Μονάδα:
Κατεύθυνση Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία. Διδακτική ΓλώσσαςΒιβλιοθήκη Σχολής Επιστημών της Αγωγής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-06-03
Συγγραφέας:
Λαμπροπούλου Ασπασία
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
1. Νάκας Θανάσης, Ομότιμος Καθηγητής Γλωσσολογίας του Π.Τ.Δ.Ε του Πανεπιστημίου Αθηνών
2. Αναστασία Χριστοφίδου, Ερευνήτρια Α’, Διευθύντρια Κέντρου Ερεύνης Επιστημονικών Όρων και Νεολογισμών της Ακαδημίας Αθηνών
3. Γεωργία Κατσούδα, Ερευνήτρια Α΄ βαθμίδας της Ακαδημίας Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Οι νεολογισμοί στους τίτλους των παιδικών παραμυθιών
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Οι νεολογισμοί στους τίτλους των παιδικών παραμυθιών
Περίληψη:
Η παιδική λογοτεχνία βρίθει από παραδείγματα νεολογισμών που εντοπίζονται τόσο στην πορεία και στην εξέλιξη του παραμυθιού, όσο και στον τίτλο του. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται σε αυτά είναι απλή αλλά συγχρόνως παραστατική, μιμείται τον προφορικό λόγο και ήχους του και επιτρέπει στα παιδιά να τη χρησιμοποιήσουν ως «όχημα» για να μεταβούν στον κόσμο των ενηλίκων. Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται συνδυάζονται με μοναδικούς τρόπους και δημιουργούν πολύ συχνά νεολογισμούς, προσπαθώντας να καλύψουν και να περιγράψουν τη λέξη-στόχο με ευφάνταστο τρόπο.
Οι νεολογισμοί χρησιμοποιούν τους μηχανισμούς της σύμφυρσης, της σύνθεσης, της παραγωγής, της επανετυμολόγησης, τις ηχομιμητικές λέξεις ή ακόμα και συνδυασμό κάποιων εξ’ αυτών με στόχο να εξασφαλίσουν έναν πρωτοποριακό τίτλο μοναδικής σύλληψης.
Παραδείγματα νεολογισμών εμφανίζονται για πρώτη φορά στο λεξικό του Α.Κοραή (1782), σε αυτό του Σ.Βυζάντιου και καταγράφονται συστηματικά κυρίως στον Σ.Κουμανούδη. Προκειμένου μια νέα λέξη να χαρακτηρισθεί «νεολογισμός», πρέπει να καλύπτει κάποια κριτήρια και βέβαια πολλές φορές κάποιοι από αυτούς, ανταποκρινόμενοι στις επιταγές της κοινωνίας, να φτάσουν να υιοθετηθούν από τη γλώσσα, ενώ κάποιοι άλλοι εξαφανίζονται οριστικά ή παραμένουν άπαξ, όπως στην παιδική λογοτεχνία.
Στους τίτλους των παιδικών παραμυθιών εντοπίζονται αρκετοί ad hoc ή ευκαιριακοί νεολογισμοί που χρησιμοποιούν στο μεγαλύτερο βαθμό τον μηχανισμό της σύνθεσης. Μάλιστα, προκύπτουν ιδιαίτερες τάσεις αξιοποίησης των υποκοριστικών ως προς τον νεολογικό σχηματισμό. Λίγοι νεολογισμοί χρησιμοποιούνται στα γλωσσικά εγχειρίδια και αυτό βέβαια είναι δικαιολογημένο διότι στόχος τους δεν είναι να διδαχτούν οι μαθητές την εφευρετικότητα στη γλώσσα, αλλά με ευρηματικό τρόπο να κατανοήσουν τους κανόνες που διέπουν το γλωσσικό σύστημα.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Γλώσσα – Λογοτεχνία
Λέξεις-κλειδιά:
νεολογισμός, σύμφυρση, σύνθεση, παραγωγή, επανετυμολόγηση, ηχομιμητικές λέξεις
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
45
