Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Δρ. Ε. Λέκκας, Καθηγ. τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ
Δρ. Π. Νάστος, Καθηγ. τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ
Δρ. Σ. Λόζιος, Επικ. Καθηγ. τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η παρούσα διατριβή αναλύει το πλημμυρικό ιστορικό της Ανατολικής Αττικής αναπτύσσοντας ένα πλήρη κατάλογο ιστορικών πλημμυρών ανά υδρολογική λεκάνη, υπολογίζει τη συχνότητα πλημμυρών και συζητά την στρατηγική εκτίμησης πλημμυρικού κινδύνου αλλά και τις ενδεδειγμένες στρατηγικές και μέτρα αντιμετώπισης μεσο-μακροπρόθεσμου ορίζοντα για τη μείωση του.
Η διατριβή ξεκινά εξετάζοντας το πρόβλημα των πλημμυρών σε παγκόσμιο επίπεδο, διαπιστώνοντας ότι οι πλημμύρες είναι ένας από τους σημαντικότερους τύπους φυσικών καταστροφών, τόσο σε ότι αφορά τις οικονομικές επιπτώσεις, όσο και σε ότι αφορά το κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Ακολούθως, εξετάζεται το πρόβλημα των πλημμυρών στον Ελληνικό χώρο, με σημαντικές επιπτώσεις όπως καταστροφές σε υποδομές και περιουσίες αλλά και απώλειες ανθρώπινων ζωών. Στη συνέχεια, εξετάζεται το πρόβλημα των πλημμυρών στο λεκανοπέδιο της Αττικής και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή μελέτης (την Ανατολική Αττική) επισημαίνοντας τις περιοχές και τις λεκάνες απορροής με το σημαντικότερο πλημμυρικό πρόβλημα, και αναδεικνύοντας σημαντικές καταστροφές του παρελθόντος. Στο τέλος του πρώτου αυτού κεφαλαίου παρουσιάζονται οι στόχοι της διατριβής.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η περιοχή μελέτης, οριοθετείται γεωγραφικά και επισημαίνονται τα χαρακτηριστικά της (υδρογραφικό δίκτυο, ανάγλυφο κλπ.). Ακολούθως παρουσιάζεται η οριοθέτηση των υδρολογικών λεκανών της περιοχής μελέτης και αναφέρονται τα χαρακτηριστικά των σημαντικότερων λεκανών (έκταση λεκάνης, ρέμα, οικισμοί κλπ.). Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι πολυάριθμες πηγές των δεδομένων οι οποίες ανασύρθηκαν από μια σειρά διαφορετικών πηγών όπως, επιστημονικά άρθρα, διατριβές, βάσεις δεδομένων και άρθρα στον τύπο. Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου παρουσιάζεται αναλυτικά η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε, της οποίας η βασική ιδέα είναι η συλλογή δεδομένων πλημμυρικών συμβάντων, η συστηματικοποίηση των στοιχείων και η χωρική τους ανάλυση.
Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής. Αρχικά συγκροτείται ένας κατάλογος ιστορικών πλημμυρών για την περιοχή μελέτης, όπου καταγράφονται 34 πλημμυρικά γεγονότα την περίοδο 1980-2015 κατά την οποία η καταγραφή θεωρείται πλήρης. Ακολούθως μελετάται, η χρονική διακύμανση των πλημμυρικών συμβάντων, η μέση συχνότητα επανάληψης και η εποχικότητα των πλημμυρών για την ίδια περίοδο. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται μια εκτενέστερη ανάλυση του πλημμυρικού ιστορικού σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, της περιοχής μελέτης, με την κατασκευή καταλόγου πλημμυρικών συμβάντων ανά υδρολογική λεκάνη και υπολογίζεται η πλημμυρική συχνότητα και η μέση συχνότητα επανάληψης πλημμυρών ανά υδρολογική λεκάνη και προσδιορίζεται ο πλημμυρικός κίνδυνος (θέση, έκταση) σε όλη την περιοχή μελέτης. Στη συνέχεια, εξετάζονται οι σημαντικότερες λεκάνες απορροής, μελετώντας την χρονική διακύμανση και την εποχικότητα των πλημμυρών και κατασκευάζοντας τα αντίστοιχα διαγράμματα. Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου, από τις καταγραφές και το οπτικό υλικό που συλλέχθηκε επισημαίνονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πλημμυρών για την περιοχή μελέτης.
Στο τέταρτο κεφάλαιο μελετάται η αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής και συζητούνται προτάσεις και μέτρα μείωσης του κινδύνου. Εξετάζεται η υφιστάμενη κατάσταση της περιοχής και παράλληλα παρουσιάζονται τα κύρια αντιπλημμυρικά έργα που έχουν κατασκευαστεί έως σήμερα στην περιοχή. Στις λεκάνες αυτές παρουσιάζονται τα αντιπλημμυρικά έργα που έχουν κατασκευαστεί, και προσδιορίζονται οι ζώνες και οι θέσεις με τον μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης πλημμυρών. Στο τέλος αυτού του κεφαλαίου προτείνονται στρατηγικές αντιμετώπισης ή μείωσης του πλημμυρικού κινδύνου στις υδρολογικές λεκάνες με το μεγαλύτερο πλημμυρικό πρόβλημα. Τέλος παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της διατριβής.
Λέξεις-κλειδιά:
Πλημμύρες, Ανατολική Αττική, Αντιπλημμυρικά , Πολιτική Προστασία, Υδρολογικές Λεκάνες, Ιστορικές Πλημμύρες
