Μονάδα:
Τμήμα ΦιλολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-11-15
Συγγραφέας:
Λαμπίδης Εμμανουήλ
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Διονύσης Γούτσος, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ (επιβλέπων)
Βασίλης Σπυρόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Μαρία Χριστοδουλίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Frederick University Κύπρου
Αμαλία Μόζερ, Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Μαρία Ιακώβου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Γεωργία Φραγκάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Γιαννούλα Γιαννουλοπούλου, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Ζητήματα γραμματικής του προφορικού συνομιλιακού λόγου στα ελληνικά: Ανάλυση με σώματα κειμένων των να, που, ότι/πως
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Ζητήματα γραμματικής του προφορικού συνομιλιακού λόγου στα ελληνικά: Ανάλυση με σώματα κειμένων των να, που, ότι/πως
Περίληψη:
Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο τη μελέτη των γραμματικών δεικτών να, που, ότι και πως στις αυθόρμητες προφορικές συνομιλίες. Η αξιοποίηση κυρίως του γραπτού λόγου στις γλωσσολογικές μελέτες, αλλά και στις γραμματικές περιγραφές των έργων αναφοράς της νέας ελληνικής καθιστούν το πεδίο του προφορικού λόγου πρόσφορο προς μελέτη. Και παρά το γεγονός ότι οι συγκεκριμένοι γραμματικοί δείκτες συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των ερευνητών συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες, η μελέτη τους στις συνθήκες του προφορικού λόγου απουσιάζει. Συνεπώς, η διατριβή επικεντρώνεται στην περιγραφή των συντακτικών και σημασιο-πραγματολογικών χαρακτηριστικών των να, που, ότι και πως, στη σύγκριση μεταξύ τους, επιχειρώντας τον διάλογο με την προγενέστερη γλωσσολογική έρευνα.
Για τους σκοπούς της έρευνας δημιουργήθηκε ένα σώμα κειμένων αυθόρμητων προφορικών συνομιλιών περίπου 127.000 λέξεων. Η μελέτη των δεδομένων βασίστηκε στη μεθοδολογία της Γλωσσολογίας Σωμάτων Κειμένων, ενώ χρησιμοποιήθηκαν έννοιες από την Ανάλυση Συνομιλίας, με στόχο αφενός την ποσοτική ανάλυση και την ανίχνευση της τυπικής χρήσης και αφετέρου την ποιοτική μικρο-ανάλυση των δεδομένων προσβλέποντας στην όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη περιγραφή των χαρακτηριστικών τους.
Η ανάλυση των δεδομένων ανέδειξε τις συχνότητες χρήσης των τεσσάρων υπό εξέταση γραμματικών δεικτών, τις τυπικότερες χρήσεις και δομές τους, τις λειτουργίες τους στον αυθόρμητο προφορικό λόγο και οδήγησε στη διατύπωση υποθέσεων για τον πρωτοτυπικό χαρακτήρα τους. Συγκεκριμένα, υποστηρίχθηκε ότι το να διαθέτει το σημασιολογικό χαρακτηριστικό της χρονικότητας και μαζί με το ρηματικό τύπο διαμορφώνει ένα μη χρονικά οριοθετημένο διάστημα∙ το που είναι ένας οριστικός, προτασιακός δείκτης που μεταφέρει στη συνομιλία την αμοιβαία γνώση των συνομιλητριών ή την εκτίμηση περί αμοιβαίας γνώσης και διακρίνεται σε προσδιοριστικό που και μη προσδιοριστικό που∙ το ότι αποτελεί επιστημικό δείκτη που φέρει τη βασική πληροφορία του εκφωνήματος, η οποία σχολιάζεται ως προς την αληθειακότητά της σε μία κλίμακα επιστημικότητας από τη συνεπαγωγή του ψεύδους μέχρι τη γεγονοτικότητα∙ τέλος, το πως παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά με το ότι, αλλά διαφοροποιείται ως προς τη συχνότητα χρήσης, τη συχνότητα σύναψης με συγκεκριμένα ρήματα εξάρτησης και τη συχνότητα κατανομής σε συγκεκριμένα συγκειμενικά πλαίσια. Από την αντιπαραβολή των ευρημάτων με εκείνα της βιβλιογραφίας αναδείχθηκαν συγκλίσεις και αποκλίσεις με στόχο τον σχηματισμό μιας ευρύτερης εικόνας για τα υπό εξέταση γραμματικά στοιχεία.
Τα ευρήματα της παρούσας διατριβής υπογραμμίζουν τη σημασία της μελέτης μέσω σωμάτων κειμένων του αυθεντικού προφορικού λόγου, και πιο συγκεκριμένα των αυθόρμητων συνομιλιών, για τον καθορισμό του χαρακτήρα των τεσσάρων γραμματικών δεικτών και, ευρύτερα, για την ανάλυση των γραμματικών δομών της ελληνικής.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
γραμματική, προφορικός λόγος, αυθόρμητη συνομιλία, γλωσσολογία σωμάτων κειμένων, γραμματικοί δείκτες
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
240
