Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Οικονόμου-Αμίλλη Αθηνά, Ομότιμη Καθηγήτρια, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Παρμακέλης Αριστείδης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Βιολογίας, ΕΚΠΑ
Φουντουλάκη Ελένη, Ερευνήτρια Β’, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε
Περίληψη:
Τα πράσινα φυτά (green plants/Viridiplantae) είναι από τις πιο κυρίαρχες ομάδες πρωτογενών παραγωγών στη Γη. Περιλαμβάνουν τα «πράσινα» φύκη, καθώς και τα εμβρυόφυτα, κοινώς γνωστά ως τα φυτά της ξηράς. Τα «πράσινα» φύκη παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία και είναι ευρέως διαδεδομένα σε υδάτινα και επίγεια περιβάλλοντα, έχουν μάλιστα διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο στο παγκόσμιο οικοσύστημα για εκατοντάδες εκατομμυρίων έτη (Falkowski et al. 2004, O’Kelly 2007, Leliaert et al. 2011). Αντιθέτως, τα φυτά της ξηράς είναι βασικά δομικά βιολογικά συστατικά των γήινων οικοσυστημάτων (Lewis & Mc Court 2004, O’Kelly 2007).
Τα μικροφύκη είναι (1) ιδιαιτέρως ποικιλόμορφα, (2) συχνά αυτότροφα και (3) αρκετά ανεξερεύνητα. Ακόμη, φέρουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στη φυσιολογία τους, που τα καθιστούν πολύ χρήσιμα στη φαρμακοβιομηχανία, στην ανθρώπινη διατροφή, στις υδατοκαλλιέργειες κλπ. Η ταξινομική, βιοχημική και μοριακή ταυτοποίηση των στελεχών αυτών είναι απαραίτητη, καθώς αποτελεί το πρώτο βήμα στη βέλτιστη χρήση τους τόσο για επιστημονικούς όσο και βιομηχανικούς σκοπούς.
Στην παρουσιαζόμενη διπλωματική εργασία πραγματοποιήθηκε η απομόνωση, η καλλιέργεια, και ο βιοχημικός και μοριακός προσδιορισμός έντεκα (11) στελεχών μικροφυκών, τα οποία προέρχονται από παράκτια συστήματα της Ανατολικής Μεσόγειου και είναι κατατεθειμένα στην Τράπεζα Μικροφυκών του Τομέα Οικολογίας και Ταξινομικής του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ. Τα στελέχη που αναπτύσσονται στην Τράπεζα αυτή δυνητικά αποτελούν βάση για πιθανή αξιοποίησή τους σε υδατοκαλλιέργειες, στη βιομηχανία ή στην παραγωγή βιοκαυσίμων. Τα αποτελέσματα της εν λόγω διπλωματικής εργασίας, έδωσαν τη δυνατότητα να ταξινομηθεί σε επίπεδο γένους η πλειονότητα των επιλεγέντων στελεχών. Συγκεκριμένα, οκτώ (8) από τα στελέχη εντάχθηκαν ταξινομικά στο γένος Tetraselmis. στην οικογένεια Chlorodendrophyceae, ενώ τα υπόλοιπα τρία (3) στην οικογένεια Trebouxiophyceae, και ειδικότερα στα γένη Picochlorum, ή Nannochloris. Επιπλέον με την ανάλυση του βιοχημικού προφίλ των λιπαρών οξέων και των χρωστικών, ολοκληρώθηκε ο χαρακτηρισμός των στελεχών, ώστε αυτά δύνανται στο μέλλον να χρησιμοποιηθούν για περαιτέρω επιστημονικούς και εμπορικούς σκοπούς.
Τέλος, η εργασία αυτή ανοίγει νέες προοπτικές για τη συστηματική και οικολογική μελέτη των μικροφυκών και συγκεκριμένα, υποδεικνύει την ανάγκη για την αναβάθμιση των κλειδών που χρησιμοποιούνται για τη μορφολογική παρατήρησή τους, για την αναζήτηση περισσότερων και κατάλληλων γονιδίων για τη μοριακή φυλογενετική μελέτη τους, αλλά και την περαιτέρω διερεύνηση των μηχανισμών που επηρεάζουν τη διαφοροποίηση και την εξέλιξη των οργανισμών αυτών, στα περιβάλλοντα όπου επιβιώνουν.
Λέξεις-κλειδιά:
φυτοπλαγκτόν, μικροφύκη, βιοκαύσιμα, υδατοκαλλιέργειες, λιπαρά οξέα, φυλογένεση, ανατολική Μεσόγειος
