Κατεύθυνση Γλωσσολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-12-17

2023

Πολίτη Ελευθερία

Άγγελος Λέγγερης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Νικόλαος Παντελίδης, Καθηγητής, Τμήμα Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Σπυριδούλα Μπέλλα, Καθηγήτρια, Τμήμα φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Περιγραφή του φωνητικού και φωνολογικού συστήματος της τσακωνικής διαλέκτου

Ελληνικά

Περιγραφή του φωνητικού και φωνολογικού συστήματος της τσακωνικής διαλέκτου

Η τσακωνική διάλεκτος παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον στον χώρο της ιστορικής γλωσσολογίας και της διαλεκτολογίας μιας και, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες διαλέκτους και ιδιώματα της ελληνικής, μπορεί στο μεγαλύτερο μέρος της, να αναχθεί στην αρχαία δωρική διάλεκτο της Λακωνίας. Τοποθετείται στην περιοχή της Κυνουρίας στην Αρκαδία και χωρίζεται σε τρεις ομάδες/ιδιώματα: τα βόρεια τσακώνικα (στο εξής ΒΤ), που μιλιούνται στην Καστάνιτσα και στη Σίταινα, τα νότια τσακώνικα (στο εξής ΒΤ), που μιλιούνται στο Λεωνίδιο, στον Τυρό και στα υπόλοιπα τσακώνικα χωριά και τα τσακώνικα της Προποντίδας (στο εξής ΤΠ), που μιλιούνταν στην Βάτικα και στο Χαβουτσί, που όμως δεν διατηρούνται πλέον ζωντανά (Κωστάκης 1979).
Παρότι υπάρχουν αρκετές μελέτες που παρουσιάζουν/εξετάζουν, ανάμεσα σε άλλα, και τα φωνητικά και φωνολογικά χαρακτηριστικά της διαλέκτου οι περισσότερες από αυτές διεξήχθησαν τον προηγούμενο αιώνα χωρίς τη χρήση σύγχρονων μεθόδων ακουστικής ανάλυσης της ομιλίας (Δέφνερ 1923· Κωστάκης 1951, 1986, 1979· Λεκός 1920· Liosis 2007· Χαραλαμπόπουλος 1980). Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η παρουσίαση του φθογγικού συστήματος της τσακωνικής όπως αποτυπώνεται στον λόγο τριών εν ζωή ομιλητών/τριών της διαλέκτου και η ακουστική εξέταση φαινομένων που τη διαφοροποιούν από την κοινή νεοελληνική και τις περισσότερες ελληνικές διαλέκτους.
Το ηχητικό υλικό (ελεύθερες συνομιλίες/συνεντεύξεις και δομημένες μεταφραστικές δοκιμασίες) προέρχεται από 1 ομιλητή και 2 ομιλήτριες από τον Τυρό, ηλικίας 50 ετών και άνω. Οι ακουστικές μετρήσεις (διάρκεια, πρώτος και δεύτερος διαμορφωτής F1 και F2, διάρκεια κλειστής φάσης, χρόνος έναρξης φώνησης, κορύφωση ενέργειας (spectral peak) κτλ.) πραγματοποιήθηκαν με την χρήση του προγράμματος Praat (Boersma & Weenink, 2021) και περιλάμβαναν τα φωνήεντα και τα σύμφωνα της διαλέκτου, τόσο αυτά που εμφανίζονται στην κοινή νεοελληνική όσο και αυτά που δεν εμφανίζονται (δασυνόμενα κλειστά, προστριβόμενα, παχιά συριστικά, μεταφατνιακά και προρινικοποιημένα).

Γλώσσα – Λογοτεχνία

Τσακωνική διάλεκτος, φωνολογία-φωνητική, διαλεκτολογία

Ναι

7

Ναι

46

114

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3370745/file.pdf

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3370745