Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Τεντολούρης Νικόλαος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Μακρυλάκης Κωνσταντίνος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Κόκκινος Αλέξανδρος, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΣΚΟΠΟΣ: Η περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια (ΠΑΑ) αποτελεί σοβαρή χρόνια μακροαγγειακή επιπλοκή του σακχαρώδους διαβήτη (ΣΔ). Η μέτρηση του σφυροβραχιόνιου δείκτη (ΑΒΙ) αποτελεί εύχρηστο εργαλείο κλινικής εκτίμησης της αρτηριακής κυκλοφορίας των κάτω άκρων.
Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση του επιπολασμού της ΠΑΑ σε διαβητικούς ασθενείς τύπου 2 της κοινότητας και ο έλεγχος συσχετίσεων της καρδιαγγειακής συννοσηρότητας, της χορηγούμενης αντιδιαβητικής θεραπείας, του καπνίσματος, του γλυκαιμικού ελέγχου και του λιπιδαιμικού προφίλ στις τιμές του μετρούμενου ΑΒΙ.
ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΣ: Πραγματοποιήθηκε συγχρονική μελέτη παρατήρησης ασθενών με ΣΔ τύπου 2 (Ν=70) από δείγμα αστικού επαρχιακού πληθυσμού που παρακολουθείται τακτικά σε πρωτοβάθμιο παθολογικό ιατρείο στη Χαλκίδα.
Έγινε συστηματική καταγραφή του ατομικού αναμνηστικού και της φαρμακευτικής αγωγής όλων των συμμετεχόντων ενώ πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακές αναλύσεις των επιπέδων γλυκόζης πλάσματος νηστείας, της HbA1c, του λιπιδαιμικού προφίλ (ολικής χοληστερόλης, LDL-Chol, HDL-Chol, τριγλυκεριδίων). Παράλληλα, με τη χρήση φορητής συσκευής Doppler διεξήχθη μέτρηση του ΑΒΙ.
Ακολούθησε καταχώρηση και επεξεργασία των κλινικοεργαστηριακών δεδομένων με τη βοήθεια του λογισμικού SPSS v.24.0 Η στατιστική ανάλυση έγινε με μεθοδολογία Χ2, Τ-test και μελέτη διμεταβλητής συσχέτισης.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Παθολογικές τιμές ΑΒΙ (<0,9) εμφάνισε 15,7% των ασθενών (Ν=11). Από τα 70 άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη ποσοστό 35,7% (Ν=25) είχε θετικό ατομικό αναμνηστικό μακροαγγειακών επιπλοκών του διαβήτη (στεφανιαία νόσος, ΑΕΕ, στένωση καρωτίδων, γνωστή ΠΑΑ).
Η παρουσία καρδιαγγειακών συννοσηροτήτων αθροιστικά συσχετίστηκε σημαντικά με παθολογικά χαμηλές τιμές ΑΒΙ (Χ2=17,317 O.R.=3,57, p<0,001) που ήταν σημαντικά χαμηλότερος στους διαβητικούς με θετικό αντίστοιχο ιστορικό έναντι των υπολοίπων (0,92 ± 0,15 vs 1,01 ± 0,06, p<0,001). Ανάλογα ήταν τα ευρήματα για κάθε μια από τις επιμέρους συννοσηρότητες ξεχωριστά.
Από το σύνολο των διαβητικών ασθενών της μελέτης «Χαλκίδα» ποσοστό 17,1% (Ν=12) ελάμβανε θεραπεία με ινσουλίνη με ή χωρίς αντιδιαβητικά δισκία ενώ ποσοστό 82,9 % (Ν=58) ελάμβανε p.o. αγωγή με αντιδιαβητικά δισκία ως μονοθεραπεία ή αγωγή συνδυασμού.
Οι ασθενείς με διάρκεια νόσου > 10 έτη ελάμβαναν ινσουλινοθεραπεία σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό έναντι των ασθενών με διάρκεια νόσου < 10 έτη (X2=6,437, p=0,011). Επιπρόσθετα, τα άτομα υπό ινσουλινοθεραπεία είχαν σημαντικά μεγαλύτερη διάρκεια νόσου (17,1 ± 8,1 έτη vs 9,7 ± 7,2 έτη, p=0,002), υψηλότερες τιμές HbA1c (8,7 ± 1,6 vs 6,9 ± 1,02, p<0,001) και χαμηλότερες τιμές ΑΒΙ (0,92 ± 0,14 vs 0,99 ± 0,10, p=0,047) συγκριτικά με εκείνα στα οποία χορηγούταν p.o. αντιδιαβητική αγωγή.
Η κυματομορφή Doppler του περιφερικού αρτηριακού σφυγμικού κύματος συσχετίστηκε σημαντικά με τον ΑΒΙ καθώς οι διαβητικοί ασθενείς με μονοφασική κυματομορφή είχαν σημαντικά χαμηλότερες μέσες τιμές ΑΒΙ σε σχέση με όσα άτομα είχαν διφασική ή τριφασική κυματομορφή (0,75 ± 0,09 έναντι 0,99 ± 0,09 και 1,027 ± 0,05 αντίστοιχα, p<0,001).
Τέλος, διαπιστώθηκαν στατιστικά σημαντικές αρνητικές γραμμικές συσχετίσεις του καπνίσματος (συν/τής συσχέτισης -0,26, p=0,015) των επιπέδων γλυκόζης νηστείας πλάσματος (συν/τής συσχέτισης -0,262, p=0,024), της HbA1c (συν/τής συσχέτισης -0,236, p=0,025) και του αθηρωματικού δείκτη (συν/τής συσχέτισης -0,289, p=0,029) με τον ΑΒΙ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ο επιπολασμός της ΠΑΑ με κριτήριο τις παθολογικά χαμηλές τιμές ΑΒΙ < 0,9 σε ασθενείς της κοινότητας με ΣΔ τύπου 2 εκτιμήθηκε στο 15,7%.
Η καρδιαγγειακή συννοσηρότητα, η αντιδιαβητική αγωγή, το κάπνισμα, τα επίπεδα της γλυκόζης νηστείας πλάσματος, της HbA1c και o Αθηρωματικός Δείκτης επιδρούν σημαντικά στον ΑΒΙ των διαβητικών ασθενών τύπου 2 και κατ’ επέκταση στον κίνδυνο ανάπτυξης ΠΑΑ.
