Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μαριάνθη Καπλάνογλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
Βασιλική Χρυσανθοπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ε.Κ.Π.Α.
Γεώργιος Κατσαδώρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Παν/μίου Αιγαίου
Περίληψη:
Η παρούσα εργασία επιχειρεί μία διττή προσέγγιση του ελληνικού λαϊκού παραμυθιού: αφενός διαχρονικά ως ιστορικού αντικειμένου στην ιστορική του εξέλιξη, αφετέρου συγχρονικά σε σχέση με ένα πολιτισμικό παρόν μέσα από τη μελέτη των αφηγήσεων μιας ομάδας αφηγητριών από το χωριό Φάνες Ρόδου. Στόχοι της εργασίας είναι η ανάδειξη της τοπικής αφηγηματικής παράδοσης και του τρόπου που αυτή διαφοροποιείται από το παγκόσμιο στο εθνικό και στη συνέχεια σε τοπικό επίπεδο, καθώς και ο προσδιορισμός της λειτουργίας των διηγήσεων αυτών στην κοινότητα, άλλοτε και τώρα. Μεθοδολογικά συνδύασα τη λαογραφική με την ιστορική προσέγγιση (επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση για τη συγκέντρωση του πρωτογενούς υλικού, ημικατευθυνόμενες συνεντεύξεις, ιστορικο-γεωγραφική μέθοδος για τη συγκριτική ανάλυση των κειμένων, μελέτη των ιστορικών πηγών και της τοπικής ιστορίας). Στην εργασία μου περιλαμβάνονται τα κείμενα των παραμυθιών που συγκέντρωσα στο χρονικό διάστημα Ιανουαρίου 2018 – Ιουνίου 2018, καταγραμμένα στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα.
Στην εργασία αξιοποίησα ακόμη, βασικές θεωρίες για το παραμύθι και τα συναφή αφηγηματικά είδη (Genre Theory). Γίνεται λόγος για την προέλευση, την ερμηνεία, τα χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο του παραμυθιού ως ανθρωπολογικού είδους, αλλά και για την αξιοποίησή του στη σύγχρονη εποχή. Στη συνέχεια το παραμύθι συνδέεται με τον συγκεκριμένο χώρο κυκλοφορίας του, το χωριό Φάνες και δίνονται πληροφορίες, για την ιστορία, τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, το γλωσσικό ιδίωμα, τις συνήθειες, το παρελθόν και το παρόν του τόπου, οι οποίες πηγάζουν από την επιτόπια και τη βιβλιογραφική έρευνα. Τέλος, κατατάσσονται, αναλύονται και σχολιάζονται οι αφηγήσεις σύμφωνα με το διεθνές τυπολογικό σύστημα των Aarne – Thompson – Uther, τον Κατάλογο των Ελληνικών Παραμυθιών - Κατάλογο Μέγα που έχει μερικώς εκδοθεί από το Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία και την ιδιαίτερη προσέγγιση των ίδιων των αφηγητριών, αφού εκείνες είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην προφορική αφηγηματική παράδοση και την κοινότητα.
Λέξεις-κλειδιά:
Λαϊκό παραμύθι, λαϊκή αφήγηση και αφηγητές, ελληνικές και διεθνείς παραλλαγές, Φάνες Ρόδου, προφορική παράδοση, τοπική ιστορία.
