Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Αριστοτέλης Τύμπας Καθηγητής ΙΦΕ-ΕΚΠΑ
Κατερίνα Βλαντώνη Συμβασιούχος Διδάσκουσα ΔΠΜΣ STS
Σταύρος Ιωαννίδης Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΦΕ-ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η τεχνολογία του gene editing είναι ένα σχετικά νέο αλλά γρήγορα αναπτυσσόμενο επιστημονικό πεδίο που περιλαμβάνει ένα σύνολο τεχνικών τροποποίησης γονιδίων. Οι τεχνικές ZNF, TALEN και CRISPR αποτελούν την κύρια «εργαλειοθήκη» αυτής της τεχνολογίας ενώ η ανακάλυψη της τελευταίας (CRISPR-Cas 9), η οποία αποτελεί έναν ενδογενή μηχανισμό άμυνας βακτηρίων, έχει επεκτείνει την εφαρμογή του gene editing, καθιστώντας εύκολη και γρήγορη τη διαγραφή, την προσθήκη και την τροποποίηση των γονιδίων. Μέσω της «οριζόντιας» εφαρμογής του gene editing και ειδικά του CRISPR, σχεδόν σε κάθε είδους οργανισμό (ζώα, φυτά, βακτήρια), η τεχνολογία αυτή χαρακτηρίζεται ως «επαναστατική» στον τομέα των εφαρμογών και των δυνατοτήτων της γονιδιακής τροποποίησης. Από το 2012 μέχρι σήμερα, πολλοι λίγοι είναι πλέον εκείνοι οι ερευνητικοί τομείς που δεν «δοκιμάστηκαν» με το CRISPR και πλέον εφαρμόζεται τόσο σε θεραπευτικό επίπεδο όσο και για τη «βελτίωση» των ζωικών και φυτικών ειδών. Ωστόσο, τα ζητήματα που εγείρονται απο την εφαρμογή της γενετικής τροποποίησης δεν είναι ένα καινούργιο θέμα. Από το ανασυνδυασμένο DNA (rDNA) μέχρι το CRISPR, το όραμα πίσω από την επέμβαση στο γονιδίωμα ενός οργανισμού φαίνεται να παραμένει το ίδιο. Εξετάζοντας τους λόγους για τους οποίους μια τεχνική μπορεί να είναι «καλύτερη» έναντι της άλλης, τα ενδεχόμενικά σενάρια που ενεργοποιούνται από τις διαφορετικές τεχνικές μπορεί να γίνουν πιο ορατά. Εστιάζοντας την ανάλυση στον τρόπο διεξαγωγής της σύγκρισης ανάμεσα στις 3 αυτές τεχνικές, όπως παρουσιάζεται σε επιστημονικές δημοσιευσεις και φιλτράροντας τα συμπεράσματά μέσω της «ματιάς» του STS, ενδέχεται να προκύψουν διαφορετικές παραδοχές και ερωτήσεις σχετικά με τους όρους χρήσης, την επιτελεστικότητά τους και τα σχετικά κοινωνικοτεχνικά θέματα που εγείρονται. Η παρούσα διπλωματική εργασία «ακολουθεί» τα μέσα σύγκρισης των τριών βασικών τεχνικών του gene editing σε δύο μεγάλα επιστημονικά περιοδικά (Nature and Cell) σε μια προσπάθεια να γίνει κατανοητό τι κάνει τη μία τεχνική «καλύτερη» από την άλλη. Είναι επίσης μια προσπάθεια να προσεγγιστεί ο τρόπος με τον οποίο η επιστήμη κατασκευάζει τα κριτήριά της, πώς διαρθρώνονται αυτές οι διαδικασίες και πώς μπορούν να επιτρέψουν διαφορετικές πραγματικότητες που μπορεί να οδηγήσουν σε διάφορα ηθικά και τεχνικά ζητήματα.
Λέξεις-κλειδιά:
CRISPR, gene editing, sociotechnical, trade offs
