Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ευάγγελος Γκίκας, Επ.Καθηγητής, Τμ. Φαρμακευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ιωάννης Ντότσικας, Επ.Καθηγητής, Τμ. Φαρμακευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη:
Στην παρούσα εργασία επιτεύχθηκε η ανάπτυξη νέων μεθόδων προσδιορισμού τριών αντιϋπερτασικών ουσιών (υδροχλωροθειαζίδιο-HCTZ, αμλοδιπίνη-AML, βαλσαρτάνη-VAL), με RP-HPLC/UV, κάτω από ισοκρατικές συνθήκες και με τη χρήση C8 και C18 στηλών. Η βελτιστοποίηση της κινητής φάσης επιτεύχθηκε με τη χρήση τριών πειραματικών σχεδιασμών, τον Box-Behnken (στήλη C8), τον Κεντρικό Σύνθετο Σχεδιασμό-CCD (στήλη C18) και τον σχεδιασμό D-Optimal (C8,C18), ενώ τo λογισμικό μοντελοποίησης που χρησιμοποιήθηκε ήταν το Design Expert 10 trial version.
Από τον κάθε πειραματικό σχεδιασμό, οι οποίοι μεταξύ τους παρουσιάζουν διαφορές ως προς τα δομικά τους χαρακτηριστικά (αριθμό πειραμάτων, επίπεδα των παραγόντων κτλ), προτάθηκαν δύο βέλτιστες λύσεις της κινητής φάσης ανάλογα με τη σειρά έκλουσης των ουσιών AML-VAL (α=1,30) ή VAL-AML (α=0,77). Εξαίρεση αποτελεί ο Box-Behnken, στον οποίο δεν παρουσιάστηκε αντιστροφή στη σειρά έκλουσης για τo εύρος pH που χρησιμοποιήθηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Η βέλτιστη κινητή φάση για τον Box-Behnken χαρακτηρίστηκε από ποσοστό ACN 34,0%, ακραία τιμή του pH στο 4,46 και συγκέντρωση άλατος 56,0 mM (μη σημαντικός παράγοντας). Για τον CCD και για τιμές εκλεκτικότητας α=1,30 και α=0,77, το ποσοστό ACN ήταν υψηλότερο στο 38,6% και 41,2%, το ποσοστό MeOH ήταν 2,0% (χαμηλότερη ακραία τιμή), τιμές pH 3,87 και 4,18, συγκέντρωση άλατος 57,0 mM και 26,0 mM, αντίστοιχα. Όσον αφορά τον D-Optimal, το ποσοστό ACN ήταν χαμηλότερο 33,1%, ποσοστό MeOH στο 0,0%, τιμές pH 4,41 και 4,70, συγκέντρωση άλατος 60,0 mM και 55,0 mM, για α=1,30 και α=0,77 αντίστοιχα, με βέλτιστη στήλη την C8 και στις δύο περιπτώσεις.
Και οι τρεις σχεδιασμοί απέδωσαν ικανοποιητική βελτιστοποίηση, η οποία οδηγεί σε πολύ καλό διαχωρισμό των ουσιών, καλές χρωματογραφικές κορυφές και μικρό χρόνο ανάλυσης. Ο συνολικός χρόνος ανάλυσης κυμάνθηκε από 6,15 min έως 8,40 min. Βασικό συμπέρασμα της σύγκρισής τους είναι πως από τον Box-Behnken η βέλτιστη λύση προέκυψε με μικρό αριθμό πειραμάτων και παρουσίασε το μικρότερο χρόνο ανάλυσης, άρα προκύπτει ως συμφερότερος οικονομικά και χρονικά. Ο CCD, όμως, παρουσίασε την μέγιστη επιθυμητότητα και ο D-Optimal την καλύτερη ικανότητα πρόβλεψης για τoν παράγοντα χωρητικότητας του υδροχλωροθειαζιδίου.
Συνολικά, αναπτύχθηκαν νέες μέθοδοι προσδιορισμού υδροχλωροθειαζιδίου, αμλοδιπίνης και βαλσαρτάνης με χρήση στηλών C8 και C18, για τις οποίες εκκρεμεί η επικύρωση μεθόδου.
