Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σουρτζή Παναγιώτα, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, Ε.Κ.Π.Α., Επιβλέπουσα
Βελονάκης Εμμανουήλ, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Ε.Κ.Π.Α.
Διομήδους Μαριάννα, Καθηγήτρια, Τμήμα Νοσηλευτικής, Ε.Κ.Π.Α.
Περίληψη:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η βελτίωση των συνθηκών υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και γενικότερα η βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος τείνει να αποτελεί προτεραιότητα όλο και περισσότερων χωρών. Τα Νοσοκομεία αποτελούν εξαιρετικά πολύπλοκους οργανισμούς που συγκεντρώνουν μια πληθώρα επαγγελματικών παραγόντων κινδύνου που προκύπτουν τόσο από το ίδιο το νοσοκομειακό περιβάλλον όσο και από τη φύση της εργασίας που εκτελείται.
ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της μελέτης ήταν η καταγραφή και ανάλυση των εργατικών ατυχημάτων τα οποία δηλώθηκαν από τους εργαζομένους στο Ιατρείο Εργασίας πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Αττικής κατά την πενταετία 2013- 2017.
ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Για την καταγραφή των δεδομένων της παρούσας αναδρομικής περιγραφικής μελέτης έγινε συλλογή δεδομένων από τα 505 έντυπα δήλωσης εργατικού ατυχήματος, που συμπληρώθηκαν από το 2013 έως και το 2017. Ειδικότερα, διερευνήθηκαν οι δραστηριότητες στη διάρκεια των οποίων συνέβησαν τα ατυχήματα καθώς και τα αίτια των τραυματισμών, ο τρόπος και ο χώρος τραυματισμού, η χρήση Μ.Α.Π, τα αποτελέσματα των ιολογικών ελέγχων και οι απαραίτητες οδηγίες που δόθηκαν μετά το ατύχημα. Ταυτόχρονα, έγινε μια προσπάθεια προσδιορισμού και αξιολόγησης των παραγόντων κινδύνου καθώς και των συνθηκών τραυματισμού. Η καταγραφή των δεδομένων και η αρχική επεξεργασία έγιναν με το πρόγραμμα ανάλυσης και διαχείρισης λογιστικών φύλλων Microsoft Excel 2010, ενώ η στατιστική ανάλυση αυτών με το στατιστικό πρόγραμμα Statistical Package for Social Sciences (SPSS) v.21.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το 73,5% των τραυματισμών συνέβη σε γυναίκες, ενώ στην ηλικιακή ομάδα 19-35 ετών καταγράφηκε το 64,6% των τραυματισμών. Το νοσηλευτικό προσωπικό υπέστη το 31,5% των τραυματισμών, οι φοιτητές το 28,5%, οι ειδικευόμενοι ιατροί το 22,4% και οι ειδικευμένοι το 6,3%, ενώ μικρότερα ποσοστά συνέβησαν στο προσωπικό καθαριότητας (5,2%), στο βοηθητικό προσωπικό (3,2%), στο προσωπικό εργαστηρίου (2,4%) και στο τεχνικό/λοιπό προσωπικό(0,6%). Συχνότεροι ήταν οι τραυματισμοί με αιχμηρά αντικείμενα (77,2%) και η έκθεση σε βιολογικά υλικά (16,9%). Ατυχήματα καταγράφηκαν στα περισσότερα τμήματα του νοσοκομείου με υπεροχή στα παθολογικά, χειρουργικά, Μ.Ε.Θ., Τ.Ε.Π. Το 76,7% των εργαζομένων έκαναν χρήση των ενδεδειγμένων Μ.Α.Π. τη στιγμή του ατυχήματος, ενώ δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάλογα με το φύλο. Το 82,3% των τραυματισμών εντοπίστηκε στα άνω άκρα, το 12,3% στο πρόσωπο, το 3,6% στα κάτω άκρα, το 0,6 στον κορμό ενώ το 1,2% έχει πολλαπλή εντόπιση. Όσον αφορά στο επίπεδο ανοσοποίησης έναντι του ιού HBV, το 85,1% έχει εμβολιαστεί, ενώ μετά τον τραυματισμό, το 12,1% χρειάστηκε μια αναμνηστική δόση του συγκεκριμένου εμβολίου, το 2,9% χρειάστηκε να λάβει ανοσοσφαιρίνη, ενώ το 1% έλαβε αντιρετροϊκή αγωγή. Στο 93,7% των δηλωθέντων ατυχημάτων δεν υπήρξε απουσιασμός, ενώ στο υπόλοιπο 6,3% υπήρξε απουσιασμός >3 ημερών. Ανάμεσα στο ιατρικό προσωπικό, στο προσωπικό καθαριότητας και στο λοιπό προσωπικό (βοηθητικό, εργαστηρίου, τεχνικό) υπάρχει μείωση του ποσοστού των ατυχημάτων το 2015-2017 σε σχέση με το 2013-2014, δηλαδή μετά την εφαρμογή του Π.Δ. 6/2013. Αντίθετα, αύξηση καταγράφηκε στα ατυχήματα του νοσηλευτικού προσωπικού, από 29,2% την περίοδο 2013-2014, σε 33,3% την περίοδο 2015-2017 και στους φοιτητές από 23,3% σε 32,6% αντίστοιχα. Βρέθηκε στατιστικά σημαντική αύξηση των τραυματισμών από άστοχες κινήσεις, μεταξύ των δύο χρονικών περιόδων από 63,2% σε 73,7% (p-value=0,012). Τέλος, βρέθηκε στατιστικά σημαντική μείωση του ποσοστού των μη εμβολιασθέντων έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β (2013-2014: 13,9% σε σχέση με 2015-2017: 7,9%, p-value=0,025). Μόνο το 8,7% (43 άτομα) δηλώνει ότι έχει εκπαιδευτεί, εκ των οποίων, το 55,8% ήταν εργαζόμενοι της αναδόχου εταιρίας καθαρισμού και είχαν εκπαιδευτεί από την ανάδοχο εταιρία.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Οι τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα και η έκθεση σε βιολογικά υγρά παρουσιάζουν υψηλή επίπτωση στους επαγγελματίες υγείας που απασχολούνται στο νοσοκομειακό περιβάλλον. Σε συνδυασμό με την έλλειψη εκπαίδευσης σε θέματα Υ.Α.Ε, σηματοδοτείται η αναγκαιότητα ολοκληρωμένης στρατηγικής πρόληψης και προστασίας, με τη συνεργασία όλων: Πολιτείας, Διοίκησης των νοσοκομείων, Ιατρών Εργασίας, Τεχνικών Ασφάλειας, καθώς και των ίδιων των εργαζομένων μέσω των επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας Εργαζομένων.
