Μελέτη του ρόλου των επιγενετικών μηχανισμών και των μηχανισμών μεταγωγής σήματος στη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης: η λειτουργία των CS πρωτεϊνών

Ντάκου- Ζαμπλάρα Κατερίνα- Ζωή

Μονάδα:

Τομέας Κλινικοεργαστηριακός
Βιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας

Ημερομηνία κατάθεσης:

2018-05-23

Έτος εκπόνησης:

2018

Συγγραφέας:

Ντάκου- Ζαμπλάρα Κατερίνα- Ζωή

Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:

Πατσούρης Ευστράτιος, Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Κορκολοπούλου Πηνελόπη, Καθηγήτρια, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Θεοχάρης Σταμάτιος, Καθηγητής, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Πιπέρη Χριστίνα, Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Ιατρικής, ΕΚΠΑ
Φουστέρη Μαρία, Ερευνήτρια Β', ΕΚΕΒΕ Αλ. Φλέμινγκ
Χατζής Παντελεήμων, Ερευνητής Β', ΕΚΕΒΕ Αλ. Φλέμινγκ
Δήμα Αντιγόνη, Ερευνήτρια Γ', ΕΚΕΒΕ Αλ. Φλέμινγκ

Πρωτότυπος Τίτλος:

Μελέτη του ρόλου των επιγενετικών μηχανισμών και των μηχανισμών μεταγωγής σήματος στη ρύθμιση της γονιδιακής έκφρασης: η λειτουργία των CS πρωτεϊνών

Γλώσσες διατριβής:

Ελληνικά

Μεταφρασμένος τίτλος:

Περίληψη:

Η μελέτη μας αρχικά επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο τα φυσιολογικά
κύτταρα αποκρίνονται στις βλάβες που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία στο γονιδίωμα
και οι οποίες διακόπτουν την πορεία την μεταγραφή. Βρέθηκε ότι αμέσως μετά την επαγωγή
βλαβών ξεκινά η ταυτόχρονη απελευθέρωση RNA πολυμερασών II επιμήκυνσης από τις
θέσεις παύσης της μεταγραφής πλησίον των υποκινητών (Promoter proximal pausing sites)
προς το 3’ άκρο όλων των ενεργά μεταγραφόμενων γονιδίων. Με τον τρόπο αυτόν οι RNA
πολυμεράσες, οι οποίες κινούνται κατά μήκος των ενεργών γονιδίων, μεταγράφοντάς τα,
μεγιστοποιούν τις πιθανότητες να συναντήσουν κάποια βλάβη και να ενεργοποιήσουν
άμεσα το υπεύθυνο μονοπάτι επιδιόρθωσης, συντελώντας με τον τρόπο αυτό στην
επιτάχυνση της απομάκρυνσής τους. Μια σημαντική συνέπεια του μεταγραφικού αυτού
μηχανισμού άμυνας είναι η ομογενής μείωση των μεταλλάξεων σε όλα σχεδόν τα
εκφρασμένα γονίδια, όπως βρέθηκε μετά από αλληλούχιση γονιδιωμάτων που είχαν εκτεθεί
σε τοξικούς παράγοντες όπως το μελάνωμα και το αδενοκαρκίνωμα του πνεύμονα. Τα
αποτελέσματα της ενότητας αυτής έχουν δημοσιευθεί πρόσφατα (Lavigne et al., Nature
Communications 2017).
Στη συνέχεια μελετήθηκε η απόκριση των κυττάρων που φέρουν μεταλλαγή στο
ERCC6 γονίδιο (κωδικοποιεί για την CSB πρωτεΐνη), ώστε να αποσαφηνιστεί ο ρόλος της
πρωτεΐνης στη ρύθμιση της μεταγραφής πριν και μετά από την επίδραση γενοτοξικών
παραγόντων. Χρησιμοποιώντας αλληλούχιση νεοσυντιθέμενων τμημάτων RNA βρήκαμε, σε
αντίθεση με ότι πιστεύονταν, ότι και στα CS-B κύτταρα ξεκινά ένα νέο κύμα μεταγραφής στα
αρχικά στάδια έπειτα από επίδραση υπεριώδους ακτινοβολίας, το οποίο όμως είναι πολύ
πιο αργό από αυτό που παρατηρείται στα φυσιολογικά κύτταρα. Η μειωμένη ταχύτητα
μεταγραφής που παρατηρείται απουσία λειτουργικής CSB πρωτεΐνης οφείλεται πιθανά στην
εκτεταμένη παρακώλυση των RNA πολυμερασών στα σημεία DNA βλαβών λόγω της
ελαττωματικής επιδιόρθωσης τους σε αυτά τα κύτταρα. Ενώ, η έναρξη της μεταγραφής
φαίνεται ότι δεν επηρεάζεται, οι πολυμεράσες επιμήκυνσης παραμένουν μόνιμα
παγιδευμένες στα αρχικά τμήματα των γονιδίων και δεν επιτρέπουν την επανάκαμψη της
επιμήκυνσης της μεταγραφής, με αποτέλεσμα την απώλεια ζωτικών μεταγράφων και την
ενεργοποίηση μηχανισμών απόπτωσης των CS-B κυττάρων. Τα αποτελέσματα της 2ης
ενότητας έχουν συμπεριληφθεί σε μια δημοσίευση η οποία είναι στο στάδιο υποβολής σε
διεθνές επιστημονικό περιοδικό (Ntakou-Zamplara et al.).

Κύρια θεματική κατηγορία:

Επιστήμες Υγείας

Λέξεις-κλειδιά:

Σύνδρομο Cockayne, Γονιδιακή ρύθμιση, Μεταγραφή, Μεταγωγή σήματος, CSB, Διατήρηση γενωμικής ακεραιότητας

Ευρετήριο:

Όχι

Αρ. σελίδων ευρετηρίου:

Εικονογραφημένη:

Ναι

Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:

Αριθμός σελίδων:

108