Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Βλάχου-Τσιπούρα Μαρία Επίκ. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ (επιβλέπουσα), Μαγγανάς Ανδρέας Καθηγητής ΕΚΠΑ, Σταματάκης Μιχαήλ Καθηγητής ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η Μεσοελληνική Αύλακα (ΜΕΑ) απλώνεται σε περιοχές της βορειοδυτικής Ελλάδος
ανάμεσα από την οροσειρά της Πίνδου στα δυτικά και την Πελαγονική μικροήπειρο
στα ανατολικά. Συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια της Αλπικής ορογένεσης και
απαρτίζεται από πέντε μολασσικές ενότητες από κάτω προς τα επάνω τις εξής:
Κρανιάς (Ανώτερο Ηώκαινο), Επταχωρίου (Ανώτερο Ολιγόκαινο), Πενταλόφου
(Ακουιτάνιο), Τσοτυλίου (Ακουιτάνιο ως Βουρδιγάλιο) και Όντριας (Βουρδιγάλιο ως
Λάνγκιο). Σκοπός της διατριβής ήταν η εύρεση των πετρωμάτων-πηγών των
μολασσικών ενοτήτων, καθώς και η εξέλιξη της ΜΕΑ χρονικά και χωρικά. Κατά τη
διάρκεια των εργασιών υπαίθρου έγινε περισυλλογή αρκετών δειγμάτων άμμων και
κροκαλοπαγών από όλη την περιοχή που ερευνήθηκε. Μετρήθηκαν επίσης και οι
κατευθύνσεις των παλαιών ρεμάτων. Ακολούθησε η εργαστηριακή επεξεργασία του
συγκεντρωθέντος υλικού. Με την τεχνική του κοσκινίσματος κάθε δείγμα
διαχωρίστηκε σε τέσσερα κοκκομετρικά κλάσματα: 4,0mm-1,0mm, 1,0mm-0,250mm,
0,250mm-0,063mm και
<0,063mm. Τα βαρέα ορυκτά απομονώθηκαν από το κλάσμα 0,250mm-0,063mm με την
τεχνική του διαχωρισμού με τη βαρύτητα, κατά την οποία οι βαρείς κόκκοι
καθιζάνουν εντός βαρέως υγρού (π.χ. τετραβρωμοαιθάνιο, πυκνότητας 2,96).
Πολωτικό μικροσκόπιο χρησιμοποιήθηκε για την αναγνώριση των βαρέων ορυκτών από
την καταγραφή των οπτικών τους ιδιοτήτων και ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης
(SEM) για μικροαναλύσεις κόκκων γρανατών. Ποικιλία γεωστατιστικών μεθόδων
εφαρμόστηκε στα δεδομένα που προέκυψαν
από τις εργασίες στην ύπαιθρο και το εργαστήριο, (π.χ. η μέθοδος των ροπών, η
τεχνική της ομαδοποίησης, η ανάλυση των κύριων συνιστωσών, κ.λπ.). Οι
προαναφερθέντες μολασσικοί σχηματισμοί και τα σύγχρονα αμμώδη καλύμματα της ΜΕΑ
μελετήθηκαν με τη βοήθεια τριών αναλύσεων: της κοκκομετρικής ανάλυσης, της
ανάλυσης των κατευθύνσεων των παλαιών ροών και της ανάλυσης των βαρέων ορυκτών.
Μεταξύ των συμπερασμάτων ήταν και τα ακόλουθα: 1. Υπάρχουν ενδείξεις για την
ύπαρξη κάποιου μηχανισμού που προκάλεσε κάθετες κινήσεις των τεμαχών που
περιβάλλουν την ΜΕΑ. Οι κινήσεις αυτές θυμίζουν την διέλευση ενός κύματος από
την ανατολή προς τη δύση. 2. Τα πρώτα ιζήματα από την Πελαγονική (με κατεύθυνση
από τα ανατολικά προς την ΜΕΑ) έχουν δομήσει την ενότητα
της Κρανιάς. 3. Υπήρξε μία μεταστροφή των πηγών τροφοδοσίας κλαστικού υλικού
από τα ανατολικά (Πελαγονική) στα δυτικά (Πίνδος) κατά το Ανώτερο Ακουιτάνιο,
λόγω της ανάδυσης της νέας οροσειράς. 4. Τα κλαστικά υλικά, που συγκροτούν τις
ενότητες Κρανιάς, Επταχωρίου και Πενταλόφου, είναι πελαγονικής προέλευσης
(πρώτος κύκλος ιζηματογένεσης), ενώ τις Τσοτυλίου και Όντριας πινδικής
(δεύτερος κύκλος). 5. Η χερσοποίηση της ΜΕΑ έγινε τμηματικά με κατεύθυνση από
τα νοτιοανατολικά προς τα βορειοδυτικά. 6. Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η ΜΕΑ
εξελίχθηκε σαν μία υποθαλάσσια λεκάνη, πάνω στο υπόβαθρο μιας υπολειμματικής
ωκεάνιας λεκάνης.
Λέξεις-κλειδιά:
Μεσοελληνική Αύλακα, Κοκκομετρική ανάλυση, Παλαιές ροές, Βαρέα ορυκτά, Γρανάτες
