Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δούκα Αγγελική, μέλος Ε.Ε.Π, τομέας Υγρού Στίβου, ΤΕΦΑΑ-ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η καφεΐνη αποτελεί μία ουσία που τη συναντάμε στη φύση σε μορφή κόκκων καφέ. Εκτός από προεξασκητικό συμπλήρωμα, η καφεΐνη, χρησιμοποιείται και από άτομα τα οποία έχουν μία αρκετά δραστήρια ζωή. Ο λόγος που την κάνει τόσο σημαντική και απαραίτητη στη καθημερινότητα του μέσου ανθρώπου, είναι γιατί πάρα πολλές μελέτες έχουν αποδείξει την ευεργετική της επίδραση. Αυτές οι μελέτες, αναφέρουν επιδράσεις σε διάφορους μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού κατά τη διάρκεια της άσκησης. Το ενδιαφέρον λοιπόν αυτής της μελέτης, εστιάζεται σε αυτές τις επιδράσεις και στο πώς αυτές με τη σειρά τους, βελτιώνουν την απόδοση των κολυμβητών. Μπορεί η περιορισμένη βιβλιογραφία στο κόσμο της κολύμβησης να αποτελεί εμπόδιο σε μία εκτεταμένη ανασκόπηση, αλλά πλήθος είναι οι έρευνες που έχουν μελετήσει τις επιδράσεις της σε άλλα αερόβια και αναερόβια αθλήματα και δοκιμασίες. Με βάση αυτές, θα προσπαθήσουμε να τεκμηριώσουμε συνοπτικά, την θετική ή αρνητική επίδραση της καφεΐνης στην κολύμβηση. Όλα τα αποτελέσματα προκύπτουν από το συσχετισμό διαφόρων μελετών, στις οποίες η καφεΐνη χορηγήθηκε, είτε σε άνυδρη (καθαρή) μορφή, είτε σε τεχνητά επεξεργασμένη μορφή (χάπι, σκόνη), είτε σε μορφή αθλητικού ποτού, σε διάφορες κατηγορίες ανθρώπων. Συνοπτικά λοιπόν, η καφεΐνη, δρα στον ανθρώπινο οργανισμό αυξάνοντας τη συσταλτικότητα των μυών, τη φυσική απόδοση και αντοχή καθώς και το χρόνο πριν από την εξάντληση. Επιπλέον, αυξάνει τη λιποδιάλυση, την εξοικονόμηση του μυϊκού γλυκογόνου και συμβάλλει στη μείωση του ασκησιογόνου στρες. Οι βελτιώσεις προκύπτουν κυρίως στις αερόβιες δοκιμασίες και αθλήματα που σχετίζονται με παρατεταμένη υπομέγιστη ένταση. Αναφορικά με τις αναερόβιες δοκιμασίες, υπάρχει ένα πλήθος αντιφάσεων για τα οφέλη της στην απόδοση. Παρ’ όλα αυτά, αρκετές έρευνες συμφωνούν ότι η καφεΐνη βελτιώνει την απόδοση σε σταδιακά αυξανόμενες εντάσεις και επιδρά αυξάνοντας τη μέγιστη ισχύ στις πολύ υψηλές εντάσεις (75-85%). Από αυτές τις επιδράσεις όμως, ευνοούνται μόνο οι αθλητές υψηλού επιπέδου. Από την άλλη στη κολύμβηση, έρευνες έχουν διεξαχθεί περισσότερο στο κομμάτι της αναερόβιας απόδοσης. Συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι η καφεΐνη, αυξάνει τη μέγιστη δύναμη και απόδοση στα επαναλαμβανόμενα σπριντ, καθώς και τη μέση ταχύτητα. Σε κολύμβηση αντοχής, φαίνεται να αυξάνει σημαντικά την απόδοση, ενισχύοντας τη φυσική αντοχή και ανοχή του αθλητή στη κόπωση. Τέλος, η καφεΐνη, δείχνει να είναι ευεργετική για όλα τα είδη άσκησης, αλλά πολλές έρευνες έρχονται σε αντιφάσεις, καθώς ο κάθε ερευνητής χρησιμοποιεί κάθε φορά ένα διαφορετικό πρωτόκολλο άσκησης. Ας μην ξεχνάμε όμως, ότι η καφεΐνη έχει εισέλθει στο κόσμο των απαγορευμένων ουσιών, του αντιντόμπινγ κοντρόλ, κάτι που δείχνει ότι σαν ουσία είναι σίγουρα ευεργετική για τη απόδοση.
Λέξεις-κλειδιά:
καφεΐνη, ντεκαφεϊνέ, εργογόνες επιδράσεις, εξάντληση, άσκηση, συμπλήρωμα διατροφής, συνεχόμενη άσκηση, αθλητική απόδοση, κολύμβηση, κολυμβητική απόδοση, σπριντ, αντοχή, εργογόνοι μηχανισμοί, επαναλαμβανόμενα σπριντ
