Μονάδα:
Τμήμα ΒιολογίαςΒιβλιοθήκη Σχολής Θετικών Επιστημών
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-09-29
Συγγραφέας:
ΛΕΤΣΟΣ ΠΕΤΡΟΣ
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Χρήστος Κοντός, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Μελέτη της έκφρασης κυκλικών μορίων RNA (circRNAs) του γονιδίου BOK σε ανθρώπινες επιθηλιακές κυτταρικές σειρές καρκίνου
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Μελέτη της έκφρασης κυκλικών μορίων RNA (circRNAs) του γονιδίου BOK σε ανθρώπινες επιθηλιακές κυτταρικές σειρές καρκίνου
Περίληψη:
Η απόπτωση είναι μια μορφή προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου που απομακρύνει κύτταρα που έχουν συσσωρεύσει γενετικές βλάβες, έχουν μολυνθεί από κάποιον ιό ή γενικότερα είναι επικίνδυνα για τον οργανισμό. Πρόκειται για μια αυστηρά ελεγχόμενη διαδικασία που δεν αφήνει πίσω της ίχνη καταπόνησης ή φλεγμονής και σε περίπτωση απορρύθμισης μπορεί να οδηγήσει σε αρκετές επικίνδυνες ασθένειες, όπως ο καρκίνος. Το μονοπάτι που ενεργοποιείται από ενδοκυτταρικά ερεθίσματα καλείται ενδογενές ή μιτοχονδριακό και βασικοί ρυθμιστές του είναι οι πρωτεΐνες της υπεροικογένειας BCL2. Τα μέλη αυτής της οικογένειας μπορεί να έχουν αντι-αποπτωτικό ή προ-αποπτωτικό ρόλο και να αλληλεπιδρούν με ανασταλτική ή θετική επίδραση. Κοινό γνώρισμα των μελών αυτής της οικογένειας είναι η ύπαρξη επικρατειών ομολογίας με την πρωτεΐνη BCL2 που υπήρξε και το πρώτο μέλος της οικογένειας που ανακαλύφθηκε (BCL2 Homology Domain, BH domain). Τα μέλη της οικογένειας διακρίνονται σε τρεις υποομάδες: τις αντι-αποπτωτικές πρωτεΐνες με τέσσερις ΒΗ επικράτειες (ΒΗ1-ΒΗ4), τις προ-αποπτωτικές πρωτεΐνες τελεστές με τρεις ΒΗ επικράτειες (ΒΗ1-ΒΗ3) και τις προ-αποπτωτικές πρωτεΐνες με μια μόνο BH3 επικράτεια. Ένα ιδιαίτερο μέλος των προ-αποπτωτικών πρωτεϊνών τελεστών είναι η πρωτεΐνη BOK, που σε αντίθεση με τα υπόλοιπα ομόλογα μέλη της ομάδας της διαθέτει τέσσερις BH επικράτειες. Ο ακριβής ρόλος της στην απόπτωση παραμένει άγνωστος. Υποστηρίζεται ότι σε περίπτωση διαταραχής της ορθής λειτουργίας του ενδοπλασματικού δικτύου ή της συσσώρευσης μη ορθά πτυχωμένων πρωτεϊνών, η BOK παύει να αποικοδομείται στο πρωτεάσωμα και μπορεί να επάγει την απόπτωση άμεσα η ίδια με το σχηματισμό πόρων διαπερατότητας στην εξωτερική μιτοχονδριακή μεμβράνη ή έμμεσα σηματοδοτώντας τον ολιγομερισμό των προ-αποπτωτικών μελών τελεστών BAX και BAK. Υποστηρίζεται, ωστόσο ότι έχει και άλλες σημαντικές λειτουργίες μέσα στο κύτταρο, όπως η διατήρηση της σωστής μορφολογίας των μιτοχονδρίων. Τα κυκλικά μόρια RNA (circRNAs) δημιουργούνται με το μηχανισμό της οπισθοσυρραφής (back-splicing) και έχουν αρκετούς διαφορετικούς ρόλους μέσα στο κύτταρο, όπως η πρόσδεση μορίων microRNA ή πρωτεϊνών που προσδένονται σε συγκεκριμένες αλληλουχίες RNA (RNA Binding Proteins, RBPs), η ρύθμιση της μεταγραφής των γονιδίων και η πιθανή μετάφρασή τους προς την παραγωγή πρωτεϊνικών ισομορφών. Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας ήταν η ανακάλυψη της έκφρασης νέων circRNAs του γονιδίου BOK σε ανθρώπινες επιθηλιακές κυτταρικές σειρές καρκίνου. Για το σκοπό αυτό, απομονώθηκε RNA από επτά ανθρώπινες κυτταρικές σειρές, έγινε αντίστροφη μεταγραφή του με τη χρήση τυχαίων εξαμερών εκκινητών και πραγματοποιήθηκαν μια σειρά από αντιδράσεις συμβατικής, επάλληλης και ημι-επάλληλης PCR με τη χρήση αποκλινόντων εκκινητών για την ανίχνευση νέων πιθανών κυκλικών μεταγράφων του γονιδίου. Για το ένα νέο circRNA που ταυτοποιήθηκε με τη μέθοδο αλληλούχισης Sanger στην κυτταρική σειρά καρκίνου του μαστού SK-BR-3 έγινε προσπάθεια πρόγνωσης της λειτουργίας του με τη χρήση υπολογιστικών εργαλείων. Η πειραματική διερεύνηση των προβλεπόμενων λειτουργιών του ίσως αναδείκνυε το ρόλο του στη λειτουργία του κυττάρου, ενώ η μελέτη της έκφρασής του σε ανθρώπινα βιολογικά δείγματα ίσως οδηγούσε στην ανακάλυψη ενός νέου βιοδείκτη. Τα ευρήματα αυτά, σε συνδυασμό με την ανακάλυψη και άλλων πιθανών circRNAs του γονιδίου BOK, πιθανόν να συμβάλλουν στην εύρεση νέων θεραπευτικών στόχων ή βιοδεικτών και αποτελούν ερωτήματα που θα μπορούσαν να διερευνηθούν στο μέλλον.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θετικές Επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
απόπτωση, BCL2 οικογένεια, BOK, κυκλικά RNA, οπισθοσυρραφή, αλληλούχιση Sanger
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
4
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
117
