Κατεύθυνση Ειδική Αγωγή
Βιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής

2018-12-10

2018

Πασενίδου Φωτεινή

Τσάφος Βασίλης, αναπληρωτής καθηγητής, ΤΕΑΠΗ, ΕΚΠΑ

Διερεύνηση ενταξιακών εκπαιδευτικών πρακτικών σε μια δομή προσχολικής εκπαίδευσης: έρευνα δράσης με χειραφετικό προσανατολισμό

Ελληνικά

Διερεύνηση ενταξιακών εκπαιδευτικών πρακτικών σε μια δομή προσχολικής εκπαίδευσης: έρευνα δράσης με χειραφετικό προσανατολισμό

Τα άτομα με αναπηρία παρά τους αγώνες τους για ισότιμη συμμετοχή στους τομείς της κοινωνίας παραμένουν ακόμη στο περιθώριο (Barnes, 2010). Τα δικαιώματά τους για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και την ευρύτερη κοινωνία παρακωλύονται από το θεσμικό πλαίσιο και τον τρόπο οργάνωσης του συστήματος (Armstrong et al, 2011). Ακόμη, οι ιεραρχικές σχέσεις κυριαρχίας (Armstrong, 2005) στιγματίζουν και αποκλείουν τα άτομα με αναπηρία εμποδίζοντας την πραγμάτωση του στόχου της ένταξής τους. Ωστόσο, «…δεν είναι το άτομο το οποίο δημιουργεί την αναπηρία, αλλά ο τρόπος που η κοινωνία κατασκευάζει την έννοια της διαφορετικότητας» (Harpur, 2012:326).
Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού σ’ αυτήν την κατεύθυνση είναι καθοριστικής σημασίας καθώς μπορεί να ασκήσει κριτική και να προκαλέσει ρήξη στο σύστημα με την υιοθέτηση ενταξιακών πρακτικών. Το αναφαίρετο δικαίωμα της ισότιμης συμμετοχής αφορά όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες (Armstrong et al, 2011). Η ένταξη στην κοινωνία προϋποθέτει την ένταξη στην σχολική κοινότητα. Ο/η εκπαιδευτικός λοιπόν, καλείται να υιοθετήσει έναν ρόλο ενταξιακού εκπαιδευτικού με διερευνητική ματιά στα ζητήματα της εκπαίδευσης ώστε να παρέμβει προς την επίτευξη της συμπερίληψης όλων των μαθητών και μαθητριών (Allan, 2010).
Η παρούσα έρευνα δράσης ως κατεξοχήν ποιοτική έρευνα αποσκοπεί στη διερεύνηση της ισότιμης συμμετοχής στην εκπαίδευση σε ένα πλαίσιο τάξης Νηπιαγωγείου. Η προώθηση του ενταξιακού προσανατολισμού στην έρευνα αποπειράται με την οργάνωση εκπαιδευτικών παρεμβάσεων οι οποίες προωθούν την κοινωνική διάσταση της μάθησης. Επιπρόσθετα, οι συνεργατικές πρακτικές που ενισχύονται στοχεύουν στην ισότιμη συμμετοχή στην εκπαίδευση, την εξέλιξη της ενταξιακής δυναμικής της ομάδας καθώς και την αποδοχή της αναπηρίας μεταξύ των μαθητών και μαθητριών. Όταν η Runswick-Cole (2011:117) διατύπωσε την ερώτηση αν είναι «η ώρα να σταματήσει η προκατάληψη έναντι της ένταξης» (time to end the bias towards inclusion) απάντησε η ίδια με την προτροπή πως είναι η ώρα να αποπειραθεί η ένταξη (time to try inclusion). Επομένως, η εν λόγω έρευνα αποτελεί «απόπειρα» ενταξιακής εκπαίδευσης.
Τα ερευνητικά εργαλεία τα οποία αξιοποιήθηκαν στην έρευνα ήταν συμμετοχικές και μη συμμετοχικές παρατηρήσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας των οποίων τα αποτελέσματα καταγράφηκαν στο ημερολόγιο της εκπαιδευτικού-ερευνήτριας. Ακόμη, έγιναν ημι-δομημένες συνεντεύξεις μεταξύ εκπαιδευτικού και παιδιών αναφορικά με τα ζητήματα προβληματισμού της έρευνας και των πρακτικών ώστε να καταγραφούν οι απόψεις των παιδιών. Τέλος, συλλέχθηκαν δεδομένα από τις καταγραφές συναδέλφων στα ημερολόγιά τους, το παραχθέν υλικό από τις παραγωγές των παιδιών καθώς και από αναφορές γονέων για την τριγωνοποίηση των αποτελεσμάτων.
Τα συμπεράσματα της έρευνας δύνανται να διακριθούν σε τρεις κατηγορίες. Αρχικά, γίνεται λόγος για το σχεδιασμό και την οργάνωση του εκπαιδευτικού προγράμματος σε ένα κλίμα ενταξιακού προσανατολισμού. Επίσης, περιγράφεται η σημασία του ερμηνευτικού μοντέλου αναπηρίας το οποίο πρεσβεύει η εκπαιδευτικός στην προώθηση της ένταξης ή την ενίσχυση του αποκλεισμού των μαθητών και μαθητριών (Slee, 2012). Τέλος, αναλύονται οι σχέσεις των παιδιών, οι δυναμικές που αναπτύχθηκαν, οι συνεργατικές πρακτικές μεταξύ των παιδιών καθώς και η συμβολή τους στην ισότιμη εκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών.

Εκπαίδευση – Αθλητισμός

Ένταξη, χειραφέτηση, έρευνα δράσης, εκπαιδευτικές πρακτικές, ισότιμη συμμετοχή στην εκπαίδευση, αναπηρία

Όχι

0

Ναι

85

250

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2837362