Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ουλής Κωσταντίνος, Καββαδία Αικατερίνη, Παπαιωάννου Βασίλειος
Περίληψη:
Εισαγωγή:
Τα τελευταία 20 έτη πολλές επιδημιολογικές μελέτες του Δυτικού κόσμου, έχουν
δείξει μια πτωτική τάση στον επιπολασμό και την βαρύτητα των νόσων του στόματος.
Παρ’όλα αυτά, η άμεση σύγκριση των δεδομένων παραμένει άλυτο πρόβλημα λόγω της
έλλειψης τυποποιημένων κριτηρίων, καθώς και λόγω αλλαγών στα διαγνωστικά
κριτήρια και στη θεραπευτική παρέμβαση των τερηδονικών βλαβών.
Σκοπός:
Ο σκοπός της παρούσας μελέτης, ως μέρος της Εθνικής Επιδημιολογικής μελέτης του
Ελληνικού πληθυσμού, ήταν η εκτίμηση του επιπολασμού της τερηδόνας, της
στοματική υγιεινής, του περιοδοντίου και του τραύματος σε Έλληνες εφήβους
ηλικίας 15 ετών καθώς και η συσχέτιση με δημογραφικές και κοινωνικές
παραμέτρους και συμπεριφεριολογικούς παράγοντες.
Υλικά και Μέθοδος:
Το δείγμα της μελέτης αποτελούσαν 1131 υγιής έφηβοι Ελληνικής ιθαγένειας που
επιλέχθηκαν με στρωματοποιημένη δειγματοληψία και εξετάστηκαν από 10
τυποποιημένους εξεταστές.
Ο σχεδιασμός μελέτης περιελάμβανε:
I. Συλλογή κοινωνικό-δημογραφικών στοιχείων των παιδιών από τα σχολεία
τους και απο το ερωτηματολόγιο.
II. Κλινική εξέταση, μετά από θετική έγγραφη συγκατάθεση των γονέων, με
κάτοπτρο και περιοδοντική μύλη του ΠΟΥ. Η κλινική εξέταση γινόταν μέσα στις
τάξεις με όλους τους κανονισμούς ασηψίας, αντισηψίας με σκοπό να καταγράψει:
a. τον επιπολασμό της τερηδόνας και του δείκτη της τερηδόνας με βάση τα
κριτήρια ICDAS II και τον ανασυνδυασμένο δείκτη του WHO (ICDAS 0-2 και D3-6MFT).
b. την στοματική υγιεινή και την περιοδοντική κατάσταση με βάση τους
δείκτες DI-s, CI-s και τον CPI.
c. τον επιπολασμό του τραύματος (modified Ellis classification).
d. την ορθοδοντική κατάσταση του πληθυσμού περιγραφικά.
III. Την συμπλήρωση τυποποιημένου ερωτηματολογίου με ερωτήσεις που
συμπληρώνονταν με προσωπική συνέντευξη, που αφορούσαν τις γνώσεις, τις
συμπεριφορές και την στάση πάνω σε θέματα στοματικής υγείας.
Στατιστική ανάλυση:
Η εισαγωγή των δεδομένων των επιδημιολογικών εντύπων καταγραφής, θα υλοποιηθεί
με τη βοήθεια του στατιστικού προγράμματος SPSS (Statistical Package for Social
Sciences). Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν μη παραμετρικά τεστ λόγω της ασύμμετρης
κατανομής του πληθυσμού. Σε δεύτερο στάδιο, δημιουργήθηκαν μονοπαραγοντικά
μοντέλα για πιθανές συσχετίσεις παραμέτρων της στοματικής υγείας με ορισμένες
μεταβλητές όπως το φύλο, η καταγωγή, δημογραφικές παράμετροι, το μορφωτικό
επίπεδο των γονέων και απαντήσεις από το ερωτηματολόγιο στοματικής υγείας.
Τέλος, πραγματοποιήθηκαν πολυπαραγοντικές αναλύσεις για τη μελέτη της
ταυτόχρονης συσχέτισης αριθμού μεταβλητών με παραμέτρους της στοματικής υγείας.
Αποτελέσματα:
• Ο επιπολασμός της τερηδόνας για όλα τα παιδιά που εξετάστηκαν ήταν για
το D3-6MFT 2.52 και το D3-6MFS 3.6. Μεταξύ των διαφόρων περιοχών που
εξετάστηκαν υπήρξε ανισοκατανομή με το D3-6MFT να κυμαίνεται από 1.66 έως 3.69
και το D3-6MFS από 2.24 έως 4.61. Παιδιά από αστικές περιοχές είχαν στατιστικά
σημαντικά υψηλότερες τιμές D3-6MFΤ και D3-6MFS σε σύγκριση με παιδιά από
αγροτικές περιοχές. Στην παρούσα επιδημιολογική μελέτη το 33.2% των εφήβων
ηλικίας 15 ετών ήταν ελεύθεροι τερηδόνας, με μεγάλες διακυμάνσεις ανάλογα με
την καταγωγή από αστική ή αγροτική περιοχή και την αυτοαξιολόγηση της
στοματικής τους υγείας. Μόνο το 16.4% των εφήβων είχε καλύψεις οπών και
σχισμών.
• Ο δείκτης φροντίδας (Care Index) ήταν μόνο 26.67% εμφανίζοντας
ανισοκατανομή στις διάφορες περιοχές της χώρας, με υψηλότερη τιμή 36.48% στο Ν.
Χανίων και χαμηλότερη 18.99 % στο Ν. Λάρισας.
• Η μέση τιμή του δείκτη DI-s του δείγματος ήταν 0.54, παρουσιάζοντας
διακυμάνσεις ανάλογα με την περιοχή και την καταγωγή από αστική ή αγροτική
περιοχή. Τα κορίτσια και τα παιδιά από αστικές περιοχές, καθώς και οι έφηβοι
των οποίων οι γονείς ήταν ανωτάτου μορφωτικού επιπέδου εμφάνιζαν στατιστικά
σημαντικά χαμηλότερες τιμές του δείκτη DI-s.
• Η μέση τιμή του δείκτη CI-s ήταν 0.26 και του OHI 0.80. Όπως και στο
δείκτη DI-s, οι δείκτες CI-s και ΟΗΙ, επηρεάστηκαν από την περιοχή, το φύλο,
την καταγωγή, τις συνήθειες στοματικής υγείας και το μορφωτικό επίπεδο των
γονέων.
• Σύμφωνα με την περιοδοντική εκτίμηση (δείκτης CPI), μόνο το 31.6% των
εφήβων 15 ετών είχαν υγιές περιοδόντιο, ενώ το 21% είχε αιμορραγία στην
ανίχνευση, το 44.3% τρυγία και το 2.1% θυλάκους. Ανισκοκατανομή παρατηρήθηκε
ανάμεσα στις διαφορετικές περιοχές της χώρας, στην καταγωγή από αστική ή
αγροτική περιοχή, τη συχνότητα βουρτσίσματος καθώς και σύμφωνα με το μορφωτικό
επίπεδο των γονέων.
• Ο επιπολασμός του τραύματος ήταν 9.1% με διακυμάνσεις ανάλογα με την
περιοχή. Τα αγόρια και τα παιδιά με αυξημένη οριζόντια πρόταξη (>3mm)
εμφάνιζαν τραύμα συχνότερα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά.
• Το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ συσχετίστηκαν άμεσα με την
τερηδόνα και τις νόσους του περιοδοντίου.
• Το 33.7% των εφήβων ηλικίας 15 ετών είχε ανάγκη ορθοδοντικής θεραπείας
σύμφωνα με τον τροποποιημένο δείκτη IOTN.
Συμπεράσματα:
• Ο επιπολασμός της τερηδόνας στους Έλληνες εφήβους ηλικίας 15 ετών
μειώθηκε σε σύγκριση με την προηγούμενη επιδημιολογική καταγραφή, παραμένει
όμως υψηλός συγκριτικά με τις υπόλοιπες βιομηχανοποιημένες χώρες.
• Το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης του πατέρα και η αγροτική καταγωγή
αποτελούν ισχυρούς παράγοντες κινδύνου για την τερηδόνα.
• Οι χαμηλότερες τιμές του D3-6MFT και των τερηδονικών βλαβών βρέθηκαν
σε παιδιά των οποίων οι γονείς ήταν χαμηλού μορφωτικού επιπέδου καθιστώντας
αναγκαιότητα την δραστική και έγκαιρη οδοντιατρική εκπαίδευση και θεραπεία των
μειονεκτούντων ομάδων.
• Στοχευμένα προληπτικά προγράμματα με καλύψεις οπών και σχισμών είναι
αναγκαία ώστε να μειωθεί η τερηδόνα, διότι η πλειονότητα των τερηδονικών βλαβών
εντοπίστηκε στις μασητικές επιφάνειες των γομφίων.
Ευχαριστίες:
Η μελέτη αυτή έγινε σαν μέρος ενός γενικότερου προγράμματος του ΕΣΠΑ. Η
ολοκλήρωση της διπλωματικής εργασίας συγχρηματοδοτήθηκε μέσω του Έργου
«Υποτροφίες ΙΚΥ» από πόρους του ΕΠ « Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», του
Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), του ΕΣΠΑ, 2007-2013.
Λέξεις-κλειδιά:
Τερηδόνα, Έφηβοι, Οδοντιατρικές ανάγκες, Παιδιά, Εθνική μελέτη
