Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αντώνης Κόντης. Καθηγητής. Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης. ΕΚΠΑ
Γιώργος Πετράκος. Καθηγητής
Κωνσταντίνα Κοτταρίδη. Επίκουρη καθηγήτρια
Περίληψη:
Η διδακτορική διατριβή αποτελεί αφενός μεν μία προσπάθεια καταγραφής και χαρτογράφησης του συνόλου των ελληνικών ΑΞΕ τόσο σε κλαδικό όσο και σε γεωγραφικό επίπεδο σε χρονικό βάθος δέκα ετών (2001-2010), αφετέρου δε διερευνά την επίδραση διαφόρων προσδιοριστικών παραγόντων στις ελληνικές ΑΞΕ.
Η διατριβή βασίζεται σε πρωτογενή στοιχεία σε επίπεδο επιχείρησης που συλλέγει η Τράπεζα της Ελλάδος για το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων που έχουν πραγματοποιήσει Άμεση Ξένη Επένδυση. Ως θεωρητικό πλαίσιο χρησιμοποιείται το εκλεκτικό υπόδειγμα του Dunning ενώ επιχειρείται η ανάλυση να κινείται παράλληλα σε μίκρο- και σε μάκρο-επίπεδο.
Στο πρώτο κεφάλαιο, γίνεται η αποσαφήνιση των σχετικών εννοιών και η επισκόπηση της βιβλιογραφίας του επιστημονικού πεδίου της διατριβής.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, περιγράφονται οι τάσεις γύρω από τις ΑΞΕ παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες.
Το τρίτο κεφάλαιο, αποτελεί το περιγραφικό μέρος της διατριβής.
Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται η εμπειρική διερεύνηση του ερευνητικού ερωτήματος των υποθέσεων εργασίας, όπως περιγράφονται στην αρχή της έκθεσης, η οποία βασίζεται στην οικονομετρική επεξεργασία των στοιχείων της Τράπεζας της Ελλάδος.
Το τελικό συμπέρασμα της παρούσας μελέτης είναι διττό. Οι ελληνικές Α.Ξ.Ε. έχουν περάσει, πλέον, σε ένα στάδιο ωριμότητας της διεθνοποίησής τους σε περιφερειακό, τουλάχιστον, επίπεδο. Φορείς τους είναι κατά βάση μεγάλες ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις που κινούνται με κίνητρα την αναζήτηση αγορών, τη στρατηγική τοποθέτηση και τη συνολική βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ομίλων τους. Ελάχιστη σχέση έχουν με τις μικρότερες επιχειρήσεις της δεκαετίας τους 1990, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται και να επενδύουν στις βαλκανικές χώρες, αλλά η βαρύτητά τους, στο σύνολο, είναι ελάχιστη σε σχέση με αυτή των πρώτων.
Σχετικά με τα κίνητρά τους, διακρίνουμε δύο κυρίαρχες τάσεις. Η μία τάση αφορά στη διεθνοποίηση, με αποκλειστικό κριτήριο την αποφυγή φορολογίας και πιθανόν την εύρεση λιγότερου επισφαλούς περιβάλλοντος για την τοποθέτηση κεφαλαίων από αυτό της ελληνικής οικονομίας. Η τάση αυτή πιθανότατα αποτελεί αποεπένδυση και ακολουθείται, ως επί το πλείστον, από τους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς, οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούνται ως όχημα για τη φυγή κεφαλαίου από τη χώρα.
Η άλλη τάση είναι αυτή που, παράλληλα, με τη φορολογία προσδιορίζεται από στρατηγική ανάπτυξης σε νέες αγορές και αναζήτηση συνεργειών, τεχνογνωσίας και στρατηγικών συνεργασιών. Η τάση αυτή ακολουθείται, κυρίως, από τις βαριές βιομηχανίες των κλάδων της μεταποίησης, και σε μεγάλο βαθμό και από τους κλάδους του εμπορίου.
Ως εκ τούτου, ένα βασικό συμπέρασμα πολιτικής που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι χρειάζεται άμεση αναμόρφωση του φορολογικού πλαισίου της ελληνικής οικονομίας, καθώς και του θεσμικού πλαισίου που επηρεάζει τις επενδύσεις στη χώρα, όπως είναι οι διοικητικές διαδικασίες και η ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης. Με τον τρόπο αυτό θα μετριαστεί η αποεπένδυση κεφαλαίων από την Ελλάδα, από τους χρηματοπιστωτικούς κλάδους ενώ παράλληλα, οι «πραγματικές πολυεθνικές επιχειρήσεις» θα μπορέσουν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των μητρικών τους και να προωθήσουν τις στρατηγικές διεθνοποίησης τους περαιτέρω, με αναμενόμενες θετικές επιδράσεις στην εθνική οικονομία
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Άμεσες ξένες επενδύσεις, πολυεθνικές εταιρείες, θυγατρικές εταιρείς, μητρικές εταιρείες, Βαλκάνια
