Κατεύθυνση Βυζαντινή Αρχαιολογία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2017-11-23

2017

Μπία Έλλη-Ευαγγελία

Πλάτων Πετρίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Πάλλης, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
Αναστασία Γιαγκάκη, Κύρια Ερευνήτρια, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

Μαγειρική κεραμική από την Ανατολική Μεσόγειο, 4ος - 7ος αιώνας. Επισκόπηση των τύπων, των τεχνικών και της διάδοσής της

Ελληνικά

Μαγειρική κεραμική από την Ανατολική Μεσόγειο, 4ος - 7ος αιώνας. Επισκόπηση των τύπων, των τεχνικών και της διάδοσής της

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τα μαγειρικά σκεύη της πρωτοβυζαντινής περιόδου από την Ανατολική Μεσόγειο. Τα σκεύη αυτά διακρίνονται σε κλειστά και ανοικτά. Στην πρώτη ομάδα, την συχνότερη στα ανασκαφικά σύνολα, εντάσσονται οι χύτρες και οι βραστήρες, ενώ στη δεύτερη οι λοπάδες, τα τάγηνα και τα πινάκια ψησίματος. Εκτός από τα κλειστά και τα ανοικτά σκεύη συναντώνται, σπανιότερα, τα σαλτσάρια και τα πύραυνα. Επίσης, τα μαγειρικά αγγεία συναντώνται σε διάφορα είδη αρχαιολογικού περικειμένου, όπως οι οικίες, τα ναυάγια και τα νεκροταφεία.
Τα περισσότερα από τα μαγειρικά σκεύη είναι κατασκευασμένα στον τροχό. Πρόκειται για σκεύη από μη ασβεστώδη πηλό με προσμίξεις και εγκλείσματα, καθώς και με λεπτά και σφαιρικά κυρίως τοιχώματα, χαρακτηριστικά τα οποία ευνοούσαν την ανθεκτικότητά τους στο θερμικό σοκ. Επιπροσθέτως, σε αρκετές θέσεις της ηπειρωτικής Ελλάδας, των νησιών του Αιγαίου και της Κύπρου συναντώνται χειροποίητα μαγειρικά σκεύη, τα οποία έχουν συσχετισθεί με την εγκατάσταση των Σλάβων στον ελλαδικό χώρο. Ωστόσο, τα πρόσφατα στοιχεία της αρχαιολογικής έρευνας οδηγούν στην αποσύνδεση αυτής της ομάδας κεραμικής από μια αυστηρή εθνοτική ταυτότητα και στην απόδοσή της σε μία γενικότερη περίοδο οικονομικής ύφεσης. Εξίσου ενδιαφέρον πεδίο της έρευνας αποτελεί η εφυαλωμένη μαγειρική κεραμική, η οποία, αν και σε μικρές ποσότητες, συνεισφέρει στο δυσεπίλυτο ζήτημα της επανεμφάνισης ή συνέχειας της εφυάλωσης κατά τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους.
Αναφορικά με τη διάδοση των μαγειρικών είναι δυνατόν να διακρίνει κανείς τρία επίπεδα. Σε τοπικό επίπεδο, ο εκάστοτε οικισμός διαθέτει εγχώρια παραγωγή εξασφαλίζοντας σημαντική αυτάρκεια σε μία κατηγορία χρηστικών αγγείων με άμεση και καθημερινή χρήση. Οι εργαστηριακές ενδείξεις τοπικής παραγωγής είναι λιγοστές, ενώ το τοπίο συμπληρώνεται συχνά από μακροσκοπικές και μικροσκοπικές αναλύσεις, ενίοτε με συνδυασμό γεωλογικών δεδομένων. Σε διατοπικό επίπεδο, πολλοί οικισμοί τροφοδοτούνται από το εργαστήριο ενός. Ο συγκεκριμένος οικισμός αφενός εξασφαλίζει την αυτονομία του ως προς την παραγωγή, αφετέρου αποκτά οικονομικά οφέλη από ένα εμπόριο μικρής κλίμακας.
Σε πανμεσογειακό επίπεδο, ορισμένες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, όπως το Αιγαίο και η Συροπαλαιστίνη, εξάγουν τα προϊόντα τους στην Αδριατική, τη νοτιοδυτική Μεσόγειο και τη βόρεια Αφρική. Αυτή η τρίτη σφαίρα διάδοσης λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς τις άλλες, καθώς καμία θέση δεν εισάγει αποκλειστικά από μακρινές αποστάσεις. Κλείνοντας, η μελέτη των μαγειρικών αγγείων, ένα ανεξερεύνητο και ελκυστικό πεδίο έρευνας, σε συνδυασμό με την ανάγνωση των πηγών και τις σχετικές με τα έθιμα διατροφής αναλύσεις, θα φωτίσουν τις γνώσεις μας για μια παραμελημένη πτυχή της καθημερινής ζωής των Βυζαντινών, αυτήν της τροφής.

Αρχαιολογία

ανοικτά και κλειστά σκεύη, πύραυνα, σαλτσάρια, θερμικό σοκ, χειροποίητη και εφυαλωμένη μαγειρική κεραμική, τοπική παραγωγή, διατοπική και διαμεσογειακή διάδοση, Brittle Ware, Υστερορωμαϊκή Αιγαιακή μαγειρική κεραμική, Εργαστήριο Χ

Όχι

0

Ναι

269

161

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2026-01-15.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2285504