Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Παπαβασιλείου Αθανάσιος, Καθηγητής, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Θεοχάρης Σταμάτιος, Καθηγητής, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Καραμούζης Μιχάλης, Αν. Καθηγητής, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Πιπέρη Χριστίνα, Αν. Καθηγήτρια, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Ψυρρή Διαμάντω, Αν. Καθηγήτρια, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Τρουπής Θεόδωρος, Αν. Καθηγητής, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Σαέττα Αγγελική, Καθηγήτρια, Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η αυτοφαγία αποτελεί έναν καταβολικό μηχανισμό για τα κύτταρα, όπου ο ρόλος της στον καρκίνο παραμένει αμφιλεγόμενος. Η αυτοφαγία έχει χαρακτηριστεί είτε ως ένας μηχανισμός καταστολής είτε ως ένας μηχανισμός που επάγει την ανάπτυξη των όγκων σε διάφορους τύπους καρκίνου. Τα μονοκλωνικά αντισώματα έναντι του EGFR (cetuximab και panitumumab) αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό βήμα στη θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου του παχέος εντέρου (mCRC). Αρκετές μελέτες προτείνουν ότι το αντισώματα αυτά ενεργοποιούν την αυτοφαγία ως έναν πιθανό μηχανισμό αντίστασης σε αυτούς τους παράγοντες. Τα τελευταία χρόνια, η ανοσοθεραπεία φαίνεται να είναι μια νέα υποσχόμενη θεραπευτική στρατηγική για ασθενών με συμπαγείς όγκους, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αναστολείς σημείων ελέγχου ή checkpoint inhibitors, όπως τα αντι-ΡD-1 (Nivolumab και Pembrolizumab) και τα αντι-CTLA-4 (Ipilimumab) αντισώματα έχουν ήδη αναπτυχθεί και εφαρμοστεί σε ασθενείς με mCRC που χαρακτηρίζονται από φαινότυπο υψηλής μικροδορυφορικής αστάθειας ή MSI-H. Η σχέση μεταξύ του μεταλλαγμένου BRAF και της αυτοφαγίας ή της κατάστασης MSI-Η έχει ήδη φανεί σε πολλές μελέτες. Στη παρούσα μελέτη, μελετήσαμε την έναρξη της αυτοφαγίας μέσω μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι του EGFR καθώς και αναστολέων σημείων ελέγχου σε κυτταρικές σειρές καρκίνου του παχέος εντέρου σύμφωνα με την κατάσταση μικροδορυφόρικής αστάθειας. Ο συνδυασμός αναστολέων της αυτοφαγίας, αντισωμάτων αντι-EGFR και αναστολέων σημείων ελέγχου καθώς και αναστολή της αυτοφαγίας μαζί με αναστολή της ΜΕΚ και αντι-EGFR αντισωμάτων ή αναστολέων σημείων ελέγχου φαίνεται να είναι η καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για κυτταρικές σειρές καρκίνου του παχέος εντέρου βασιζόμενη στο φαινότυπο μικροδορυφορικής αστάθειας. Και οι δύο συνδυαστικές προσεγγίσεις μειώνουν τη βιωσιμότητα των κυττάρων μέσω της επαγωγής του αποπτωτικού κυτταρικού θανάτου. Τα ευρήματα αυτής της μελέτης υπογραμμίζουν τη σημασία της διαφορετικής προσέγγισης για τη θεραπεία του καρκίνου του παχέος εντέρου βασιζόμενο στην μετάλλαξη του BRAF καθώς και το φαινότυπο μικροδορυφορικής αστάθειας.
