Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Τριλιανός Αθανάσιος, Ομότιμος Καθηγητής, ΠΤΔΕ Αθηνών, ΕΚΠΑ
Βρεττός Ιωάννης, Ομότιμοσ Καθηγητής, ΠΤΔΕ Αθηνών, ΕΚΠΑ
Μπαμπάλης Θωμάς, Καθηγητής, ΠΤΔΕ Αθηνών, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η διδασκαλία αποτελεί τομέα της διδακτικής και έχει ως βασικό αντικείμενό της τη μετάδοση γνώσεων, συναισθημάτων και δεξιοτήτων προς το μαθητή μέσω του δασκάλου. Τα αντικείμενα αυτά ο δάσκαλος θα τα οργανώσει και θα τα εφαρμόσει βάσει ειδικών σκοπών και στόχων που ορίζει το αναλυτικό πρόγραμμα, σχεδιάζοντας μια συγκεκριμένη στρατηγική.
Το να διδάσκεις αποτελεί μια πολύπλοκη κι πολύπλευρη διαδικασία, για την οποία απαιτείται πολύς χρόνος για να περάσει κανείς από το στάδιο του αρχάριου σε αυτό του έμπειρου. Κατά βάση το μαθητικό δυναμικό σε κάθε τάξη αποτελείται από ανομοιογενείς ομάδες σε σχέση με το γνωστικό ,οικογενειακό υπόβαθρο κ.τ.λ (τάξεις μεικτών ικανοτήτων) , όπου προσκαλούν και προκαλούν τον εκπαιδευτικό να εναρμονίσει τη διδασκαλία του με τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των μαθητών του όσον αφορά στη μέθοδο, τα εργαλεία που χρησιμοποιεί και τον ρυθμό διδασκαλίας. Απαιτούνται πολλά διαφορετικά είδη γνώσης, μεταξύ των οποίων είναι η γνώση του διδακτικού αντικειμένου, οι παιδαγωγικές γνώσεις και οι διδακτικές ικανότητες. Αναγκαίο είναι ο δάσκαλος, για να έχει τα μέγιστα δυνατά μαθησιακά αποτελέσματα, να εντοπίζει τους μαθητές που δυσκολεύονται να κατανοήσουν ένα αντικείμενο ή να διακρίνει τους χαρισματικούς μαθητές και να είναι ικανός να διαφοροποιεί εκείνο το στοιχείο της διδασκαλίας που απαιτείται, ώστε να καταστεί η διδασκαλία του αποτελεσματική. Ο εκπαιδευτικός επίσης οφείλει να έχει αναπτύξει στρατηγικές για το σχεδιασμό του μαθήματός του, να είναι σε θέση να υλοποιεί πολλές και ποικίλες δραστηριότητες διαφοροποιώντας τες ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν οι μαθητές του. Σημαντικές ομαδοκεντρικές και εξατομικευμένες μέθοδοι διδασκαλίας-μάθησης που λειτουργούν στο πνεύμα της διαφοροποίησης των μαθητών στο σύγχρονο σχολείο είναι: η συνεργατική μάθηση, η ατομική διδασκαλία, η εξατομικευμένη διδασκαλία, η μέθοδος project κ.ά.
Συνάμα η παιδαγωγική ποιότητα του σχολείου και η αποτελεσματικότητά του έγκειται στο εκπαιδευτικό προσωπικό του. Το γεγονός αυτό βρίσκεται σε συνάρτηση με το ότι σε επίπεδο δράσης οι παιδαγωγικές διαδικασίες αποτελούν και διαπροσωπικές διαδικασίες ως επί το πλείστον μεταξύ ενηλίκων και αναπτυσσόμενων ανθρώπων. Η διδασκαλία είναι μια μοναχική δραστηριότητα, έτσι η ύπαρξη ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος και η συνεργασία με τους συναδέλφους φαίνεται να διευκολύνει και να προωθεί το στοχασμό στο εκπαιδευτικό έργο. Η ομάδα των συναδέλφων παρέχει τη συναισθηματική και τεχνική υποστήριξη που είναι απαραίτητα , προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να στοχαστούν επάνω στην πρακτική τους. Όταν εκπαιδευτικοί με διαφορετικές εμπειρίες και γνώσεις δουλεύουν μαζί για την ανάπτυξη διάφορων μορφών διδασκαλίας ή αναθεώρηση-βελτίωση υπαρχουσών, το αποτέλεσμα το οποίο προκύπτει είναι σαφώς καλύτερο.
Επιπλέον η αξιολόγηση τόσο της διαδικασίας όσο και των ίδιων των μαθητών είναι πολύ σημαντική για τον εκπαιδευτικό, καθώς μέσα από αυτή, έχει τη δυνατότητα να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίον θα συνεχίσει να εργάζεται. Μέσω μιας συστηματικής, συνεχόμενης, στοχευμένης και διαφοροποιημένης διαδικασίας αξιολόγησης, ο εκπαιδευτικός θα μπορεί να προσαρμόζει την ύλη, επιλέγοντας κατάλληλες στρατηγικές διδασκαλίας και εμπλουτίζοντας τους αρχικούς μαθησιακούς στόχους.
Η εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στο ελληνικό σχολείο θεωρείται εφικτή και επιβεβλημένη λόγω των θετικών αποτελεσμάτων που επιφέρει στη μαθησιακή διαδικασία. Ωστόσο αποτελεί πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς. Αρκετοί από τους παράγοντες που θέτουν εμπόδια στην εφαρμογή της έχουν σχέση με τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι αισθάνονται ανασφάλεια και έχουν έλλειψη χρόνου ή δεν έχουν λάβει την κατάλληλη κατάρτιση και επιμόρφωση.
