Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αφροδίτη Νόννη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ (Επιβλέπουσα)
Χαρά Γακιοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μιχάλης Κοντός, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Το λεμφοίδημα αφορά την κλινική εκδήλωση της μηχανικής ανεπάρκειας του λεμφικού συστήματος. Πρόκειται για την πιο επίφοβη παρενέργεια μετά από επεμβάσεις για την θεραπεία του καρκίνου του μαστού (χειρουργική αφαίρεση μασχαλιαίων λεμφαδένων, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία) και μπορεί να εμφανιστεί άμεσα, συνήθως μέσα στα πρώτα δυο χρόνια μετά την αρχική θεραπεία, ή έως και 30 χρόνια αργότερα. Υπολογίζεται πως ένα ποσοστό περίπου 20% των ασθενών θα εμφανίσουν κάποιας μορφής λεμφοίδημα, βέβαια αυτό εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και από τον τύπο της θεραπείας. Οι παράγοντες που σχετίζονται με την πιθανότητα εμφάνισης είναι το είδος και η τεχνική της επέμβασης, η ακτινοβόληση, ο αριθμός των αφαιρεθέντων λεμφαδένων, οι ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων και η πρότερη κατάσταση της ασθενούς (π.χ. αυξημένο σωματικό βάρος, ιστορικό λοίμωξης). Το λεμφοίδημα, συνήθως, εκδηλώνεται με αίσθηση βάρους, οίδημα του άκρου, δυσφορία και μειωμένη λειτουργικότητα. Καθώς πρόκειται για χρόνια πάθηση, σταδιακά, η προσβεβλημένη περιοχή υπόκειται σε δευτερογενείς αλλοιώσεις, όπως σκλήρυνση, ίνωση και πάχυνση του δέρματος με επιρρέπεια στις φλεγμονές. Επιτακτική είναι, λοιπόν, η πρώιμη διάγνωση μέσω της λήψης καλού ιστορικού, μέτρησης της περιφέρειας με την χρήση μεζούρας, με βιομετρικές μεθόδους αλλά και με απεικονιστικές τεχνικές, όπως το λεμφοσπινθηρογράφημα, η λεμφαγγειογραφία με πράσινη ινδοκυανίνη, οι υπέρηχοι, η αξονική και η μαγνητική τομογραφία. Η συνηθέστερη μέθοδος αντιμετώπισης του λεμφοιδήματος είναι η συντηρητική και η σύγχρονη θεραπεία που εφαρμόζεται είναι η Ολοκληρωμένη Αποσυμφορητική Θεραπεία (CDT), η οποία περιλαμβάνει την λεμφική μάλαξη σε συνδυασμό με τεχνικές συμπιεστικής περίδεσης, χρήση συμπιεστικού ενδύματος και ελαστικής ταινίας, καθώς και εκτέλεση ειδικών ασκήσεων, φροντίδα του δέρματος και ρύθμιση του σωματικού βάρους, με σκοπό την παροχέτευση του οιδήματος και διατήρηση των αποτελεσμάτων της θεραπείας. H χειρουργική θεραπεία επιλέγεται μόνο σε αποτυχία όλων των υπόλοιπων παρεμβάσεων. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια γίνονται προτάσεις για άμεση εφαρμογή της κατά την ώρα της χειρουργικής αντιμετώπισης του ίδιου του καρκίνου του μαστού, με στόχο την εξάλειψη του λεμφοιδήματος. Τέλος, η εξέλιξη στον τομέα της τεχνολογίας βοηθάει στην κατανόηση αυτής της πάθησης, παρέχοντας τη δυνατότητα για νέες μεθόδους αντιμετώπισης και καλύτερης πρόληψης.
Λέξεις-κλειδιά:
Λεμφοίδημα, Καρκίνος μαστού, Διάγνωση, Διαχείριση, Συμπτώματα
