πόλη και όψεις των σχέσεων με την Κωνσταντινούπολη
Περίληψη:
Διαγράφοντας αδιάσπαστη ιστορική και πολιτιστική πορεία από την ελληνιστική εποχή έως σήμερα και έχοντας προσλάβει τον χαρακτηρισμό «πόλη των ιστορικών στοιβάδων», η Θεσσαλονίκη παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με το βυζαντινό παρελθόν της.
Έπειτα από την απώλεια των ανατολικών επαρχιών του κράτους και την επακόλουθη απουσία των μεγάλων κέντρων της πρωτοβυζαντινής περιόδου, η μόνη μεγαλούπολη του ελλαδικού χώρου αποτέλεσε το σημαντικότερο κέντρο στην περιφέρεια του Βυζαντίου το διάστημα μεταξύ 8ου και 11ου αιώνα. Οι μαρτυρίες των πηγών, τα μεγαλεπήβολα μνημεία και το πλούσιο ανασκαφικό υλικό συνθέτουν την εικόνα μιας οικονομικής μητρόπολης στα Βαλκάνια, με έντονη θρησκευτική και καλλιτεχνική κίνηση, της οποίας την ευημερία δεν ανέκοψαν οι επιθέσεις των Αράβων, των Βουλγάρων και των Νορμανδών.
Θέμα της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελούν πτυχές των σχέσεων, συνδέσεων και αλληλεπιδράσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ Θεσσαλονίκης και Κωνσταντινούπολης τους αιώνες αυτούς (8ος-11ος αι.). Οι όψεις του θέματος που αναδεικνύονται άπτονται ζητημάτων κρατικής οργάνωσης και κεντρικής εξουσίας, πολεμικών συγκρούσεων, οικονομικής δραστηριότητας και δικτύων επικοινωνίας.
Τα συμπεράσματα που προκύπτουν σχετίζονται με τη θέση και τον ρόλο της Θεσσαλονίκης στη διοικητική και εκκλησιαστική οργάνωση του κράτους, τον τρόπο που η κεντρική εξουσία ανταποκρίθηκε στην πολιορκία της πόλης από τους Σαρακηνούς το 904, τα πρόσωπα τα οποία αποτέλεσαν απειλή για την αυτοκρατορική εξουσία και απομακρύνθηκαν στη Θεσσαλονίκη, τις περιπτώσεις κατά τις οποίες η πόλη κατέστη έδρα ανατρεπτικών κινήσεων και τη σχέση της μακεδονικής πόλης με την πρακτική απόδοσης προνομίων τον 11ο αιώνα. Επιπλέον, συνάγονται συμπεράσματα ως προς τη σημασία της Θεσσαλονίκης ως στρατιωτικής βάσης στις πολεμικές αναμετρήσεις του Βυζαντίου με τους Βουλγάρους και τους Νορμανδούς. Τέλος, αποτιμάται ο βαθμός στον οποίο οι οικονομικές δραστηριότητες της βυζαντινής μεγαλούπολης, η οργάνωση της αγοράς και τα χερσαία και θαλάσσια δίκτυα επικοινωνίας που αναπτύχθηκαν την περίοδο αυτή διαμορφώνουν την εικόνα μιας «Κωνσταντινούπολης των Βαλκανίων».
Ευρύτερους στόχους του μελετώμενου θέματος αποτέλεσαν η συνολική παρουσίαση της ιστορίας και τοπογραφίας της μεσοβυζαντινής Θεσσαλονίκης, η ανασύνθεση ποικίλων πτυχών του βίου σε ένα ακμάζον αστικό κέντρο της αυτοκρατορίας, καθώς και η ερμηνεία της σύγχρονης πρόσληψης του βυζαντινού παρελθόντος της Θεσσαλονίκης, της τῶν ἑσπερίων μητέρας πόλης των βυζαντινών κειμένων.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη, βυζαντινό αστικό κέντρο, Ιωάννης Καμινιάτης, κεντρική εξουσία, οικονομική δραστηριότητα, δίκτυα επικοινωνίας, Βούλγαροι, Νορμανδοί, Άραβες
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
346
