Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κωνσταντίνος Δεμέτζος, Καθηγητής Φαρμακευτικής Νανο-Τεχνολογίας, Τμήμα Φαρμακευτικής ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Τα λιποσώματα είναι λιπιδικές κυστιδικές νάνο-δομές, αποτελούμενες κυρίως από
φωσφολιπίδια τα οποία όταν βρεθούν μέσα σε ένα υδατικό μέσο διασποράς αυτο-
οργανώνονται αυθόρμητα κάτω από κατάλληλες συνθήκες σε δομές διπλοστιβάδων, οι
οποίες περικλύουν στο εσωτερικό τους το υδατικό μέσο. Χάρη στην αμφιφιλική δομή
τους και τη βιοσυμβατότητά τους με τις βιολογικές μεμβράνες, έχουν χρησιμοποιηθεί
ευρέως ως συστήματα στοχευμένης μεταφοράς και ελεγχόμενης αποδέσμευσης, τόσο
υδρόφιλων όσο και λιπόφιλων βιοδραστικών μορίων.
Τα ελαστικά λιποσώματα, διαφορετικά τρανσφεροσώματα, έχουν ερευνηθεί εκτενώς ως
διαδερμικά συστήματα χορήγησης φαρμάκων, αποφεύγοντας το φαινόμενο πρώτης
διόδου από το ήπαρ. Αποτελούνται από φωσφολιπίδια και επιφανειοδραστική ουσία, η
οποία βελτιώνει την ελαστικότητα της διπλοστιβάδας, ενισχύοντας την διείσδυση στις
βαθύτερες στιβάδες του δέρματος έως τη συστηματική κυκλοφορία, υπό την επίδραση
της βαθμίδας ενυδάτωσης, σε σύγκριση με τα συμβατικά άκαμπτα λιποσώματα.
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η παρασκευή ελαστικών
λιποσωμάτων, με τη μέθοδο ενυδάτωσης λεπτού λιπιδικού υμενίου, χρησιμοποιώντας
διαφορετικά λιπίδια και επιφανειοδραστικά, ώστε να μελετηθεί η επίδραση των
συστατικών στα φυσικά χαρακτηριστικά και τη φυσική σταθερότητά τους.
Τα φυσικά χαρακτηριστικά των ελαστικών λιποσωμάτων μετρήθηκαν μέσω της μεθόδου
δυναμικής σκέδασης φωτός (DLS). Το μέγεθός τους την ημέρα παρασκευής τους,
κυμαινόταν από μικρά έως μεγάλα μονοστιβαδικά κυστίδια (SUVs και LUVs), ανάλογα
με την υδροφιλία του επιφανειοδραστικού από το οποίο αποτελούνταν, ενώ η τιμή του
δείκτη πολυδιασποράς ήταν κοντά στο μηδέν, υποδηλώνοντας μονοδιασπορά μεγέθους.
Η φυσική σταθερότητα αξιολογήθηκε μέσω μετρήσεων του μεγέθους, ως μία σημαντική
φυσική ιδιότητα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, σε βάθος χρόνου 30 ημερών και σε
συνθήκες αποθήκευσης: i) 4˚C, ii) 25˚C, iii) 45˚C και διαπιστώθηκε ότι η αποθήκευση
στους 4˚C προάγει την εις βάθος χρόνου φυσική σταθερότητα, ενώ οι υψηλές
θερμοκρασίες προτρέπουν την συσσωμάτωση. Τέλος, σύμφωνα με τη μελέτη φυσικής
σταθερότητας, κατά πλειοψηφία, τα ελαστικά λιποσώματα αποτελούμενα από το
Tween80 ήταν πιο σταθερά όσον αφορά το μέγεθός τους, σε σύγκριση με τα ελαστικά
λιποσωμάτα αποτελούμενα από το Span80, στις συνθήκες δωματίου.
Λέξεις-κλειδιά:
ελαστικά λιποσώματα, φυσική σταθερότητα, δυναμική σκέδαση φωτός, συσσωμάτωση
