Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Τζαβέλλας Ηλίας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παπαρρηγόπουλος Θωμάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Τριανταφύλλου Καλλιόπη, Επιστημονική Συνεργάτιδα, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Το αλκοόλ η αυτοεικόνα και η αυτοεκτίμηση επηρεάζονται αμοιβαία μεταξύ τους. Άτομα με χαμηλή αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση βάση μελετών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια είναι πιθανόν να διατρέξουν στη χρήση αλκοόλ γιατί έτσι πιστεύουν ότι θα βρουν τη λύση στο ''πρόβλημα τους''. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η αυτοεκτίμηση και η αυτοεικόνα σχετίζεται με τη χρήση αλκοόλ, με την πλειονότητα των ερευνών να διαπιστώνει ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοεικόνα σχετίζεται με υψηλά επίπεδα χρήσης αλκοόλ.
Σκοπός: Η παρούσα ερευνά διερευνά τη σχέση χρήσης αλκοόλ με την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση νέων ενήλικων στην Κύπρο και την Ελλάδα. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω και με δεδομένο ότι κατά την ανασκόπηση δεν ανευρέθηκαν σχετικές έρευνες στην ελληνική βιβλιογραφία, στοχεύουμε στη μελέτη της σχέσης χρήσης αλκοόλ με την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση των ανθρώπων, με σκοπό την όσο το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή του φαινομένου.
Μεθοδολογία: Συγχρονική μελέτη οπού το τελικό δείγμα αποτελούνταν από 352 συμμετέχοντες, με μέσο ορό ηλικίας τα 25,8 έτη (SD=4,4 έτη). Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς της έρευνας ήταν 4: το Ερωτηματολόγιο Δημογραφικών στοιχείων, η κλίμακα του Rosenberg σχετικά με την αυτοεκτίμηση (RSE), η κλίμακα αυτοεικόνας για εφήβους και ενήλικες (BESAA) και το Τεστ Εντοπισμού Δυσλειτουργιών από την Χρήση Αλκοόλ - Εκδοχή Αυτοαναφοράς (AUDIT). Η συλλογή του δείγματος έγινε μέσω ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων - Google forms κατά το χρονικό διάστημα Νοέμβριος 2023 – Ιανουάριος 2024.
Αποτελέσματα: Η στατιστική ανάλυση έδειξε ότι υπάρχει σχέση χρήσης αλκοόλ με την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση νεαρών ατόμων στην Κύπρο και την Ελλάδα. Το δείγμα αποτελούταν από νεαρούς ενήλικες με μέση ηλικία τα 25,8 έτη (SD=4,4 έτη), με το 50% να είναι γυναίκες και το 50% να κατοικεί στην Ελλάδα. Το 54,5% κατείχε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών και το 87,5% των συμμετεχόντων ήταν άγαμοι. Οι 53 από τους συμμετέχοντες απάντησαν θετικά στην ερώτησή για επίσκεψη τους σε κάποιο επαγγελματία ψυχική υγείας. Για την κλίμακα διαταραχής χρήσης αλκοόλ η στατιστική ανάλυση ανέδειξε ότι το 22,4% είχε ή ήταν πιθανό να εμφανίσει εξάρτηση από το αλκοόλ, το 17,6% έκανε επιβλαβή χρήση, το 32,7% επικίνδυνη και το 27,3% χαμηλού ρίσκου χρήση. Η κλίμακα αυτοεκτίμησης βρέθηκε να σχετίζεται σημαντικά και θετικά με τις διαστάσεις εκτίμησης του σώματος και της εξωτερικής εμφάνισης (p<0.001). Η βαθμολογία στην κλίμακα αυτοεκτίμησης βρέθηκε να διαφέρει ανάλογα με το φύλο (p>0.009) και την οικογενειακή κατάσταση (p>0.001). Οι γυναίκες είχαν μικρότερη αυτοεκτίμηση από τους άνδρες και οι έγγαμοι σε σχέση με τους άγαμους. Το φύλο και η κλίμακα διαταραχής χρήσης αλκοόλ βρέθηκε να σχετίζονται ανεξάρτητα με την αυτοεικόνα των συμμετεχόντων και στις 3 διαστάσεις της (p<0.001). Μεγαλύτερη διάσταση ήταν η ικανοποίηση από τις αξιολογήσεις των άλλων για το σώμα και την εμφάνιση των συμμετεχόντων, με μέση τιμή 2,4 μονάδες (SD=1 μονάδα). Ακολουθούσαν η ικανοποίηση από την εξωτερική εμφάνιση και το βάρος με μέση τιμή 2,2 μονάδες (SD=0,9 μονάδες και 1 μονάδα αντίστοιχα). Η κλίμακα διαταραχής κατανάλωσης αλκοόλ σχετιζόταν σημαντικά και αρνητικά με την κλίμακα αυτοεκτίμησης και τις διαστάσεις εκτίμησης του σώματος και της εξωτερικής εμφάνισης. Μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ είχε σχέση με μικρότερη αυτοεκτίμηση (p<0.001) και λιγότερη ικανοποίηση από την εξωτερική εμφάνιση (p<0.001), το βάρος (p<0.001) και την άποψη των άλλων για αυτά (p<0.001). Τέλος, το φύλο (p<0.001), η χώρα κατοικίας (p>0.044) και η οικογενειακή κατάσταση (p>0.010) βρέθηκαν να σχετίζονται ανεξάρτητα με τη βαθμολογία στην κλίμακα διαταραχής χρήσης αλκοόλ. Oι άνδρες είχαν μεγαλύτερο πρόβλημα συγκριτικά με τις γυναίκες, όσοι κατοικούσαν στην Κύπρο είχαν, επίσης, μεγαλύτερο πρόβλημα συγκριτικά με όσους κατοικούσαν στην Ελλάδα, ενώ αντίθετα οι έγγαμοι είχαν λιγότερο πρόβλημα σε σχέση με τους άγαμους.
Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια αποτύπωσης της σχέσης χρήσης αλκοόλ με την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση νεαρών ενήλικων σε Κύπρο και Ελλάδα. Τα ευρήματα που προκύπτουν καταδεικνύουν πως η έρευνα αυτή συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της σχέσης χρήσης αλκοόλ με την αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση των νεαρών ατόμων.
Λέξεις-κλειδιά:
Αυτοεικόνα , Αυτοεκτίμηση , Αλκοόλ, Κύπρος, Ελλάδα
