Περίληψη:
Η σύγχρονη Τουρκική διαστημική τεχνολογία και τα επιτυχημένα αποτελέσματα της Πολιτικής για το Διάστημα της Τουρκίας προήλθαν μετά από μία σειρά εξελίξεων σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Ξεκίνησε αρχικά με την αναμόρφωση της κεντρικής διοίκησης και του τρόπου λήψεως των αποφάσεων της. Από την δεκαετία του 1960, η Τουρκία ξεκίνησε να προγραμματίζει τους κεντρικούς τομείς της σε βάθος πενταετίας. Ο κεντρικός προγραμματισμός περιελάμβανε συγκεκριμένες διαδικασίες που έπρεπε να υλοποιηθούν σε διάφορους τομείς και από την αρχή είχε γίνει ξεχωριστή μνεία για την ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας στην Τουρκία.
Ξεκινώντας από εκείνον τον πρώιμο προγραμματισμό και καθώς ωρίμαζε η διαδικασία αναμόρφωσης της κεντρικής διοίκησης φτάσαμε στην πρόσφατη μεγάλη αλλαγή του 2018, όπου μαζί με την αλλαγή του πολιτεύματος οριστικοποιήθηκε η μορφή που θα έχουν τα κεντρικά όργανα αποφάσεων. Έτσι, το 2018 ξεκίνησε επίσημα η λειτουργία της Τουρκικής Διαστημικής Υπηρεσίας (TUA), η οποία είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση του διαστημικού προγράμματος της Τουρκίας. Επίσης, δημιουργήθηκε η Προεδρία Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB), η οποία διαθέτει μεγάλη αυτονομία, δικό της προϋπολογισμό και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη των διαστημικών προγραμμάτων της Τουρκίας. Αντίστοιχα, δημιουργήθηκε το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο με τον Ν.3238/1985 για την διευκόλυνση των προμηθειών των κυβερνητικών δαπανών, στον οποίο εντάσσονται οι διαστημικές δαπάνες.
Αυτό που ξεχωρίζει από την πρώτη στιγμή σε κάθε σχεδιασμό του προγράμματος της Τουρκίας είναι η στόχευση για απόκτηση συνεχώς όλο και μεγαλύτερης τεχνολογικής αυτονομίας. Η ζητούμενη αυτονομία αποκτάται μέσω της εγχώριας σχεδίασης και της παραγωγής δορυφορικών συστημάτων στο σύνολό τους ή μερικώς. Όταν δεν είναι εφικτή η εγχώρια παραγωγή, γίνονται διεθνείς συμπράξεις με εταιρείες άλλων χωρών για μεταφορά τεχνογνωσίας στην Τουρκία, ώστε στο μέλλον να αποκτηθεί η ζητούμενη αυτονομία. Ακολουθώντας αυτή τη πολιτική απόκτησης τεχνογνωσίας και προμηθειών, η Τουρκία κατάφερε να αναπτύξει την εγχώρια βιομηχανία της, χρηματοδοτώντας Τουρκικές εταιρείες, οι οποίες έχουν αυξηθεί σε αριθμό και η κάθε μία έχει αναπτύξει την δική της τεχνολογία και τελικά προϊόντα.
Ως προς τις ανάγκες που ικανοποιεί το διαστημικό πρόγραμμα της Τουρκίας και αυτό που οδηγεί την ανάπτυξη του είναι οι μεγάλες απαιτήσεις που έχουν οι Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Μεγάλα διαστημικά έργα που έχουν υλοποιηθεί για αυτό το σκοπό είναι οι στρατιωτικοί δορυφόροι παρατήρησης και αναγνώρισης γης, στους οποίους υπάρχει η αδήριτη ανάγκη να γίνονται συνεχώς καλύτεροι με μεγαλύτερη ευκρίνεια και ακρίβεια. Επιπλέον, το μεγαλύτερο διαστημικό έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι το εξαιρετικά δαπανηρό δορυφορικό σύστημα πλοήγησης, με το οποίο η Τουρκία θα αποκτήσει σχετική αυτονομία, παύοντας να είναι εξαρτημένη από συστήματα πλοήγησης τρίτων (πχ από το αμερικανικό GPS). Επίσης, κατασκευάζει υβριδικούς πυραύλους για πρόσβαση στο διάστημα καθώς και βάση εκτόξευσης πυραύλων.
Πέρα από τις στρατιωτικές εφαρμογές, οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι της Τουρκίας, που τους διαχειρίζεται η εταιρεία Türksat A.S., έχουν μία ιδιαίτερα πετυχημένη ιστορία τριών δεκαετιών με πέντε γενιές τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων στο διάστημα. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε τροχιά τρεις γενιές ενώ έχει ήδη ξεκινήσει ο προγραμματισμός για την επόμενη γενιά.
Επίσης, στην παρούσα διπλωματική εργασία γίνεται αναφορά και αναλύονται όλα τα μεγάλα και μικρά έργα που σχετίζονται με το Διαστημικό Πρόγραμμα της Τουρκίας, όπως είναι τα επίγεια δορυφορικά συστήματα, οι τηλεπικοινωνιακοί δορυφόροι, οι μεγάλοι στρατιωτικοί δορυφόροι παρατήρησης γης, τα πολλά προγράμματα μικροδορυφόρων καθώς και οι μελλοντικές εφαρμογές τους.
Επιπλέον, γίνεται αναφορά στους δημόσιους οργανισμούς που διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην διαμόρφωση της Τουρκικής Διαστημικής τεχνολογίας όπως είναι ενδεικτικά το Ινστιτούτο Διαστημικών Τεχνολογιών - Tubitak Uzay, η Εκτελεστική Επιτροπή Αμυντικής Βιομηχανίας (SSIK) και η Προεδρία Αμυντικών Βιομηχανιών (SSB).
Ιδιαίτερη σημασία δίδεται και στην εγχώρια διαστημική βιομηχανία παρουσιάζοντας τις εταιρείες που αναπτύχθηκαν και έχουν κατασκευάσει διαστημική τεχνολογία όπως Roketsan, Havelsan Co, Aselsan, Gumush, Τουρκικές Αεροδιαστημικές Βιομηχανίες- TUI, GsatCom και η εταιρεία Μηχανικής Αμυντικών Τεχνολογιών και Εμπορίου - STM.
Άξιο να αναφερθεί είναι και η ανάπτυξη των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, η οποία δεν θα μπορούσε να έρθει χωρίς την αλλαγή και στο εκπαιδευτικό σύστημα και ειδικότερα στην κατάρτιση και εξειδίκευση του προσωπικού σε συγκεκριμένα θέματα. Γι’ αυτόν τον λόγο, γίνεται η περιγραφή του Τεχνικού πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, το οποίο παρέχει ολοκληρωμένη εκπαίδευση και έχει εκπονήσει πολλά επιτυχημένα προγράμματα μικροδορυφόρων, καθώς και η Τουρκική Πολεμική Αεροπορική Ακαδημία, η οποία έχει δικό της εσωτερικό πρόγραμμα διαστημικών σπουδών.
Ως ένα πρώτο εισαγωγικό συμπέρασμα, που θα το δούμε αναλυτικότερα παρακάτω, συνάγεται η ύπαρξη ενός συνόλου οργανισμών, επιτροπών, πανεπιστημίων, διαστημικών διαγωνισμών, βιομηχανιών ακόμα και ηλεκτρονικών περιοδικών, που ανατροφοδοτείται από μόνο του καθώς και ότι το προσωπικό αυτών δουλεύει και εργάζεται για την εξέλιξη της Τουρκικής διαστημικής τεχνολογίας με την στήριξη και καθοδήγηση της κεντρικής κυβέρνησης.
