Μονάδα:
Τμήμα ΙατρικήςΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-04-19
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Χρούσος Γεώργιος, Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Παπαβασιλείου Αθανάσιος, Καθηγητής, Βιοχημεία, ΕΚΠΑ
Κωνσταντόπουλος Κωνσταντίνος, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Παναγιωτίδης Παναγιώτης, Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Βασιλακόπουλος Π. Θεόδωρος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Πιπέρη Χριστίνα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Βιοχημεία, ΕΚΠΑ
Μοσχοβή Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρική, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Ο ρόλος των STAT μεταγραφικών παραγόντων στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία της παιδικής λευχαιμίας
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Ο ρόλος των STAT μεταγραφικών παραγόντων στην οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία της παιδικής λευχαιμίας
Περίληψη:
Οι νεοπλασίες της παιδικής ηλικίας αφορούν μόνο το 2% του συνόλου των κακοηθών νοσημάτων στις αναπτυγμένες χώρες. Παρά την σπανιότητα τους, το 10% των θανάτων της παιδικής ηλικίας οφείλεται στα νοσήματα αυτά. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος, τόσο στη διάγνωση, όσο και στην αντιμετώπιση των νοσημάτων αυτών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, ένα νόσημα που παλαιότερα θεωρείτο «θανατηφόρο», σήμερα, με την βελτίωση των διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων, να θεωρείται «ιάσιμο». Οι λευχαιμίες αποτελούν το 25% των παιδικών κακοηθών νοσημάτων, Στη χώρα μας η επιβίωση των παιδιών με καρκίνο φτάνει το 70-75%, ενώ για την οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ΟΛΛ) ξεπερνάει το 80%. Παρόλα ταύτα, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτων μετά τα ατυχήματα στην παιδική ηλικία.
Επιδημιολογικές μελέτες έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς να αναδείξουν τους πιθανούς παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση των κακοηθών νοσημάτων της παιδικής ηλικίας. Οι λευχαιμίες, και κυρίως η ΟΛΛ, έχουν μελετηθεί περισσότερο. Στους πιθανούς παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται γενετικοί παράγοντες, περιβαλλοντικοί παράγοντες, καθώς και ιογενείς λοιμώξεις. Στην προσπάθεια ανάδειξης των πιθανών μηχανισμών που εμπλέκονται στη λευχαιμογένεση, το ενδιαφέρον των πιο πρόσφατων ερευνών έχει στραφεί στους γενετικούς παράγοντες, στοχεύοντας κυρίως στην καλύτερη κατανόηση αλλά και στην αντιμετώπιση του νοσήματος με πιο ειδικά θεραπευτικά μέσα. Αν και η επίδραση των παραπάνω παραγόντων στην εμφάνιση της λευχαιμίας είναι σαφώς καθορισμένη, οι ενδοκυττάριοι μηχανισμοί που μεσολαβούν δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να κατέχουν τα ενδοκυττάρια μονοπάτια αγωγής σήματος ( Signaling pathways).
Μια από τις κυριότερες ενδοκυττάριες σηματοδοτήσεις αποτελεί η οδός Janus Kinase / Signal Transducer and Activation of Transcription (JAK/STAT). Μέσω αυτής της οδού μεταβιβάζονται συνήθως σήματα από κυτοκίνες και άλλους αυξητικούς παράγοντες, που χρησιμοποιούν υποδοχείς χωρίς δραστικότητα τυροσινικής κινάσης. Η σχέση των STAT με βασικά γονίδια υποδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο της ενδοκυττάριας αυτής οδού στην αιμοποίηση και στην ρύθμιση της λειτουργίας των αιμοποιητικών κυττάρων. Επιπλέον μεταβολές της JAK/STAT οδού έχουν συσχετιστεί άμεσα ή έμμεσα με αιματολογικά νοσήματα. Η βαριά οικογενής ουδετεροπενία (STAT3, STAT5), η αναιμία Fanconi (STAT1), η καλοήθης ερυθροκυττάρωση (STAT5) αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Αντικατοπτρίζοντας τον σημαντικό τους ρόλο στην κυτταρική ανάπτυξη και διαφοροποίηση, αρκετές μελέτες έχουν αναδείξει την παθολογική ενεργοποίηση των STAT σε συμπαγείς όγκους και σε αιματολογικές κακοήθειες. Ειδικότερα όμως, η συνεχής ενεργοποίηση των STAT1 και κυρίως STAT3, STAT5a και STAT5b, έχει καταγραφεί τόσο στις οξείες όσο και στις χρόνιες λευχαιμίες, συσχετίζοντας τους και με συγκεκριμένες χρωμοσωμικές ανωμαλίες που σχετίζονται με την πρόγνωση της νόσου. Συγκεκριμένα οι FLT3-ITD θετικές λευχαιμίες (ΟΛΛ και ΟΜΛ), που χαρακτηρίζονται από δυσμενή πρόγνωση, ενεργοποιούν το STAT μεταγραφικό μονοπάτι. Συνεπώς, ένα ενδοκυττάριο μονοπάτι μεταγωγής σήματος που θα μπορούσε, αναμφισβήτητα, να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης στα πλαίσια ανάπτυξης στοχευμένης θεραπείας, είναι αυτό των STAT μεταγραφικών παραγόντων.
Η παρούσα μελέτη στοχεύει στην ταυτοποίηση της ενεργοποίησης των STAT γονιδίων στην παιδική ΟΛΛ καθώς και την ανάδειξη οποιαδήποτε πιθανής συσχέτισης της με συγκεκριμένα κυτταρογενετικά χαρακτηριστικά ή στάδια ωρίμανσης του λευχαιμικού κυττάρου, δηλαδή του ανοσοφαινότυπου της λευχαιμίας. Επιπλέον μελετήσαμε και την έκφραση των STAT γονιδίων σε σχέση με την ελάχιστη υπολειπόμενη νόσο και την επιβίωση.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία της παιδικής ηλικίας, Μεταγραφικός παράγοντας STAT1, Μεταγραφικός παράγοντας STAT3, Μεταγραφικός παράγοντας STAT5
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
144
