Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-03-01

2023

Παπαδοπούλου Δέσποινα

Ελευθέριος Πλάτων, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Γεωργία Κουρτέση-Φιλιππάκη, Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Παναγιώτης Πομώνης, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, ΕΚΠΑ
Ιωάννης Παπαδάτος, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Βαβουρανάκης, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Κοπανιάς, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Βασίλειος Πετράκης, Επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ

Η παρουσία και η σημασία του οφίτη στην Κρήτη της Εποχής του Χαλκού: ποιότητες, τρόποι εκμετάλλευσης, παραγόμενα προϊόντα

Ελληνικά

Η παρουσία και η σημασία του οφίτη στην Κρήτη της Εποχής του Χαλκού: ποιότητες, τρόποι εκμετάλλευσης, παραγόμενα προϊόντα

Αντικείμενο μελέτης της διατριβής αποτέλεσε ο λίθος οφίτης και η παρουσία του στην Κρήτη της Εποχής του Χαλκού. Είναι ντόπιος λίθος, με πηγές σε πολλά σημεία του νησιού, εντοπίζεται, όμως, σε μεγαλύτερη έκταση στα κεντρικά και κεντροδυτικά του. Είναι αδιαφανές πέτρωμα και, γενικά, παρουσιάζει γκριζοπράσινα έως βαθιά μαυροπράσινα χρώματα. Κατατάσσεται στους μαλακούς λίθους και η υφή του είναι σαπωνοειδής και κάποιες φορές σαν σκόνη. Χρησιμοποιήθηκε από νωρίς από τους κατοίκους του νησιού για κατασκευή λίθινων αντικειμένων, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους αγγείων. Η μελέτη του στην προς εκπόνηση διατριβή έγινε σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος (Μέρος Α΄) περιλαμβάνει την κατανομή των αρχαιολογικών ευρημάτων από τον υπό εξέταση λίθο σε έναν αριθμό θέσεων παρατιθέμενων ανά είδος, συγκεκριμένα σε θέσεις κατοίκησης, χώρους λατρείας και χώρους ταφής. Μελετάται, επίσης, η παρουσία του σε εργαστήρια, ή γενικότερα χώρους, επεξεργασίας λίθου και κατασκευής λίθινων αντικειμένων. Ερευνάται, ιδιαιτέρως, η εξάρτησή τους ή μη από τις πηγές του λίθου, αλλά και οι περιπτώσεις εξειδίκευσης κάποιων εργαστηρίων στην επεξεργασία του οφίτη. Η μελέτη, στη συνέχεια, εστιάζει στην παρουσία του εν λόγω λίθου σε δύο κατηγορίες ευρημάτων, στα εργαλεία και στα αρχιτεκτονικά μέλη από οφίτη. Επιπλέον, διερευνάται το θέμα των εξαγωγών αντικειμένων από τον λίθο από την Κρήτη προς το Αιγαίο: τις περιοχές στις οποίες πηγαίνει, τα είδη των εξαγόμενων αντικειμένων κ.ά. Στο δεύτερο μέρος (Μέρος Β΄), η έρευνα επικεντρώνεται στην αρχαιολογική θέση της Ζάκρου και τα αντικείμενα από οφίτη που εντοπίστηκαν εκεί. Παρουσιάζονται αναλυτικά οι ανεπεξέργαστες ύλες και τα προϊόντα από την ανακτορική εγκατάσταση, τον οικισμό και θέσεις στην ευρύτερη περιοχή της Ζάκρου και εξετάζεται η κατανομή τους εκεί. Μελετάται, επίσης, το υλικό ανά χώρους εύρεσης, ανά μακροσκοπικά καθοριζόμενες κατηγορίες του λίθου και, τέλος, βάσει της τυπολογίας τους. Το τρίτο μέρος (Μέρος Γ΄) περιλαμβάνει μία πετρογραφική μελέτη λεπτών τομών γεωλογικών δειγμάτων από περιοχές στο νησί που θεωρήθηκαν πηγές του λίθου, καθώς και αρχαιολογικών αντικειμένων από οφίτη από τη Ζάκρο. Στόχοι της πετρογραφικής μελέτης ήταν η διαπίστωση του είδους του λίθου των αντικειμένων που επιλέχθηκαν μετά τη μακροσκοπική εξέταση και, στη συνέχεια, ο εντοπισμός πιθανών γεωλογικών προελεύσεων του υλικού της Ζάκρου, βάσει των γεωλογικών δειγμάτων που συλλέχθηκαν. Επιπλέον, γίνεται μία προσπάθεια σκιαγράφησης των πιθανών δικτύων διακίνησης του λίθου ως πρώτη ύλη από τις πηγές του στο νησί ως τους τελικούς του προορισμούς. Ο πρώτος τόμος της διατριβής συνοδεύεται από έναν δεύτερο τόμο, ο οποίος περιλαμβάνει εικονογραφικό υλικό, πίνακες και παραρτήματα, που συμπληρώνουν το κείμενο. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ο κατάλογος αντικείμενων από οφίτη στη θέση της Ζάκρου, με αναλυτικές πληροφορίες για κάθε εύρημα, και τα παραρτήματα με τις περιγραφές των λεπτών τομών (των γεωλογικών δειγμάτων και των αρχαιολογικών αντικειμένων).

Αρχαιολογία

οφίτης, σερπεντινίτης, Μινωική Κρήτη, Κάτω Ζάκρος, λίθος, εργαστήρια, εξαγωγές, τυπολογία, χρήσεις, πετρογραφική ανάλυση, πηγές προέλευσης, δίκτυα διακίνησης

Όχι

0

Ναι

412

815

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2026-03-01.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3281699