Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μπογδάνης Γρηγόρης, Καθηγητής, Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
Περίληψη:
Από την εισαγωγή της στο επίσημο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων το 1984, η ιστιοσανίδα Ολυμπιακής κατηγορίας έχει εξελιχθεί από ένα αγώνισμα στο οποίο οι τεχνικές δεξιότητες ήταν η κύρια προϋπόθεση για την απόδοση, σε αγώνισμα με υψηλές απαιτήσεις φυσικής κατάστασης. Τα δυο γεγονότα-σταθμοί που αύξησαν τις φυσιολογικές απαιτήσεις του αγωνίσματος, κάνοντάς το ενεργειακά πιο απαιτητικό, ήταν η εισαγωγή του κανονισμού που επέτρεψε το ανέμισμα του ιστίου το 1993 και η αλλαγή του εξοπλισμού από το Mistral στο RS:X το 2006. Η ερευνητική δραστηριότητα γύρω από το αγώνισμα της ιστιοσανίδας είχε σα στόχο αφενός να επιτρέψει στην Παγκόσμια Ιστιοπλοϊκή Ομοσπονδία να μπορέσει να δώσει σε διοργανωτές αγώνων τις κατάλληλες συστάσεις για τον απαραίτητο χρόνο ανάκαμψης μεταξύ των ιστιοδρομιών προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος υπερφόρτωσης των αθλητών και τα περιστατικά ντόπινγκ κι αφετέρου να δώσει σε προπονητές κι αθλητές τις αναγκαίες συστάσεις φυσικής προετοιμασίας και διατροφής. Πριν επιτραπεί το ανέμισμα του ιστίου στις επίσημες ιστιοδρομίες το 1993, η ένταση της αγωνιστικής προσπάθειας ήταν πολύ ήπια έως ήπια, κοντά στο "αερόβιο κατώφλι". Παράλληλα, η μυϊκή ενεργοποίηση τόσο των άνω όσο και των κάτω άκρων ήταν σχετικά χαμηλή, ενώ η δραστηριότητα είχε χαρακτηριστεί "κυρίως ισομετρική". Μετά την εισαγωγή του κανονισμού που επέτρεψε την εκτέλεση δυναμικών κινήσεων του ιστίου, σε χαμηλή έως μέτρια ένταση ανέμου ο αθλητής ανεμίζει το ιστίο ρυθμικά ώστε να δράσει σα φτερό, προωθώντας γρηγορότερα τη σανίδα του. Αυτές οι έντονες κινήσεις εκτελούνται από μεγάλες μυϊκές ομάδες των άνω και κάτω άκρων και ενεργοποιούν σε μεγάλο βαθμό τον αερόβιο και αναερόβιο μεταβολισμό. Ο κύριος παράγοντας που προσδιορίζει την ένταση της αγωνιστικής προσπάθειας είναι η ένταση και η διάρκεια ανεμίσματος του ιστίου, ενώ η απόδοση του αθλητή σε χαμηλές και μέτριες εντάσεις ανέμου εξαρτάται από την ικανότητά του να διατηρεί την τεχνική αυτή για όσο περισσότερο χρόνο γίνεται. Η μέση διάρκεια μιας ιστιοδρομίας με το σκάφος RS:X είναι 20-30 λεπτά, ενώ η μέση ένταση κυμαίνεται μεταξύ του αερόβιου και αναερόβιου κατωφλιού. Ωστόσο, η απόδοση του αθλητή ιδιαίτερα σε χαμηλές και μέτριες εντάσεις ανέμου εξαρτάται από την ικανότητά του να διατηρήσει υψηλή ένταση (>82% της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου, >90% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας) για >60% της διάρκειας της ιστιοδρομίας, με ενδιάμεσα διαλείμματα αποκατάστασης. Συνεπώς, ο αθλητής αφιερώνει σημαντικό ποσοστό της προπόνησής του στη βελτίωση της μέγιστης αερόβιας ικανότητας, του "αναερόβιου κατωφλιού" και της μυϊκής ισχύος άνω και κάτω άκρων, στοιχεία που τον διαφοροποιούν από αθλητές άλλων αγωνισμάτων της ιστιοπλοΐας. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης ήταν να συνοψιστούν τα ευρήματα της βιβλιογραφίας που αφορούν τις φυσιολογικές απαιτήσεις του αγωνίσματος. Λαμβάνοντας υπόψη ότι καμία μέχρι τώρα εργασία δεν έχει αξιολογήσει κριτικά τα βασικά συμπεράσματα των δημοσιευμένων εργασιών της βιβλιογραφίας, κρίνεται εύλογο να υποτεθεί ότι η παρούσα εργασία λειτουργεί πολύ παραγωγικά στον επιστημονικό διάλογο, συγκεντρώνοντας και παρουσιάζοντας τα βασικά συμπεράσματα, αλλά και επισημαίνοντας μεθοδολογικές διαφορές και θέματα που χρήζουν περαιτέρω έρευνας.
Λέξεις-κλειδιά:
RS:X, Mistral One Design, ιστιοσανίδα Ολυμπιακής κατηγορίας, φυσιολογικές απαιτήσεις, ιστιοπλοΐα
