Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννης Μιχόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Επιβλέπων
Αθανάσιος Δουζένης, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ιωάννα Γιαννοπούλου , Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η κοινοτική βία αποτελεί μορφή διαπροσωπικής βίας, μπορεί να είναι σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, λεκτική, να είναι άμεση ή έμμεση, είτε γνωρίζοντας τον δράστη είτε όχι, είναι γεωγραφικά περιορισμένη, και συμβαίνει σε κοινόχρηστους χώρους. Η έκθεση στην κοινοτική βία προκύπτει απευθείας από την εμπειρία της βίας δια μέσου της θυματοποίησης ή του να είναι κανείς θεατής. Η αντίληψη είναι γνωστική λειτουργία μέσω της οποίας γίνεται η πρόσληψη, η οργάνωση και η αναγνώριση των ερεθισμάτων τα οποία μεταφέρουν κάποιες πληροφορίες. Η ύπαρξη κάποιας αρνητικής πληροφορίας τραβάει περισσότερο την προσοχή των ανθρώπων καθώς ενδέχεται να σηματοδοτεί κάποιο κίνδυνο.
Σκοπός της παρούσας εργασίας, κατά πρώτον, είναι να αναδείξει το βαθμό έκθεσης των παιδιών στην κοινοτική βία, μέσα από τις εμπειρίες τους, είτε ως θεατές, είτε ως θύματα. Κατά δεύτερον, στοχεύει στην διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της έκθεσης των παιδιών στην βία, και της διαμόρφωσης αντιλήψεων περί αυτής.
Μέθοδος: Το δείγμα αποτέλεσαν 150 παιδιά 10 – 12 ετών, κάτοικοι Δυτικής και Βορειοανατολικής Αττικής. Τους δόθηκε ενοποιημένο ερωτηματολόγιο 45 ερωτήσεων, που περιλάμβανε 6 δημογραφικές ερωτήσεις, το «Ερωτηματολόγιο για τις αντιλήψεις των μαθητών για τη βία» του Slaby και το «Ερωτηματολόγιο Έκθεσης στην κοινοτική βία» του Schwartz.
Αποτελέσματα: Το 94,7% των ερωτηθέντων έχει εκτεθεί τουλάχιστον μια φορά σε κάποιο τύπο κοινοτικής βίας είτε ως θεατής είτε ως θύμα. Μεγαλύτερο ποσοστό έκθεσης εμφανίζουν τα παιδιά της Δυτικής Αττικής (97,7%), έναντι της Βορειοανατολικής (90,6%, p<0,05). Έκθεση σε βία ως θεατές δήλωσε το 93,3% των παιδιών, με τα περισσότερα να είναι από την Δυτική Αττική (97,7% έναντι 87,5% της Βορειοανατολικής Αττικής). Έκθεση σε βία ως θύματα δήλωσε το 68,0% των παιδιών με τα περισσότερα να είναι από την Δυτική Αττική (70,9 έναντι 64,1 της Βορειοανατολικής Αττικής), όμως τα παιδιά της Β.Α Αττικής σημείωσαν υψηλότερα σκορ στο βαθμό έκθεσης. Σχετικά με τις αντιλήψεις των παιδιών, εντοπίστηκε μικρή αρνητική συσχέτιση, (28.2%, με p<0,01) που δείχνει πως όσο η έκθεση στη βία αυξάνεται, τόσο μειώνονται και οι γνώσεις των παιδιών και οι ικανότητές τους στην ειρηνική επίλυση διενέξεων, κάνοντας τα πιο θετικά στη βία. Ως προς το φύλο, προκύπτει στατιστικά σημαντική διαφορά, με τα κορίτσια να είναι πιο πιθανό να αποφεύγουν τη χρήση βίας σε σχέση με τα αγόρια. Παρ’ όλα αυτά, το 80,5% των κοριτσιών από τη Β.Α Αττική συμφωνεί στην ιδέα να χτυπήσει κάποιον που τα έχει ήδη χτυπήσει, σε αντίθεση με τα αγόρια της ίδιας περιοχής που το πιστεύουν σε ποσοστό 64,3%.
Συμπεράσματα: Το περιβάλλον διαβίωσης παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των αντιλήψεων περί βίας και στο βαθμό έκθεσης των παιδιών σε αυτή, καθώς επίσης αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση νεανικής βίας.
Λέξεις-κλειδιά:
Θυματοποίηση, Έκθεση στη βία, Κοινοτική βία, Νεανική βία, Διαμόρφωση αντιλήψεων
