Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Επιβλέπουσα: Βίκυ Πάτσιου, Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. , Ε.Κ.Π.Α.
Μέλος: Θωμάς Μπαμπάλης, Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. , Ε.Κ.Π.Α.
Μέλος: Ελπινίκη Νικολουδάκη - Σουρή, Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. , Πανεπιστήμιο Κρήτης
Περίληψη:
Ο Νίκος Καζαντζάκης λόγω της πλούσιας εργογραφίας του και του κοσμοπολιτισμού του κατατάσσεται ανάμεσα στους σπουδαιότερους Έλληνες πεζογράφους και τα έργα του εξακολουθούν μέχρι σήμερα να συγκινούν και να προβληματίζουν αναγνώστες όλων των ηλικιών. Το έντονο αυτοβιογραφικό στοιχείο σε συνδυασμό με τις ταξιδιωτικές του εμπειρίες και τις φιλοσοφικές του ιδέες που διατρέχουν το σύνολο του έργου του, δημιουργούν ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα το οποίο μπορεί να προσελκύσει και παράλληλα να ωφελήσει σε πολλά επίπεδα τον κάθε αναγνώστη. Για το λόγο αυτό, διάφορα έργα του κρητικού συγγραφέα αξιοποιούνται για τις ανάγκες της διδακτικής πράξης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η παρουσία του στα σχολικά εγχειρίδια κρίνεται σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής, καθώς διάφοροι παράγοντες –η περιορισμένη θεματολογία των εγχειριδίων, αλλά και η ιδιωματική του γλώσσα –εμποδίζουν τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν όλες τις πτυχές του καζαντζακικού έργου και παράλληλα στερούν από τους νεαρούς μαθητές την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την προσωπικότητα και τις ιδέες του. Τα αποσπάσματα που ανθολογούνται στα εγχειρίδια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προέρχονται κατά κύριο λόγο από δύο συγκεκριμένα έργα και ενδεχομένως προκαλείται η εντύπωση πως δεν επαρκούν, ώστε οι μαθητές να γνωρίσουν, σε κάποιο βαθμό, τον Νίκο Καζαντζάκη και το έργο του. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού τονίζεται ο ρόλος των διδακτικών τεχνικών, οι οποίες είναι δυνατόν να λειτουργήσουν ως ένα πολύτιμο εργαλείο, το οποίο έχει στη διάθεσή του ο εκπαιδευτικός. Με τη μέθοδο project και τη μέθοδο της δραματοποίησης, οι οποίες αναπτύχθηκαν, δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές να αναπτύξουν την κριτική ικανότητά τους σε ένα διαλογικό, συλλογικό πλαίσιο. Στην αναγκαιότητα, παρουσίαση και αξιοποίηση αυτού του κριτικού εκπαιδευτικού εργαλείου επικεντρώνεται η παρούσα εργασία. Μέσω των υπό εξέταση διδακτικών τεχνικών, οι οποίες καλούνται να ανταποκριθούν στη σύγχρονη πραγματικότητα που βιώνουν οι νεαροί μαθητές, ο εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να υπερβεί τα στενά όρια των σχολικών εγχειριδίων και να ωθήσει τη σχολική τάξη στην καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων. Συνεπώς οι μαθητές δύνανται να αποκτήσουν εφόδια που, σε συνδυασμό με το περιεχόμενο του καζαντζακικού έργου, θα αποτελέσουν πολύτιμο σύμμαχο στην ενήλικη ζωή τους και θα δικαιώσουν τις θεμελιώδεις αρχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το καζαντζακικό corpus αποτελεί μια λογοτεχνική και φιλοσοφική ολότητα, η οποία ανταποκρίνεται στις εκπαιδευτικές ανάγκες της εποχής μας. Είναι δυνατόν, με την κατάλληλη καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό, η σχολική τάξη να αξιοποιήσει, μέσα από τη μεθοδική ανάδειξη τμήματος του έργου του κρητικού συγγραφέα, τις πανανθρώπινες αξίες του. Μέσα από αυτές μπορεί να εμπεδωθεί το κριτικό πνεύμα και η δυναμική της συλλογικής εργασίας, δηλαδή η συν-εργασία, στοιχείο που νοηματοδοτεί και εν τέλει δικαιώνει την εκπαιδευτική πράξη. Είναι ευνόητο πως το καζαντζακικό παράδειγμα, ως εκπαιδευτικό μοντέλο για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο σχολείο, μπορεί, μέσα από διαθεματικές προσεγγίσεις άλλων λογοτεχνικών κειμένων, να υπερβεί τον αρχικό σκοπό του και να επηρεάσει ευρύτερα τον τρόπο διδασκαλίας της λογοτεχνίας στη σχολική τάξη.
Λέξεις-κλειδιά:
Νίκος Καζαντζάκης , Σχολικά βιβλία , Δευτεροβάθμια εκπαίδευση , Διδακτικές τεχνικές
