Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιατρική Φυσική-ΑκτινοφυσικήΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2019-10-29
Συγγραφέας:
Καστόρης-Κατσαμάγκας Νικόλαος
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Καλέφ-Εζρά Τζων, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Θεοδώρου Κυριακή, Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τσέκερης Περικλής, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Πρωτότυπος Τίτλος:
Μελέτη των συστηματικών και τυχαίων γεωμετρικών σφαλμάτων στην ακτινοθεραπεία υπό απεικονιστική καθοδήγηση (IGRT)
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Μελέτη των συστηματικών και τυχαίων γεωμετρικών σφαλμάτων στην ακτινοθεραπεία υπό απεικονιστική καθοδήγηση (IGRT)
Περίληψη:
Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας στο Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα του ΠΓΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, είναι η μελέτη των συστηματικών και τυχαίων γεωμετρικών σφαλμάτων των ασθενών που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία υπό απεικονιστική καθοδήγηση IGRT.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στις ανατομικές περιοχές της κεφαλής ή/και του τραχήλου (12 ασθενείς), του προστάτη (22 ασθενείς) και του μαστού (8 ασθενείς). Η απεικονιστική καθοδήγηση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση της διάταξης kV XVI CBCT για το σύνολο των ανατομικών περιοχών και επιπλέον με τη χρήση της διάταξης MV EPID/iViewGT για την ανατομική περιοχή του μαστού. Οι διατάξεις είναι ενσωματωμένες στο γραμμικό επιταχυντή Elekta Synergy™. Πραγματοποιήθηκε ποιοτικός έλεγχος των απεικονιστικών διατάξεων που χρησιμοποιήθηκαν και μετρήθηκε η δόση που λαμβάνεται από τον ασθενή κατά την εφαρμογή των απεικονιστικών πρωτοκόλλων. Στη συνέχεια, υπολογίστηκαν τα γεωμετρικά περιθώρια επέκτασης του κλινικού όγκου-στόχου (CTV) ; που απαιτούνται για τη δημιουργία του όγκου-στόχου για το σχεδιασμό θεραπείας (PTV), μέσω της σχέσης του Van Herk για το σύνολο των ανατομικών περιοχών στους τρεις άξονες X-Lateral, Y-Longitudinal και Z-Vertical με βάση τα υπολογιζόμενα γεωμετρικά σφάλματα από το λογισμικό των απεικονιστικών διατάξεων μετά την αυτόματη ή/και τη χειροκίνητη ταύτιση των εικόνων τους με τις εικόνες αναφοράς.
Τα γεωμετρικά περιθώρια επέκτασης του CTV που απαιτούνται, υπολογίστηκαν από 5mm έως 6mm στην ανατομική περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου, από 11mm έως 11,5mm στην ανατομική περιοχή του προστάτη και από 10,5mm έως 14mm στην ανατομική περιοχή του μαστού, βασιζόμενοι σε σχεδόν εβδομαδιαίες απεικονίσεις της θέσης των ασθενών. Τα αποτελέσματα εμφανίστηκαν μεγαλύτερα σε σχέση με τα αντίστοιχα γεωμετρικά περιθώρια που υπολόγισαν τα περισσότερα τμήματα με τα οποία πραγματοποιήθηκε σύγκριση και οι πιθανοί λόγοι αναπτύσσονται αναλυτικά στα πλαίσια της εργασίας.
Με βάση το φόρτο εργασίας του Τμήματος ακτινοθεραπείας του ΠΓΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ αλλά και την ακτινική επιβάρυνση των ασθενών από τις απεικονιστικές διατάξεις, προτάθηκε η υιοθέτηση του πρωτοκόλλου μείωσης του συστηματικού σφάλματος με απεικόνιση της θέσης των ασθενών τουλάχιστον στις τρεις πρώτες συνεδρίες και διόρθωση της θέσης τους με βάση το μέσο όρο των γεωμετρικών αποκλίσεων των τριών πρώτων συνεδριών. Επιπλέον, προτάθηκε η λήψη εβδομαδιαίων απεικονίσεων της θέσης των ασθενών με σκοπό την επικαιροποίηση του συστηματικού σφάλματος και την εκ νέου διόρθωση αυτού. Επίσης, προτάθηκε η μείωση του πάχους των σημαδιών ταύτισης στο σώμα των ασθενών με χρήση δερματόστικτων σημαδιών για την καλύτερη ευθυγράμμιση τους με τα επιτοίχια laser της αίθουσας θεραπείας και μείωσης του τυχαίου γεωμετρικού σφάλματος τοποθέτησης.
Στην ανατομική περιοχή του μαστού, πραγματοποιήθηκε σύγκριση της απεικονιστικής διάταξης kV XVI CBCT (αυτόματη ταύτιση) και της απεικονιστικής διάταξης MV EPID/iViewGT (χειροκίνητη ταύτιση από δύο ιατρούς). Η μελέτη δεν κατέδειξε στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς τα γεωμετρικά σφάλματα που υπολογίστηκαν στους τρεις άξονες από τις δύο διατάξεις, με βεβαιότητα της τάξης του 95%, για σχεδόν το σύνολο των περιπτώσεων. Ως εκ τούτου, προτάθηκε η συμπληρωματική χρήση των δύο διατάξεων στην περιοχή του μαστού με σκοπό την εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους.
Τέλος στην ανατομική περιοχή του προστάτη, πραγματοποιήθηκε μελέτη των γεωμετρικών σφαλμάτων των ασθενών σε σχέση με τις διαστάσεις του σώματος τους σε συγκεκριμένες διευθύνσεις στο χώρο και των διαστάσεων της περιφέρειας τους. Η έρευνα ανέδειξε πιθανή αύξηση του τυχαίου γεωμετρικού σφάλματος στον άξονα Χ-Lateral με την αύξηση των διαστάσεων των ασθενών στον άξονα Ζ-Vertical, με βεβαιότητα της τάξης του 95%, στο επίπεδο του ισοκέντρου τους.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Ακτινοθεραπεία, Απεικονιστική καθοδήγηση, Γεωμετρικά σφάλματα, Γεωμετρικά περιθώρια, CTV, PTV
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
95
