Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δημήτρης Γκούσκος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Οι ανθρωπιστικές κρίσεις, οι κοινωνικές ανισότητες και η επίδραση της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμια κλίμακα έχουν επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη διαχείριση των πόρων από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Ο επανακαθορισμός των ρόλων των κυβερνήσεων, της κοινωνίας των πολιτών αλλά και της αγοράς καθίσταται επιτακτική ανάγκη για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζεται η ανοικτή διακυβέρνηση και το μεγάλο εύρος πρακτικών που τη συνοδεύουν με στόχο την ενίσχυση της δημοκρατίας, καθώς και οι αρχές που τη διέπουν. Συγκεκριμένα, η αρχή της διαφάνειας η οποία αφορά σε πρακτικές για την ανοικτή πρόσβαση των πολιτών στις κυβερνητικές πολιτικές, της λογοδοσίας, η οποία αποτελείται από τις πρακτικές που εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις για να αιτιολογούν τις αποφάσεις που παίρνουν, και της συμμετοχής, στο πλαίσιο της οποίας οι πολίτες συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση των πολιτικών.
Ο Συμμετοχικός Προϋπολογισμός (ΣΠ), ως μια καινοτομία της ανοικτής διακυβέρνησης, η οποία αφορά στη συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση των κυβερνητικών πόρων, συμβάλει στην ενίσχυση της διαφάνειας, τη λογοδοσία από τους κρατικούς φορείς και τη συμμετοχή των πολιτών. Ο ΣΠ, έχοντας τις ρίζες του στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, έχει διαδοθεί σε παγκόσμιο επίπεδο και τα οφέλη του μπορούν να χρησιμοποιηθούν από χώρες υψηλού αλλά και χαμηλού εισοδήματος. Στην Ελλάδα, παρόλο που δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο συγκεκριμένα για τον ΣΠ, αρκετοί Δήμοι της χώρας έχουν κάνει προσπάθειες να εφαρμόσουν πρακτικές του με σκοπό την ενίσχυση της σχέσης των πολιτών με την τοπική αυτοδιοίκηση.
Ο σκοπός της παρούσας έρευνας έγκειται στη διερεύνηση των εφαρμογών των διαδικασιών του συμμετοχικού προϋπολογισμού στους Δήμους της Αττικής, των προκλήσεων που ανακύπτουν από τις διαδικασίες του συμμετοχικού προϋπολογισμού και των προτεινόμενων τρόπων για την υπέρβαση των τελευταίων. Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν μικτές μέθοδοι. Αρχικά, διενεργήθηκαν συνεντεύξεις με εκπροσώπους Δήμων, οι οποίοι έδωσαν μια περιγραφή των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν στον εκάστοτε Δήμο δραστηριοποίησής τους. Στη συνέχεια, τα ευρήματα των συνεντεύξεων χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή ενός ποσοτικού εργαλείου, και συγκεκριμένα ενός ερωτηματολογίου, το οποίο διανεμήθηκε σε πολίτες για τη διερεύνηση των απόψεων των πολιτών σχετικά με τις προκλήσεις και νέες λύσεις για τη διαμόρφωση και την εκτέλεση του προϋπολογισμού στους Δήμους.
Τόσο οι εκπρόσωποι των Δήμων όσο και οι πολίτες αναφέρουν ένα σημαντικό αριθμό προκλήσεων, χωρίς να υπάρχει πάντα σύμπνοια απόψεων, γεγονός που δείχνει πως οι διαδικασίες του ΣΠ θα βελτίωναν τη σχέση των κυβερνήσεων με τους πολίτες. Τέλος, οι πολίτες ανέδειξαν πολλούς τρόπους για βελτίωση των διαδικασιών, οι οποίοι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από τους κρατικούς φορείς κατά την προσπάθεια διαμόρφωσης επιτυχημένων πρακτικών ΣΠ.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
